Μόνο από το ΣτΕ η επιστροφή των αρχαιολογικών χώρων

Μ όνο το Συμβούλιο της Επικρατείας μπορεί τώρα να ακυρώσει τη συμβολαιογραφική πράξη παραχώρησης των 8.500 στρεμμάτων της Ουρανούπολης, στα οποία υπάρχουν κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι, στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου. Και αυτό που συνιστά ακύρωση είναι ότι το ελληνικό Δημόσιο όφειλε να έχει τη σύμφωνη γνωμοδότηση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, σύμφωνα με τον Αρχαιολογικό Νόμο 3028/2002, ότι εντός της συγκεκριμένης έκτασης δεν υπάρχουν αρχαία, και βεβαίως την αντίστοιχη γνώμη της Δασικής Υπηρεσίας ότι δεν πρόκειται περί δασικής περιοχής. Ουδέν εξ αυτών όμως υπήρχε στη συμβολαιογραφική πράξη, άλλωστε αν υπήρχε δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί. Οι επισημάνσεις αυτές γίνονται από ανώτερα στελέχη του ΥΠΠΟ επί ΠαΣοΚ, που είναι ασφαλείς γνώστες του Αρχαιολογικού Νόμου, αντικρούοντας τη χθεσινή ανακοίνωση του υπουργείου, σύμφωνα με την οποία δεν είχε καμία αρμοδιότητα για να επέμβει στην υπόθεση. «Θέμα διαφορετικής ερμηνείας του Αρχαιολογικού Νόμου ή κενών που μπορεί να υπάρχουν σε αυτόνδεν τίθεται» αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Οπως διευκρινίζεται, ο Αρχαιολογικός Νόμος λέει σαφώς ότι η παραχώρηση μνημείων ή αρχαιολογικών χώρων για όποιον σκοπό και αν ζητηθούν (από τη μεταβίβαση ακινήτων ως τη φωτογράφιση της Τζένιφερ Λόπεζ στην Ακρόπολη!) μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο έπειτα από υπουργική πράξη, έπειτα δηλαδή από απόφαση του υπουργού Πολιτισμού και αφού έχει προηγηθεί η σύμφωνη γνώμη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου ή έστω Τοπικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Πρόκειται δηλαδή για γενική αρχή, η οποία εφαρμόζεται σε κάθε περίπτωση.

Η υπόθεση εξάλλου μπορεί να λάβει τραγελαφικές διαστάσεις στην περίπτωση που η έκταση ή μέρος αυτής μεταβιβασθεί- ή ενδεχομένως έχει ήδη μεταβιβασθεί- σε άλλη κυριότητα. Δεδομένου ότι στο συμβόλαιο η περιοχή χαρακτηρίζεται ως «άρτια και οικοδομήσιμη» – δηλαδή οικοδομούνται και τα αρχαία;καθώς και «ελεύθερη και διαθέσιμη» , μπορεί να συμβεί το εξής: Ο νέος ιδιοκτήτης να επιθυμεί την οικοδόμηση σε αρχαιολογικό χώρο και τότε το υπουργείο Πολιτισμού να αναγκαστεί να προχωρήσει σε απαλλοτρίωση των συγκεκριμένων εκτάσεων, οι οποίες ανήκαν στο ελληνικό Δημόσιο! Μια άλλη παράμετρος που αξίζει να αναφερθεί- με όποιες προεκτάσεις μπορεί να έχει- είναι ότι, σύμφωνα με τον Αρχαιολογικό Νόμο, τα εκκλησιαστικά κτήματα δεν αποζημιώνονται, αν χρειασθεί να απαλλοτριωθούν.

Σχετικό εδάφιο του Αρχαιολογικού Νόμου υπενθύμισε άλλωστε χθες σε δηλώσεις της η βουλευτής του ΠαΣοΚ κυρία Μαρία Δαμανάκη: «Τα αρχαία ακίνητα μνημεία ανήκουν στο Δημόσιο κατά κυριότητα και νομή,είναι πράγματα εκτός συναλλαγής και ανεπίδεκτα χρησικτησίας». Οπως πρόσθεσε η ίδια, «η πολιτιστική κληρονομιά δεν μπορεί να είναι ανοχύρωτη πόλη.Είναι ευθύνη των υπουργείων,κατ΄ εξοχήν του υπουργείου Πολιτισμού και του υπουργείου Οικονομικών, να ακυρώσουν πράξεις οι οποίες καταστρατηγούν τον Αρχαιολογικό Νόμο και αποδίδουν- συναλλάσσονται μάλλον- με μνημεία που αφορούν την πολιτιστική μας κληρονομιά». Για να καταλήξει ότι όλα έγιναν επί υπουργίας του κ. Βουλγαράκη.

Με τη χθεσινή ανακοίνωσή του ωστόσο το ΥΠΠΟ επέμεινε ότι «σύμφωνα με τον Αρχαιολογικό Νόμο, δεν προβλέπεται η δυνατότητα στο υπουργείο Πολιτισμού ακύρωσης δικαιοπραξίας που αφορά ιδιοκτησιακό καθεστώς χώρου που είναι αρχαιολογικός ή ιστορικός.Επίσης σύμφωνα με τον ίδιο νόμο δεν προβλέπεται διαδικασία γνωμάτευσης συλλογικού οργάνου του ΥΠΠΟ προ της μεταβίβασης ακινήτων εντός αρχαιολογικού χώρου». Δίνει μια δική του δηλαδή ερμηνεία του νόμου, διευκρινίζοντας πάντως το αυτονόητο, ότι η προστασία ενός αρχαιολογικού χώρου διατηρείται και μετά την πιθανή μεταβίβασή του. Ο λόγος ακριβώς δηλαδή για τον οποίο μπορεί να κληθεί το Δημόσιο να απαλλοτριώσει έναν χώρο ο οποίος του ανήκε. Οσον αφορά τις ενέργειές του μετά την αναφορά της Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων για τη μεταβίβαση του ακινήτου, τον Μάιο του 2007, την παρέπεμψε στο αρμόδιο νομικό γραφείο. Πού βρίσκεται τώρα; Στο αρχείο.

Χθες εξάλλου επερώτηση για το θέμα έκαναν οι βουλευτές της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠαΣοΚ προς τους υπουργούς Πολιτισμού και Αγροτικής Ανάπτυξης αναφέροντας ότι «η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και οι αρμόδιοι υπουργοί φέρουν ακέραιη την ευθύνη γιατί απέδειξαν ότι διαχειρίζονται την πολιτιστική κληρονομιά,που αποτελεί πολύτιμο εθνικό κεφάλαιο για την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό,χωρίς την προσήκουσα ευθύνη και τον οφειλόμενο σεβασμό στους νόμους». Ερώτηση προς τον υπουργό Πολιτισμού κατέθεσε και ο ΣΥΡΙΖΑ διά της βουλευτού κυρίας Αννας Φιλίνη σχετικά με το νομοθετικό πλαίσιο που επέτρεψε τη μεταβίβαση αρχαιολογικών χώρων ως «άρτιων και οικοδομήσιμων» και για τα μέτρα που προτίθεται να λάβει για την προστασία των αρχαιοτήτων.