Από τον Ομαλό στην Αγία Ρουμέλη
Απαιτούμενος χρόνος: Ενα Σαββατοκύριακο (με αναχώρηση την Παρασκευή το βράδυ), από την Αθήνα ή από τη Θεσσαλονίκη.
Καταλληλότερος χρόνος: Η περίοδος λειτουργίας του ΕΔ Σαμαριάς είναι από 1/5 ως 15/10. Αποφύγετε με κάθε τρόπο την επίσκεψη τον Ιούνιο, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, οπότε και επισκέπτονται τη Σαμαριά δεκάδες χιλιάδες άτομα. Νωρίς την άνοιξη ή τώρα, τον Σεπτέμβριο, είναι ο καταλληλότερος χρόνος.
Μετακινήσεις: Κλείνουμε θέσεις με την ΑΝΕΚ ή τις Μινωικές Γραμμές, σε κάποιο από τα F/Β που σαλπάρουν την Παρασκευή το βράδυ (19.30) από Πειραιά για Σούδα. Φθάνουμε στα Χανιά ξημερώματα Σαββάτου και προλαβαίνουμε (για να γλιτώσουμε τη ζέστη!) το πρώτο λεωφορείο για τον Ομαλό (ΚΤΕΛ τηλ.: 0821/91288). Διασχίζουμε το φαράγγι και κοιμόμαστε το βράδυ του Σαββάτου στην Αγία Ρουμέλη. Κυριακή πρωί, με το τοπικό καραβάκι, προωθούμαστε στη Χώρα Σφακίων, από εκεί με το ΚΤΕΛ στα Χανιά, το απόγευμα της ίδιας μέρας φεύγουμε για Πειραιά και στις 7 π.μ. της Δευτέρας είμαστε φρέσκοι φρέσκοι στη δουλειά μας!
Εξοπλισμός: Νερό, ελαφρά παπούτσια πεζοπορίας, καπέλο, αντιηλιακό, γυαλιά ηλίου, μαγιό!
Υψομετρικές διαφορές:
Αφετηρία: 1.200 μ.
Τέρμα: 0 μ. (στο επίπεδο της θάλασσας).
Ωρες πορείας:
4 ώρες και 30′ (περίπου), χωρίς τις στάσεις!
Μην ξεχάσετε!
* «Ενας είναι ο Φάραγγας, τα άλλα είναι απλά φαράγγια», λένε οι Σφακιανοί για τη Σαμαριά. Κι όμως η Κρήτη έχει κι άλλα εντυπωσιακά φαράγγια, όπως της Τρυπητής, του Ιμπρου, της Αράδαινας, της Αγίας Ειρήνης κ.ά., τα οποία αξίζουν σίγουρα μια επίσκεψη.
* Η πόλη των Χανίων είναι μία από τις ωραιότερες πόλεις της πατρίδας μας και αξίζει να την επισκεφθείτε. Το ίδιο και ο απομονωμένος οικισμός της Ζούρβας (ΝΔ του Θέρισσου), σε μια ωραιότατη τοποθεσία των Λευκών Ορέων, όπου στη μικρή ταβέρνα του Μανωλαράκη, «Το Ριζοβούνι», μπορούμε να δοκιμάσουμε ρακί, εκπληκτικό τυρί και σφακιανές πίτες.
* Η Σαμαριά είναι φυσικά Εθνικός Δρυμός και απαιτεί τον σεβασμό και την αγάπη μας. Οι περίπου 300.000 επισκέπτες της τον χρόνο, πληρώνοντας 1.000 δρχ. εισιτήριο, αφήνουν ένα πολύτιμο ποσό στη Δασική Υπηρεσία και δείχνουν τον δρόμο που θα έπρεπε να ακολουθηθεί και σε άλλες περιοχές. Ομως…
… Ομως, στον οικοτουρισμό υπάρχει η έννοια της οικο-χωρητικότητας, την οποία και φαίνεται να αγνοούν οι ιθύνοντες του υπουργείου Γεωργίας. Κάποτε πρέπει να μπει ένα όριο στον αριθμό των επισκεπτών, όπως όρια υπάρχουν σε όλους τους μεγάλους ΕΔ σε όλο τον πλανήτη μας…. Ομως, κι αυτό είναι ντροπή για τη λεβεντομάνα Κρήτη, ενώ οι κάτοικοι των γύρω περιοχών ζουν από τον τουρισμό, οργιάζει τόσο η αυθαίρετη δόμηση όσο και το λαθροκυνήγι. Εκατοντάδες αυθαίρετες παράγκες ξεφυτρώνουν παντού και κυριολεκτικά πνίγουν περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, όπως το Ελαφονήσι, το Φραγκοκάστελλο ή την έξοδο του φαραγγιού. Και κάποιοι εξακολουθούν παρά τις απαγορεύσεις να σκοτώνουν τα αγρίμια (capra aegagrus cretica).
Εναλλακτικός τουρισμός
* Παρατήρηση της φύσης: Η Κρήτη έχει 2.000 περίπου είδη φυτών, εκ των οποίων τα 160 είναι ενδημικά. Ενα από αυτά, το θεραπευτικό δίκταμο (orictanum dictanum), το οποίο φύεται στην περιοχή του φαραγγιού. Η πανίδα της επίσης, καίτοι απουσιάζουν τα μεγάλα σαρκοφάγα ζώα, είναι αρκετά πλούσια και εκτός από το αγρίμι καταγράφονται αρκετά είδη αρπακτικών πουλιών, όπως ο γυπαετός (gypaetus barbatus) και η βιτσίλα (aquilla chrysaetos).
* Αναρρίχηση: Οι ορθοπλαγιές του Γκίγκιλου και του Βαλακιού, δυτικά του Ξυλόσκαλου, στην είσοδο του φαραγγιού, προσφέρονται για όμορφες διαδρομές.
* Ορειβατικό ποδήλατο: Η διαδρομή από το ιστορικό Θέρισσο ως τα Μεσηλά, μέσω Ζούρβας, είναι ίσως μία από τις ωραιότερες του Νομού Χανίων.
* Και επειδή το καλοκαίρι δεν τελείωσε, μην ξεχάσετε το μπάνιο, στα Φαλάσαρνα, δυτικά του Καστελλίου Κισσάμου, σε μία από τις ωραιότερες ελληνικές παραλίες.
* Αλλες διαδρομές: Αν έχετε τη διάθεση να περπατήσετε και την Κυριακή το πρωί, ακολουθήστε από την Αγία Ρουμέλη την περίφημη παραλιακή διαδρομή προς τη Χώρα Σφακίων, μέσω του απομονωμένου χωριού Λουτρό.
Περιγραφή διαδρομής
* Από τα Χανιά φθάνουμε σε 39 χλμ. στο μικρό οροπέδιο του Ομαλού και από τη νοτιοδυτική άκρη του, το περίφημο Ξυλόσκαλο, αρχίζουμε την κατάβασή μας προς το φαράγγι της Σαμαριάς.
* Δεξιά μας δεσπόζουν οι γκρεμίλες του Γκίγκιλου (ή Σαπημένου) και αριστερά μας ξεπροβάλλουν οι δυτικές κορφές των Λευκών Ορέων (Μαδάρες τις αποκαλούν οι Σφακιανοί).
Κατεβαίνουμε τα πρώτα απότομα 100 μέτρα, σε 10′, από διαδοχικά σκαλοπάτια. Περνάμε από τη λεγόμενη Βεράντα και τη διασταύρωση για τη Σπηλιάρα και σε 20′ φθάνουμε στην πηγή Νερούτσικο.
Ακόμη 20′ περπάτημα, με πιο ομαλή κλίση, και φθάνουμε στη Ρίζα Συκιάς, στα 800 μ. υψόμετρο, όπου υπάρχει μια πετρόκτιστη βρύση και παγκάκια.
* Από εδώ το μονοπάτι συνεχίζει παράλληλα με τον χείμαρρο, περνάει από την ιστορική περιοχή του Αγίου Νικολάου και σε 25′ από την πηγή Βρυσί, στα 540 μ.
* Περνάμε το ποτάμι βαδίζοντας σε ένα συνεχές επίπεδο και προς τα ανατολικά διακρίνουμε το φαράγγι του Καλόκαμπου.
* Συνεχίζουμε σε ένα στενό μονοπάτι με στροφές, που είναι γνωστό σαν Κολαρδάχτης, και φθάνουμε στο Πάνω Χωριό της Σαμαριάς, τόπο ιδανικό για σύντομη στάση.
* Από εκεί με νότια κατεύθυνση, από καλογραμμένο μονοπάτι, περνάμε κοντά από την εκκλησία της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας (από παραφθορά προήλθε η ονομασία Σαμαριά!), διασχίζουμε εκ νέου το ποτάμι και σε 15′ από το χωριό φθάνουμε στην πηγή «Το νερό της Πέρδικας» και λίγο παρακάτω σε ένα από τα πιο στενά μέρη του φαραγγιού, στις περίφημες «Πόρτες».
* Μπαίνουμε μέσα στην κοίτη του, ακολουθώντας το μονοπάτι, που πολλές φορές ταυτίζεται με αυτήν, και σε 45′ φθάνουμε στα Κεφαλοβρύσα, ωραία τοποθεσία με πλατάνια.
Σε λίγο συναντάμε μια μικρή κατολίσθηση, που οι ντόπιοι αποκαλούν Χαλασέ, σε 15′ περνάμε από την τοποθεσία Χριστός και λίγο παρακάτω, φτάνουμε στις εντυπωσιακές Σιδερόπορτες, το στενότερο μέρος του φαραγγιού, με πλάτος μόλις δυόμισι με τρία μέτρα και κατακόρυφα τοιχώματα ύψους 700 μέτρων!
Μόλις περάσουμε και την «τρίτη σιδερόπορτα», το φαράγγι ανοίγει, περνάμε από ένα φυλάκιο της Δασικής Υπηρεσίας και σε 20′ στα πρώτα σπίτια του οικισμού Σπηλιά, με τις τρεις γειτονιές του.
Βγαίνοντας από τον οικισμό και αφού περάσουμε από μια πέτρινη γέφυρα, συνεχίζουμε με κατεύθυνση τη θάλασσα, όπου και φθάνουμε στην Αγία Ρουμέλη, που είναι κτισμένη κοντά στα ερείπια της αρχαίας Τάρρας.
* Η θάλασσα του Λιβυκού πεντακάθαρη, όμως μια απερίγραπτη κακογουστιά επικρατεί παντού.
Ενα κομμάτι της Κρήτης ξεπουλιέται φθηνά στο όνομα του κέρδους και οι χιλιάδες έλληνες και ξένοι επισκέπτες του φαραγγιού, που μόλις το περπάτησαν, αποκτούν μια άσχημη εικόνα για τον τόπο και τον πολιτισμό του…
Ο κ. Κώστας Στεφ. Τσίπηρας είναι γεωγράφος, συγγραφέας των βιβλίων «Στα ελληνικά βουνά» (Εκδόσεις Α. Α. Λιβάνη – Νέα Σύνορα), τρεις τόμοι (1991, 1993, 1997).
