Πειρατές στους δρόμους του πετρελαίου

O Κόλπος του Αντεν, τα νερά του οποίου συνδέουν την Ερυθρά Θάλασσα με τον Ινδικό Ωκεανό στο Κέρας της Αφρικής, είναι μία από τις πιο πολυσύχναστες θαλάσσιες περιοχές του πλανήτη. Από εκεί περνούν κάθε χρόνο περίπου 20.000

πλοία, ενώ κάθε ημέρα μεταφέρονται 3,3 εκατ. βαρέλια αργού πετρελαίου, ποσότητα ίση με το 4% της παγκόσμιας ζήτησης. Είναι όμως και το πιο επικίνδυνο θαλάσσιο πέρασμα στον κόσμο. Και αυτό εξαιτίας της ανεξέλεγκτης δράσης των σομαλών πειρατών.

Από τις αρχές του 2008 αδίστακτοι πειρατές, βαριά οπλισμένοι και πάνω σε μικρά πλοιάρια, έχουν καταλάβει 57 εμπορικά πλοία στην περιοχή αυτή, έναντι μόλις 13 το 2007. Αυτή τη στιγμή κρατούν 14 πλοία και περισσότερους από 200 ανθρώπους, μέλη των πληρωμάτων τους.

Τα ξημερώματα της περασμένης Πέμπτης πέντε ένοπλοι προσέγγισαν με ταχύπλοα το ελληνόκτητο φορτηγό πλοίο «Κένταυροι» και το έθεσαν υπό τον έλεγχό τους. Στη συνέχεια, το μετέφεραν στο Εϊλ, ένα λιμάνι όπου βασιλεύει η ανομία και όπου οι συμμορίες των πειρατών μεταφέρουν τα πλοία που καταλαμβάνουν και ζητούν λύτρα, τα οποία φτάνουν ως και το ένα εκατομμύριο δολάρια (700.000

ευρώ), για να τα αφήσουν μαζί με τα μέλη των πληρωμάτων τους. Το πλοίο «Κένταυροι» ήταν το 13ο ελληνόκτητο πλοίο που δεχόταν πειρατική επίθεση τους τελευταίους δύο μήνες. Λίγες ώρες αργότερα, άλλο ένα πλοίο έπεφτε στα χέρια των πειρατών, ενώ άλλα δύο, μεταξύ των οποίων και το ελληνόκτητο «Ρeter S», κατάφεραν να ξεφύγουν.

Τι ευνοεί τη δράση των πειρατών στον Κόλπο του Αντεν; Το πολιτικό χάος και η αναρχία που επικρατούν στη Σομαλία. Συχνά πρόκειται για άνδρες που έχουν λάβει στρατιωτική εκπαίδευση εντός των διαφόρων ενόπλων ομάδων που δρουν στη χώρα. Πολλοί είναι ντυμένοι με στρατιωτικά ρούχα, ενώ φέρουν βαρύ οπλισμό: αυτόματα όπλα, χειροβομβίδες, ακόμη και εκτοξευτήρες αντιαρματικών ρουκετών.

Ο συνήθης τρόπος δράσης τους είναι ο εξής: προσεγγίζουν τον στόχο τους με τα ταχύπλοα και, προκειμένου να εξουδετερώσουν τα μέλη του πληρώματος, πετούν εναντίον τους χειροβομβίδες. Στη συνέχεια, οπλισμένοι με τα αυτόματα, ανεβαίνουν στο πλοίο και απειλούν τους ναύτες. Δεν διστάζουν να πυροβολήσουν αν κάποιος τους παρακούσει. Βασίζονται σε τουλάχιστον τρία «πλοίαβάσεις», τα οποία πιστεύεται πως είναι ρωσικής κατασκευής μηχανότρατες. Διαθέτουν επίσης ένα ρυμουλκό σκάφος για να σέρνουν τη «λεία» τους.

Οι πειρατές δεν κάνουν διακρίσεις: στις 17 Μαΐου 2008 κατέλαβαν το φορτηγό πλοίο με ιορδανική σημαία «Victoria» που μετέφερε 4.200

τόνους ζάχαρης, την οποία είχε δωρίσει η κυβέρνηση της Δανίας στη Σομαλία.

Η θαλάσσια οδός της Αραβικής Θάλασσας μεταξύ Υεμένης και Σομαλίας ενώνει την Ασία με την Ευρώπη διά της Διώρυγας του Σουέζ και είναι εξαιρετικής σημασίας για τα φορτία πετρελαίου από τον Περσικό κόλπο. Οι πειρατές όμως δεν αρκούνται στα φορτηγά πλοία. Πρόσφατα κατέλαβαν ένα γαλλικό γιοτ, το «Τέσσερις Ασοι», μήκους 17 μέτρων, στο οποίο επέβαινε ένα ζεύγος συνταξιούχων. Για να τους απελευθερώσει, ο πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί έδωσε εντολή για ολόκληρη στρατιωτική επιχείρηση: μέλη των Ειδικών Δυνάμεων της χώρας, φορώντας γυαλιά νυκτερινής οράσεως, έπεσαν με αλεξίπτωτα στη θάλασσα, κοντά στο σημείο όπου μεταφέρθηκε το γιοτ από τους πειρατές. Το ζευγάρι διασώθηκε, έξι πειρατές συνελήφθησαν και ένας άλλος σκοτώθηκε στη διάρκεια της επιχείρησης.

Η πειρατεία παίρνει μεγάλες διαστάσεις επειδή οι δράστες έχουν λάβει σε πολλές περιπτώσεις τα υψηλά λύτρα που ζητούν προκειμένου να επιστρέψουν τα πλοία.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι και οι πλοιοκτήτες δεν κάνουν αρκετά για να προστατεύσουν τις περιουσίες τους, αλλά και τα πληρώματά τους. Δεν τοποθετούν στα πλοία πιο σύγχρονα συστήματα συναγερμού, κλειστό κύκλωμα τηλεοράσεως, ηλεκτροφόρους «φράχτες» και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και ενόπλους φύλακες.

Ο πρόεδρος Σαρκοζί κατήγγειλε πως «καμία χώρα δεν κάνει πολλά για την καταπολέμηση της πειρατείας». Το πρόβλημα όμως είναι τόσο ευρέως διαδεδομένο που για να γίνει κάποια αποτελεσματική παρέμβαση απαιτείται η ανάληψη στρατιωτικής και όχι αστυνομικής δράσης. Και καμία χώρα δεν είναι πρόθυμη να την αναλάβει χωρίς προηγουμένως να έχει σαφή νομική εξουσιοδότηση από τα Ηνωμένα Εθνη.

Η πολιτική τής μη καταβολής των λύτρων δεν ακολουθείται στην πράξη. Η καταβολή βοηθά τους πειρατές να γίνονται ισχυρότεροι και θρασύτεροι. Ακόμη και «επιχειρήσεις» σχετικές με την πειρατεία εμφανίζονται: επαγγελματίες «εκπρόσωποι» των δραστών και «διαπραγματευτές» για την καταβολή των λύτρων προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στις ναυτικές συμμορίες.

Εκτός των άλλων η πειρατεία είναι επικίνδυνη και για το περιβάλλον, αφού πολλά από τα πλοία που καταλαμβάνονται είναι πετρελαιοφόρα. Αν κάτι πάει στραβά και το πετρέλαιο διαρρεύσει στη θάλασσα θα προκληθεί τεράστια οικολογική καταστροφή.