Το φαινόμενο Μαντόνα

Κανείς δεν διαφωνεί σήμερα ότι η Μαντόνα είναι ένα φαινόμενο- και όχι μόνο μουσικό. Μαζί της ασχολούνται πρόεδροι κρατών, ο Πάπας επανειλημμένως έχει οργιστεί με αυτήν, έχει επηρεάσει κάθε τραγουδίστρια από τη δεκαετία του ΄80 ως σήμερα και κατέχει το μοναδικό ρεκόρ να βρίσκεται στην κορυφή των επιτυχιών του πλανήτη για 25 ολόκληρα χρόνια. Η παραμικρή αλλαγή στο χτένισμά της συζητείται, το ντύσιμο που υιοθετεί γίνεται μόδα, κάθε φράση της επιχειρείται να ερμηνευθεί, οι θρησκευτικές ανησυχίες της ιντριγκάρουν, οι πολιτικές επίσης, οι γάμοι της, οι γέννες της, τα παιδιά της, η υιοθεσία που πρόσφατα πραγματοποίησε, οι ταινίες της και τελικώς τα τραγούδια της.

Κανείς δεν διαφωνεί σήμερα ότι η Μαντόνα είναι ένα φαινόμενο- και όχι μόνο μουσικό. Μαζί της ασχολούνται πρόεδροι κρατών, ο Πάπας επανειλημμένως έχει οργιστεί με αυτήν, έχει επηρεάσει κάθε τραγουδίστρια από τη δεκαετία του ΄80 ως σήμερα και κατέχει το μοναδικό ρεκόρ να βρίσκεται στην κορυφή των επιτυχιών του πλανήτη για 25 ολόκληρα χρόνια. Η παραμικρή αλλαγή στο χτένισμά της συζητείται, το ντύσιμο που υιοθετεί γίνεται μόδα, κάθε φράση της επιχειρείται να ερμηνευθεί, οι θρησκευτικές ανησυχίες της ιντριγκάρουν, οι πολιτικές επίσης, οι γάμοι της, οι γέννες της, τα παιδιά της, η υιοθεσία που πρόσφατα πραγματοποίησε, οι ταινίες της και τελικώς τα τραγούδια της. Γιατί, όσα και αν έχουν ειπωθεί για τη Μαντόνα μέσα στα χρόνια, έχει τραγουδήσει από ένα τουλάχιστον τραγούδι για τον καθένα μας. Από το «Εverybody» για το ισχνό τότε γκέι φανατικό κοινό της περνώντας στο «Like Α Virgin», το «Ιnto Τhe Groove», το «La Ιsla Βonita», το «Like Α Ρrayer», το «Deeper Αnd Deeper», το «Ray Οf Light», το «Αmerican Life» ως τα πρόσφατα «Ηung Up» και «4 Μinutes» έχει καταφέρει να μας κερδίσει όλους δίνοντας την ψευδαίσθηση ότι εμείς γνωρίζουμε καλύτερα από τους άλλους ποια είναι η καλύτερη περίοδός της. Στο Ολυμπιακό Στάδιο, όμως, στις 27 Σεπτεμβρίου, θα βρεθούμε εκεί όλοι.

Εκπρόσωποι της πολιτικής, καλλιτεχνικής και πνευματικής ζωής του τόπου δίνουν τη δική τους ερμηνεία στο φαινόμενο «Μαντόνα».

τον μύθο της»

πέτρος τατσόπουλος
συγγραφέας
«Πάντοτε εντυπωσιαζόμουν από τους καλλιτέχνες που γνώριζαν πώς να διαχειριστούν τον εαυτό τους, πώς να πλασάρουν ισοβίως ένα και μοναδικό προϊόν, το πνεύμα και το σαρκίο τους σε κοινή συσκευασία. Η πενηντάρα πια Μαντόνα Λουίζ Βερόνικα Τσικόνε κατάφερε από πολύ νωρίς να στρέψει τους προβολείς επάνω της και να μην επιτρέψει να σβήσουν ποτέ έκτοτε. Δεν έχει σημασία με ποιο προσωπείο εμφανίζεται κάθε φοράαν παριστάνει τη σεξουαλικά επαμφοτερίζουσα, τη στοργική μητέρα, την καλογυμνασμένη αρτίστα ή τη συγγραφέα παιδικών παραμυθιών. Ακόμη και τα σωματικά της μειονεκτήματα- όπως το ύψος της ή η αραιή οδοντοστοιχία της-, ακόμη και τα αρνητικά δημοσιεύματα- όπως οι πολιτικές γκάφες της ή η στυγερή εκμετάλλευση όσων εργάζονται για λογαριασμό της- έχει καταφέρει να τα εντάξει στην αειθαλή περσόνα της, στην ακούραστη μηχανή δολαρίων με τη βλάσφημη ούγια. Νομίζω ότι η Μαντόνα τώρα πια θα γέμιζε το Ολυμπιακό Στάδιο ακόμη και αν ανακοίνωνε ότι ένας οδυνηρός συνδυασμός λουμπάγκο και φαρυγγίτιδας την υποχρεώνει να εμφανιστεί μουγκή και καθηλωμένη. Οι πιστοί θα προσέλθουν στο Μαρούσι όπως προσέρχονται και στην Τήνο. Στο κάτω κάτω προσκυνούν δύο συνονόματες».

αλέξανδρος μ υράτ
μόνιμος αρχιμουσικός της Καμεράτα
«Διάβαζα κάπου τον τίτλο ενός άρθρου. Το νόημα ήταν περίπου: Μαντόνα,η καλύτερη αξιοποίηση ενός μέτριου ταλέντου. Σταμάτησα την ανάγνωση περίπου εκεί. Δεν αντέχω τόση δόση αλαζονείας, αν και πάντα εκπλήσσομαι. Από ποια θέση μπορεί κάποιος να γράφει με τέτοια άνεση; Στον γιο μου, 13 ετών, όταν του έκανα την ερώτηση, η απάντηση ήταν: “Ναι,μ΄ αρέσουν κάποια τραγούδια της”. Του έχω εμπιστοσύνη, όπως και εγώ ακούει τα πάντα. Είμαι και εγώ περίπου εκεί. Μ΄ αρέσει περισσότερο η δεκαετία του ΄80: περισσότερος αυθορμητισμός, περισσότερη έμπνευση. Το τραγούδι είναι θέμα νεανικής ορμής. Αλλά όπως σε κάθε μουσική τα πράγματα κρίνονται ζωντανά, πάνω στη σκηνή. Οι δίσκοι είναι κονσέρβες. Η σκηνική διάσταση της τελευταίας περιόδου με την τεράστια μηχανή από πίσω, με την εμπειρία της μεγάλης αυτής κυρίας, ίσως καλύπτει το έλλειμμα έμπνευσης. Η Μαντόνα είναι φαινόμενο και σχεδόν ντρέπομαι για την κοινοτοπία. Υποψιάζομαι δε ότι οι προκλήσεις της, σήμα κατατεθέν όλης της καριέρας της, αρχίζοντας από το όνομα, δεν έχουν παρά μακρινή σχέση με τη βαθιά φύση της. Μεγαλοφυΐα στη σκηνοθεσία μιας περσόνας σε μια δεδομένη εποχή. Κυνισμός ή ειλικρίνεια το “Μaterial Girl”; Εγώ βλέπω πολύ χιούμορ και για τους γαλλόφωνους αναγνώστες σας είναι θαυμάσιο “pied de nez” σε όλους μας. Μerci… θα πάρω!».

μαρία δαμανάκη
βουλευτής του ΠαΣοΚ
«Η Μαντόνα δεν είναι η αισθητική επιλογή μου. Την ακούω όμως και τη βλέπω και εγώ, μετά τα πενήντα μου, μαζί με τα παιδιά μου των 20 και 13 χρόνων. Είναι άραγε τυχαίο; Η Μαντόνα δεν είναι μόνο τραγουδίστρια. Είναι μουσικός, στιχουργός, συγγραφέας, χορεύτρια, ηθοποιός και κυρίως παραγωγός του εαυτού της και του φαινομένου της. Ανταποκρίνεται στην απαίτηση της εποχής που ζητεί να ικανοποιήσει όλες τις ανθρώπινες αισθήσεις και ανάγκες στα γρήγορα. Προσφέρει λοιπόν πρόκληση και θέαμα, δηλαδή μουσική μαζί με εικόνα, κίνηση, φαντασίωση, συμβολισμούς σεξουαλικούς, θρησκευτικούς, πολιτικούς και πολιτισμικούς που αφομοιώνουν τα πάντα: τη λευκή Αμερική αλλά και τη μαύρη, το γιαπωνέζικο καρτούν και τη λάτιν φτώχεια, το άτομο, τη μοναξιά, τη διαφορετικότητα των φύλων. Ολα αυτά συνυπάρχουν χωρίς να ολοκληρώνουν ένα νόημα ή μια ιδέα. Εικόνες ενός κόσμου κατακερματισμένου, αντιφατικού, βιαστικού, καταναλωτικού και αδηφάγου. Η Μαντόνα είναι ό,τι ζούμε λοιπόν. Είναι το πιο αντιπροσωπευτικό είδωλο της πραγματικότητάς μας και η απόλυτη ενσάρκωση της ποπ κουλτούρας τού σήμερα. Γι΄ αυτό μας αφορά όλους».

γιάννης πετρίδης
παραγωγός του ραδιοφώνου
«Πριν από 25 ακριβώς χρόνια η Μαντόνα έκανε την πρώτη εμφάνισή της στους καταλόγους επιτυχιών με το τραγούδι της “Ηoliday”. Εναν χρόνο πριν, το 1982, ένα άλλο τραγούδι της, το “Εverybody” είχε εμφανισθεί μόνο στον κατάλογο με τα χορευτικά τραγούδια της εποχής. Από τότε, ανατρέποντας κάθε προγνωστικό, επί 25 χρόνια είναι στην κορυφή της επικαιρότητας και σε μια πρόσφατη λίστα που δημοσίευσε το περιοδικό “Βillboard” φιγουράρει στη δεύτερη θέση πίσω μόνο από τους Βeatles για την περίοδο 1958-2008. Ολα αυτά τα χρόνια μπορεί να μη μας χάρισε καταπληκτικές ερμηνείες- άλλωστε δεν φημίζεται για την ξεχωριστή φωνή της – αλλά κατάφερε πάντα να προκαλεί το ενδιαφέρον μας σε έναν χώρο που είναι ιδιαίτερα σκληρός και απορρίπτει συχνά τα είδωλα κάθε εποχής έπειτα από πέντε-έξι χρόνια στην κορυφή. Μικροί και μεγάλοι, λοιπόν, όλοι στο Ολυμπιακό Στάδιο, όχι για να θαυμάσουν την εξαιρετική τραγουδίστρια αλλά για να παρακολουθήσουν από όσο γίνεται πιο κοντά ένα μεγάλο και για πολλούς ανεξήγητο φαινόμενο στον κόσμο της μουσικής για τα τελευταία 25 χρόνια».

γιάννης σμαραγδής
σκηνοθέτης
«Η Μαντόνα, ένα φανταχτερό πουλί μιας κραταιάς showbiz αυτοκρατορίας των κυρίαρχων αισθητικά καιρών μας, καταφθάνει. Εκπροσωπώντας τον πόθο του κατακτημένου γι΄ αυτόν που κυριαρχεί, παίζει στο κέντρο της σκηνής το παιχνίδι της έλξης και της υπόσχεσης μέσα στην πολυχρωμία μιας ζαχαρωμένης αισθητικής, ενώ στην ακροποταμιά οι θαυμαστές των μεγαθηριακών μελωδών κοιτάζουν αμήχανα ένα βεβηλωμένο μέλλον. Με τσαλίμια, πηδήματα στο κενό και κινήσεις-ομοιώματα Σαλώμης, σε αμήχανους καιρούς επιβάλλει την άφωνη κυριαρχία της στους (πολλούς) γερασμένους εφήβους και παραπαίοντες μεσηλίκους. Και οι μη θιασώτες; Ομνύουν στους ολίγους που τραγουδούν μελαγχολικά στον άνεμο χωρίς προσμονή καμιάς ανταπόδοσης!».

σταμάτης κραουνάκης
συνθέτης
«Ξέρετε γιατί μας κάνει μπαμ η Μαντόνα; Γιατί πολύ απλά παλαιότερα είχαμε πολλά τέτοια ενώ τώρα έχουμε μόνο ένα! Πιστεύω ότι πλέον δεν υπάρχει άλλος καλλιτέχνης με τόσο κοινωνιολογικά και ιδεολογικά ψαγμένο μήνυμα. Θα έλεγε κανείς ότι πίσω από τη γυναίκα αυτή κρύβεται ένας πολύ σοβαρός μηχανισμός κοινωνιολογικού στόχου για το σήμα που περνάει κάθε φορά. Το γεγονός ότι βρίσκεται για 25 χρόνια στην κορυφή δείχνει ότι είναι ικανή, είναι φαινόμενο, αρέσει – δεν αρέσει. Λένε για την πολυδιάστατη εικόνα που παρουσιάζει. Μα αυτή είναι η δουλειά του καλλιτέχνη. Από την άλλη, καταλαβαίνει κανείς ότι την ώρα που δεν υπάρχουν ιδιαίτερα φωνητικά προσόντα ό,τι δεν υπάρχει σε πρώτο επίπεδο έχει αντικατασταθεί από πάρα πολλή δουλειά και σκέψη. Δεν αντέχει κανένα εμπορικό τρικ τόσα χρόνια. Τα ίδια έλεγαν και για τη Βουγιουκλάκη. Εγώ τρελαίνομαι, περιττό να το πω, και θα βρίσκομαι στις καλύτερες θέσεις αφού έχω πάρει εισιτήριο των 250 ευρώ».

χρήστος χωμενίδης
συγγραφέας
«Κατά τη δεκαετία του ΄80 η Μαντόνα απετέλεσε το πιο αφροδισιακό αντίδοτο στον νεοσυντηρητισμό και στον νεοπουριτανισμό ο οποίος – ελέω ΑΙDS- κυριάρχησε πρώτα στην Αμερική και έπειτα στην Ευρώπη. Μολονότι τα τραγούδια της δεν ήταν ροκ, η ίδια επαγγελλόταν μια ροκ στάση ζωής. Μολονότι ποτέ της δεν υπήρξε ακριβώς ωραία, κατάφερε να αναδειχθεί σε σύμβολο του σεξ. Προχωρημένη και λαϊκή ταυτόχρονα, στην παράδοση των αμερικανών ηρώων, δεν καταδέχθηκε ούτε καν να πεθάνει πρόωρα προκειμένου να συντηρήσει τον μύθο της. Επιμένει αντίθετα να τον περιφέρει στα πενήντα της, περιοδεύει σε Ανατολή και Δύση και αν κρίνουμε από τον αριθμό των εισιτηρίων που κόβει σε κάθε συναυλία άγια πράττει».

κωνσταντίνος ρήγος
χορογράφος
«Η πρώτη εικόνα που έχω από τη Μαντόνα “ζωντανά” έρχεται από το 1987, όταν ένας impersonator στη Μύκονο παρίστανε τη Μαντόνα της περιόδου “Like Α Virgin” με όλες τις δαντέλες, τα μεταξωτά γάντια και τα σχετικά. Για πρώτη φορά τη βλέπω σχεδόν μπροστά μου στην προηγούμενη περιοδεία της σε συναυλία στο Αμστερνταμ και τη θυμάμαι να αγγίζει ένα κοινό που παραληρούσε κατεβαίνοντας προς αυτό μέσα από μια ντισκομπάλα. Εκεί συνειδητοποίησα ότι αυτή η τραγουδίστρια, που για πολλούς είναι ένα εμπορικό προϊόν και μόνο, μπορεί και διατηρεί μια ταυτότητα με πολύ μεγάλη δυναμική 25 χρόνια τώρα. Το πιο σημαντικό με τη Μαντόνα είναι ότι ως προσωπικότητα έχει αυτοαναιρεθεί δεκάδες φορές. Είναι σαν τον φοίνικα, γεννιέται από τις στάχτες της κάθε φορά παίζοντας ανάμεσα στα όρια της μουσικής, του σεξ και της θρησκείας. Αυτή είναι ίσως τελικώς και η εικόνα της Μαντόνα, αυτή η συνεχής αυτοαναίρεση. Οσο για την ίδια τη μουσική της, έχει καταφέρει να ταυτιστούν μαζί της όλες οι γενιές από τη δεκαετία του ΄80 ως σήμερα και νιώθω ευτυχής που την ακούω από το πρώτο τραγούδι της ως το πιο πρόσφατο».

Ακολούθησε το Βήμα στο Google news και μάθε όλες τις τελευταίες ειδήσεις.