ΚΑΛΛΙΣΤΑ θα μπορούσε να έχει ως τίτλο του «Το μεγάλο φαγοπότι». Πρόκειται για το πόρισμα του ελέγχου των οικονομικών των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ανατολική Αττική το οποίο αποκαλύπτει σήμερα «Το Βήμα». Και είναι καταπέλτης. Η υπόθεση έχει όλα τα στοιχεία ενός πολιτικοοικονομικού φιλμ νουάρ: επίορκους κρατικούς λειτουργούς, αετονύχηδες εργολάβους και επιλήσμονες εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης. Και ο παρεμβατικός ρόλος της κυβερνητικής εξουσίας; Μάλλον ανύπαρκτος.
Η ιστορία από την αρχή. Στις αρχές του τρέχοντος έτους «Το Βήμα», ως γνωστόν, είχε αποκαλύψει το «μεγάλο φαγοπότι» που είχε στηθεί στην Ανατολική Αττική με «συνδαιτυμόνες» εργολάβους, κρατικούς λειτουργούς και εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης. Το δημοσίευμα υπήρξε η αφορμή ώστε να επισπευσθεί η διενέργεια διαχειριστικού ελέγχου. Διότι η υπόθεση ήταν γνωστή στους αρμοδίους από παλαιότερα.
* Οι πλαστοί λογαριασμοί
Στις 12 Ιουνίου 1997 ο προϊστάμενος της ΔΟΥ Αγίου Στεφάνου κ. Δ. Μπεκίρος, που επιλαμβάνεται των χρηματοδοτήσεων των δήμων και των κοινοτήτων της περιοχής, είχε αποστείλει προς τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Οικονομικών μια αναφορά στην οποία, μεταξύ άλλων, ανέφερε και τα εξής: «Κατά τον μήνα Μάιο 1997 τα χρηματικά υπόλοιπα ορισμένων κοινοτήτων που εξυπηρετούνται μέσω ΔΟΥ Αγίου Στεφάνου σχεδόν διπλασιάστηκαν. Αυτό, όμως, οφείλεται σε λάθος μεταφορά τους ήδη από το κλείσιμο των οικείων λογαριασμών τής 31.12.94 και ακολούθως σε εσφαλμένες μεταφορές των επόμενων χρήσεων 31.12.95 και 31.12.96». Τι σημαίνει αυτό; Απλώς ότι οι λογαριασμοί των ΟΤΑ ούτε λίγο ούτε πολύ ήταν πλαστοί.
Η υπόθεση όμως είχε και ουρά… Η απάτη είχε αποκαλυφθεί και από τη διοίκηση του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, του οποίου τα κατά τόπους γραφεία που συστεγάζονται με τις κατά τόπους ΔΟΥ (λόγω οικονομίας γαρ), σύμφωνα με τον ν. 2252/52 και το ΒΔ 757/69, είναι υπεύθυνα για την άσκηση ελέγχου στην ταμειακή διαχείριση των ΟΤΑ. Μάλιστα, σε εμπιστευτικό έγγραφο της διοίκησης προς την Περιφερειακή Διοίκηση Ανατολικής Αττικής, με ημερομηνία 19 Ιουνίου 1997, που έχει στη διάθεσή του «Το Βήμα» και το οποίο κοινοποιήθηκε στα υπουργεία Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Οικονομικών, αναφέρονται τα εξής:
«Μεταξύ των ΔΟΥ που εμφάνισαν ανοίγματα χρεωστικά στους λογαριασμούς των κοινοτήτων είναι και η ΔΟΥ του Αγίου Στεφάνου και μάλιστα για ορισμένες κοινότητες (Βαρνάβα – Γραμματικού) σε ανησυχητικό βαθμό, αφού τα χρηματικά ανοίγματα «κόκκινα» στις 31.3.1995 ανήρχοντο σε 1.030.000.000 και 1.124.000.000 αντίστοιχα.
Στα υποβληθέντα αιτήματά τους να ρυθμίσουν τις οφειλές βάσει των διατάξεων του ν. 2307/95 το Ταμείο, μετά από έλεγχο των οικονομικών τους στοιχείων, διαπίστωσε ότι η ζητούμενη ρύθμιση κατέστη αδύνατη διότι με τους υπάρχοντες οικονομικούς πόρους δεν θα μπορούσαν να πληρώνουν την τοκοχρεολυτική δόση των χορηγηθησομένων δανείων.
Από τον μήνα Μάιο 1994 τα χρεωστικά υπόλοιπα των άνω κοινοτήτων αυξάνοντο συνεχώς και στις 31.12.1995 ανήλθαν: α) στην Κοινότητα Βαρνάβα σε 1.208.000.000 δρχ., β) στην Κοινότητα Γραμματικού σε 2.072.000.000 δρχ., γ) στην Κοινότητα Καπανδριτίου σε 96.000.0000 δρχ. από θετικό που ήταν την 31.3.95.
Ολη αυτή την περίοδο, δηλαδή αρχές 1995 ως αρχές 1997, η υπόλογος ελεγκτής εμφάνιζε ανακριβή χρεωστικά υπόλοιπα τόσο στα επίσημα έγγραφα της ΔΟΥ προς την κεντρική υπηρεσία του Ταμείου και τα υπουργεία όσο και στους επιθεωρητές του Ταμείου στις επανειλημμένες επιθεωρήσεις που διεξήγαγαν στη ΔΟΥ Αγίου Στεφάνου αλλά και στην τοποθετηθείσα στη ΔΟΥ υπάλληλό μας Αγ. Κωσταρέλλη».
* Δεν τιμωρήθηκε κανένας!
Σκάνδαλο; Μάλλον. Θέλετε, όμως, να μάθετετε και τη συνέχεια; Λοιπόν, τόσο το υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης όσο και το υπουργείο Οικονομικών, που εμπλέκονται στην υπόθεση, δεν κατόρθωσαν ούτε καν να μεταθέσουν ή έστω να αντικαταστήσουν την υπάλληλο που φέρεται σύμφωνα τουλάχιστον με τα έγγραφα που αποκαλύπτει «Το Βήμα» ότι εμπλέκεται στην υπόθεση. Είναι μια περίπτωση που καταδεικνύει ότι οι διακηρύξεις της κυβέρνησης περί ασυμβίβαστου της μονιμότητας του δημοσίου υπαλλήλου με περιπτώσεις ατασθαλιών χάνουν το νόημά τους.
Στις 24 Οκτωβρίου 1997, δηλαδή τέσσερις μήνες μετά τις διαπιστώσεις του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, ο περιφερειάρχης Ανατολικής Αττικής κ. Ν. Μιχαλόπουλος σε έγγραφό του προς τη ΔΟΥ Αγίου Στεφάνου ζητεί «να μας γνωρίσετε αν στην υπηρεσία σας υπηρετεί άλλος ελεγκτής εσόδων – εξόδων τον οποίο και προτείνετε να ορισθεί υπόλογος σε αντικατάσταση της Π. Σοβόλου». Με άλλα λόγια, είχε βγει το «γαϊτανάκι» των υπευθυνοανεύθυνων οι οποίοι μπροστά στο σκάνδαλο είχαν αρχίσει να νίπτουν τας χείρας τους.
* Τι έδειξε το πόρισμα
Η υπόθεση σήμερα έχει παραπεμφθεί στον αρμόδιο εισαγγελέα στον οποίο διαβιβάστηκε το πόρισμα των ελεγκτών του υπουργείου Οικονομικών, που έχει ασκήσει και ποινική δίωξη. Τι κατέδειξε το πόρισμα των ελεγκτών του υπουργείου Οικονομικών; Σημεία και τέρατα. Αντιγράφω τα συμπεράσματα:
Πρώτον, δεν τηρήθηκαν ορθώς οι λογαριασμοί των ΟΤΑ, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να προκληθούν σοβαρές υπερβάσεις εις βάρος των διαθεσίμων του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων. Με άλλα λόγια, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων πλήρωνε δισ. δραχμές για αμφιβόλου αποτελεσματικότητας υπηρεσίες των ΟΤΑ της περιοχής.
Δεύτερον, η διόγκωση των χρεωστικών υπολοίπων των ΟΤΑ άρχεται από το έτος 1994 και κυμαίνεται για κάποιες κοινότητες σε πολύ υψηλά ποσοστά. Τα υψηλά ποσοστά διατηρήθηκαν και τα επόμενα έτη και ως τον Μάιο του 1997, γεγονός που κατά την άποψή μας καταδεικνύει ότι από τα αρμόδια όργανα δεν καταβλήθηκαν οι δέουσες προσπάθειες περιορισμού ή μείωσης αυτών.
Τρίτον, τα υψηλότερα χρεωστικά υπόλοιπα παρουσιάζονται στις κοινότητες Βαρνάβα και Γραμματικού αλλά και σε αυτές των Καλάμου, Καπανδριτίου, Σκάλας, Συκάμινου, Μαρκόπουλου, ενώ υψηλά χρεωστικά παρουσίασαν οι δήμοι Αγίου Στεφάνου και Αυλώνα, όπως και οι κοινότητες Ωρωπού, Ανοιξης, Διονύσου, Κρυονερίου κ.ά., πλην όμως κατά το πλείστον τα κάλυψαν με έσοδα, δάνεια ή επιχορηγήσεις. Αντίθετα, οι κοινότητες Μαλακάσας, Ν. Παλατιών, Πολυδενδρίου, Ροδόπολης, Σταμάτας, όπως και ο Σύνδεσμος Μαυροσουβάλας, είχαν πάντα πιστωτικά υπόλοιπα.
Τέταρτον, δεν προέκυψε διπλασιασμός των χρεωστικών υπολοίπων των κοινοτήτων που αναφέρονται στην αναφορά του προϊσταμένου της ΔΟΥ Αγίου Στεφάνου και κατά τους μήνες Μάιο – Ιούνιο 1997 αλλά, σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτουμε, τα υψηλά χρεωστικά υπόλοιπα προϋπήρχαν και η εντύπωση περί διπλασιασμού τους κατά τους ως άνω μήνες οφειλόταν στα ανακριβή στοιχεία που είχαν δοθεί κατά τον μήνα Ιούνιο 1996 από την ελεγκτή εξόδων ΟΤΑ και τα οποία είχαν χρησιμεύσει ως βάση των στατιστικών στοιχείων που κάθε τρίμηνο αποστέλλονταν στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και ουδόλως αυτά ανταποκρίνονταν στα πραγματικά λογιστικά στοιχεία των λογαριασμών των εν λόγω ΟΤΑ.
* Οι ευθύνες της Νομαρχίας
Πέμπτον, τα υψηλά χρεωστικά υπόλοιπα έχουν παρουσιασθεί στους λογαριασμούς των ΟΤΑ από τους οποίους πληρώνονται τα διάφορα δημοτικά και κοινοτικά έργα αλλά και σε αυτούς από τους οποίους πληρώνονται οι λειτουργικές δαπάνες. Σαφής προσδιορισμός του ύψους της επιβάρυνσης κατά λογαριασμό είναι αδύνατος να γίνει λόγω των αλλοιώσεων που έχει επιφέρει στα βιβλία και στις καταστάσεις η ελεγκτής εξόδων ΟΤΑ κ. Π. Σόβολου αλλά και λόγω του ότι αυτό θα απαιτούσε πολύ χρόνο και κόπο λόγω του πλήθους των γενομένων πληρωμών και των γενομένων από τις κοινότητες κατ’ έτος τροποποιήσεωνν των προϋπολογισμών εξόδων και της μεταφοράς «κονδυλίων» από κωδικό σε κωδικό.
Εκτον, ευθύνη για τη δημιουργία υψηλών χρεωστικών υπολοίπων φέρουν και οι αρμόδιες νομαρχιακές υπηρεσίες που δέχονται και εγκρίνουν εξωπραγματικούς προϋπολογισμούς που συντάσσουν και υποβάλλουν οι ΟΤΑ και οι οποίοι εκτελούνται μόνον ως προς το σκέλος των εξόδων, δεδομένου ότι με την αποδοχή τους δημιουργούν «άλλοθι» για τη δυνατότητα διάθεσης κονδυλίων για λειτουργικές δαπάνες ή έργα.
Εβδομον, προκλήθηκε ανάμειξη της διαχείρισης του Δημοσίου με εκείνη του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων με αποτέλεσμα την εμφάνιση χρηματικών υπολοίπων από οφειλές ως επί το πλείστον του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων προς το Δημόσιο και κατ’ επέκταση ζημία του Δημοσίου λόγω απώλειας εσόδων εκ τόκων από τη μη έγκαιρη λογιστική τακτοποίηση των διαφορών των δύο διαχειρίσεων.
Ογδοον, ανακύπτει επομένως θέμα ευθυνών των αρμοδίων οργάνων κατά την άσκηση των καθηκόντων της διεξαγωγής της ταμειακής υπηρεσίας των ΟΤΑ στη ΔΟΥ Αγίου Στεφάνου.
