Η ρύπανση μας στέλνει στο νοσοκομείο

Χ ιλιάδες εισαγωγές στα νοσοκομεία της Αττικής για καρδιαγγειακές και αναπνευστικές παθήσεις συσχετίζονται πλέον με την ατμοσφαιρική ρύπανση. Οσο οι πυκνοκατοικημένες περιοχές του κέντρου της Αθήνας, αλλά και τα προάστια της πρωτεύουσας, παραμένουν «θάλαμοι αερίων» τα ποσοστά νοσηρότητας του πληθυσμού, ακόμη και θνησιμότητας, θα αυξάνονται, λένε οι ειδικοί επιστήμονες. Τα συμπεράσματα πρόσφατης μελέτης της Σχολής Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου (επιστημονική υπεύθυνη η αναπληρώτρια καθηγήτρια κυρία Αρχοντούλα Χαλουλάκου ) είναι απογοητευτικά. Αν το ελληνικό κράτος δεν προχωρήσει άμεσα σε γενναία μέτρα για τον περιορισμό των εκπομπών αιωρούμενων σωματιδίων (ΡΜ10- με διάμετρο μικρότερη των δέκα μικρών του μέτρου) οι επιπτώσεις στη δημόσια υγεία θα είναι ιδιαίτερα σοβαρές.

Οι ερευνητές χρησιμοποιώντας πραγματικά δεδομένα από το εθνικό δίκτυο παρακολούθησης σωματιδιακής ρύπανσης και από τις εισαγωγές στα νοσοκομεία και με βάση επιστημονικά μοντέλα κατέληξαν σε μια σειρά αποθαρρυντικά συμπεράσματα. Αν ο πληθυσμός της πρωτεύουσας εκτίθεται στα επίπεδα αιωρούμενων σωματιδίων που παρατηρούνται στον σταθμό μέτρησης του Ζωγράφου (περιοχή όπου καταγράφονται οι χαμηλότερες συγκεντρώσεις στο Λεκανοπέδιο- μέση τιμή 33 μg/m 3 για το 2004), τότε περίπου 3.543 εισαγωγές στα νοσοκομεία από καρδιαγγειακές παθήσεις και 1.963 από αναπνευστικές μπορούν να αποδοθούν στη ρύπανση από ΡΜ10. Οι συγκεκριμένοι ρύποι είναι από τους πιο επικίνδυνους για τη δημόσια υγεία, καθώς συσσωρεύουν, μεταξύ άλλων, μεγάλο αριθμό τοξικών και καρκινογόνων οργανικών και ανόργανων ουσιών. Σε ένα πιο ακραίο σενάριο, σύμφωνα με το οποίο όλος ο πληθυσμός της Αθήνας εκτίθεται σε επίπεδα σωματιδιακής ρύπανσης όπως εκείνα που καταγράφονται στον σταθμό της Αριστοτέλους (μέση τιμή 58 μg/m 3 για το 2004), τότε ο αριθμός της νοσηρότητας εκτοξεύεται: περίπου 6.228 εισαγωγές για καρδιαγγειακά και 3.450 για αναπνευστικά περιστατικά μπορούν να αποδοθούν στις υψηλές συγκεντρώσεις ΡΜ10. Μάλιστα υπολογίζεται ότι από αυτές τις εισαγωγές- με δεδομένο ότι το 54% των εκπομπών μικροσωματιδίων προέρχεται από την κίνηση των αυτοκινήτων- περίπου 3.363 περιστατικά για καρδιαγγειακά και 1.863 για αναπνευστικά «χρεώνονται» στην κυκλοφορία των οχημάτων.

Το «νέφος» των μικροσωματιδίων παρ΄ ότι έχει κατά τι μειωθεί το διάστημα 2001-2006 παραμένει απειλητικό στον αττικό ουρανό. Οπως αναφέρεται στη μελέτη του ΕΜΠ, αν και οι μέσες ετήσιες τιμές ΡΜ10 δείχνουν τάση μείωσης τη συγκεκριμένη περίοδο στο κέντρο και στα προάστια της Αθήνας, οι συγκεντρώσεις τους παραμένουν υψηλές και ξεπερνούν τα ετήσια ευρωπαϊκά όρια ποιότητας σε τέσσερις σταθμούς (Αριστοτέλους, Πειραιά, Αμαρουσίου, Λυκόβρυσης) και τις κατευθυντήριες οδηγίες για την ποιότητα του αέρα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και στους οκτώ σταθμούς μέτρησης (Αριστοτέλους, Πειραιά, Αμαρουσίου, Γουδή, Λυκόβρυσης, Αγίας Παρασκευής, Ζωγράφου, Θρακομακεδόνων).

Σε περίπου ενάμιση χρόνο μάλιστα θα ισχύσουν τα νέα αυστηρότερα όρια της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τα μικροσωματίδια- μέση ετήσια συγκέντρωση 20 μg/m 3 (από 40 μg/m 3 που είναι σήμερα). Με βάση τα νέα κριτήρια, οι μέσες ετήσιες τιμές σε όλους τους σταθμούς μέτρησης της ελληνικής πρωτεύουσας βρίσκονται στο «κόκκινο». Ειδικότερα, σύμφωνα με τα τελευταία επεξεργασμένα στοιχεία (2006) οι μέσες ετήσιες συγκεντρώσεις είναι: 59 μg/m 3 στη Λυκόβρυση, 57 μg/m 3 στην Αριστοτέλους, 48 μg/m 3 στο Μαρούσι, 35 μg/m 3 στου Γουδή και στην Αγία Παρασκευή, 27 μg/m 3 στους Θρακομακεδόνες και 26 μg/m 3 στου Ζωγράφου.

Οι ερευνητές του ΕΜΠ υπολόγισαν ότι στην περίπτωση που ληφθούν δραστικά μέτρα και οι συγκεντρώσεις ΡΜ10 μειωθούν στα 20 μg/m 3 τότε η γενική θνησιμότητα θα μειωθεί σημαντικά- π.χ. κατά 16,77% με βάση τις μετρήσεις στη Λυκόβρυση. Το ίδιο θα συμβεί και με τη νοσηρότητα (αναπνευστικά και καρδιαγγειακά προβλήματα) η οποία θα μειωθεί κατά 5% περίπου. Ακόμη η ίδια επιστημονική ομάδα του ΕΜΠ σε παράλληλη έρευνα (δημοσιεύθηκε στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό «Αtmospheric Εnvironment») διαπιστώνει ότι, εκτός από τα ΡΜ10, και τα υψηλά επίπεδα διοξειδίου του αζώ) του (ΝΟ 2 που παρατηρούνται στις κατοικημένες περιοχές συμβάλλουν στην αύξηση των αναπνευστικών και καρδιαγγειακών παθήσεων ενώ οδηγούν και σε αύξηση των ποσοστών θνησιμότητας. Οι συγκεντρώσεις ΡΜ10 συνδέονται με τις συγκεντρώσεις οξειδίων του αζώτου (ΝΟ χ ) και διοξειδίου του αζώτου (ΝΟ 2 ), ρύπων που προκύπτουν από την κίνηση των οχημάτων και στην Αθήνα συχνά ξεπερνούν τα ευρωπαϊκά όρια ποιότητας. Η επιστημονική ανάλυση έδειξε ότι αν μειωθούν οι συγκεντρώσεις ΝΟ χ και ΝΟ 2 θα περιοριστούν τόσο η νοσηρότητα όσο και η θνησιμότητα. Από τα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει ότι μόνο μέσα σε έναν χρόνο (2006) συνολικά στα νοσοκομεία της Αττικής εισήχθησαν 45.764 ασθενείς με αναπνευστικά και 82.607

ασθενείς με καρδιαγγειακά προβλήματα.