Σ ε μεγάλο εμπόδιο για την τροφοδοσία της Ελλάδας αλλά και της Ιταλίας με αζερικό φυσικό αέριο εξελίσσεται η Τουρκία. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, στην πρόσφατη επίσκεψη του υπουργού Ανάπτυξης κ. Χρ.Φώλια στο Μπακού διαπιστώθηκε η καλή διάθεση των Αζέρων να πουλήσουν περίπου 3 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου επιπλέον στη χώρα μας σταδιακά ως το 2010, αλλά και η πρακτική αδυναμία τους να υλοποιήσουν την πρόθεσή τους, λόγω των δυσκολιών που φέρνει η Αγκυρα. Κλειδί στο άνοιγμα της προμήθειας είναι η υπογραφή της τετραμερούς συμφωνίας για την ανάπτυξη του διαδρόμου μεταφοράς φυσικού αερίου Αζερμπαϊτζάν- Τουρκία- Ελλάδα- Ιταλία μέσω του αντίστοιχου αγωγού (ΙΤGΙ), η οποία αναγγέλθηκε μεν ακόμη και προχθές από το Μπακού, αλλά φαίνεται ότι υπάρχει δρόμος ακόμη να διανυθεί ώσπου να τεθούν οι υπογραφές. Ηδη υπάρχει ξεχωριστή πολιτική συμφωνία Ελλάδας- Αζερμπαϊτζάν από την άνοιξη για την άμεση προμήθεια 1 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου (ανεξάρτητα από τα 3 δισ.), αλλά τα προσκόμματα της Αγκυρας δεν έχουν επιτρέψει την άμεση ενεργοποίησή της. Η διέλευση αζερικού φυσικού αερίου με προορισμό την Ελλάδα ή την Ιταλία θα γίνει υποχρεωτικά μέσω Τουρκίας. Οι αζέροι επίσημοι πληροφόρησαν την ελληνική αντιπροσωπεία ότι η Τουρκία, προκειμένου να δώσει διελεύσεις προς τη χώρα μας, αρχικά ζήτησε να αγοράσει εκείνη όλη την ποσότητα και να την μεταπουλήσει στην Ελλάδα ή σε οποιονδήποτε άλλο υποψήφιο αγοραστή. Οι Αζέροι αντέδρασαν σθεναρά και επέμειναν ότι οι ίδιοι θα είναι πωλητές και η Τουρκία απλή χώρα διέλευσης. Μάλιστα στην προσπάθειά τους αυτή «επιστράτευσαν» τον Ιούνιο τον υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ κ. Μάθιου Μπράιζα , ώστε να πιέσουν την Αγκυρα να μην επιμείνει στον όρο του μοναδικού αγοραστή και μεταπωλητή.
Τελικώς και υπό τις αμερικανικές πιέσεις οι Τούρκοι φάνηκαν (μάλλον προσποιήθηκαν) ότι υποχωρούν, αλλά ουσιαστικά προέβαλαν την ίδια απαίτηση με άλλους όρους: πλέον ζητούν από το Μπακού να προμηθευτούν ποσότητες αερίου που θα καλύπτουν όλες τις δικές τους ανάγκες και στη συνέχεια οι υπερβάλλουσες ποσότητες να εξαχθούν στην Ελλάδα. Οταν οι Αζέροι άκουσαν τις ανάγκες (ή τις υποτιθέμενες ανάγκες) των Τούρκων, έμειναν κατάπληκτοι: η Αγκυρα ζήτησε ούτε λίγο ούτε πολύ 8 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου. Αν τα προμηθευτεί, το αζερικό αέριο που θα περισσέψει για τη Δυτική Ευρώπη περιορίζεται σε περίπου 4 δισ. κ.μ. και η Ελλάδα θα προμηθευτεί το πολύ 1 δισ. κ.μ., αφού περιμένουν στην ουρά Ιταλοί και Ισπανοί. Στο διαφαινόμενο αδιέξοδο (αφού οι Αζέροι θέλουν να πουλήσουν τις ποσότητές τους σε Ελλάδα- Ιταλία και όχι στους Τούρκους) οι επίσημοι στο Μπακού προειδοποιούν ότι θα χρησιμοποιήσουν και πάλι την επιρροή της Ουάσιγκτον, η οποία μέχρι στιγμής δείχνει απροθυμία νέας παρέμβασης. Στο Μπακού ο κ. Χρ. Φώλιας συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν κ. Ιλχάμ Αλίεφ, τον αζέρο υπουργό Βιομηχανίας και Ενέργειας κ. Νατίκ Αλίεφ, αλλά και με τον τούρκο υπουργό Ενέργειας κ. Χιλμί Γκιουλέρ, μια συνάντηση με ιδιαίτερη σημασία λόγω του παρελκυστικού ρόλου της Αγκυρας στο θέμα της τροφοδοσίας, αφού οι ανάγκες Ελλάδας και Ιταλίας δεν μπορούν να περιμένουν.
Ο υπουργός Ανάπτυξης προανήγγειλε συμφωνία για την άμεση αγορά ποσοτήτων φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάνεπισημαίνοντας ότι «είναι η πρώτη φορά που το Αζερμπαϊτζάν θα πουλήσει απευθείας φυσικό αέριο στην ΕΕ και αυτή η απόφαση θα σηματοδοτήσει την απαρχή της στενότερης συνεργασίας του Αζερμπαϊτζάν με την Ευρώπη».
Κλειδί για τη συμφωνία η τετραμερής συνθήκη Ελλάδας, Ιταλίας, Τουρκίας, Αζερμπαϊτζάν
Ωστόσο η στάση της Αγκυρας που θα καθορίσει και τις εξελίξεις παραμένει παρελκυστική και για αυτό το θέμα ο κ. Φώλιας ενημέρωσε και τον πρωθυπουργό κ. Κ.Καραμανλή.
Ο υπουργός Ανάπτυξης μίλησε στο Μπακού σε διεθνές συνέδριο με θέμα «Προοπτικές στους τομείς του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στο Αζερμπαϊτζάν και στο Τουρκμενιστάν: Στρατηγική για την ενέργεια, την οικονομία, την οικολογία και τη συνεργασία» και είπε ότι η ενεργειακή ασφάλεια, η διαχείριση των πηγών προμήθειας και η προώθηση των καθαρών μορφών ενέργειας θα καθορίσουν, σε μεγάλο βαθμό, την ποιότητα και τους όρους διαβίωσης των μελλοντικών γενεών σε ολόκληρο τον κόσμο.
«Σύντομα το Αζερμπαϊτζάν θα είναι έτοιμο να παραδώσει μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου στην ελληνική αγορά» είπε και ο υπουργός Βιομηχανίας και Ενέργειας του Αζερμπαϊτζάν κ. Νατίκ Αλίεφ, χωρίς πάντως να δώσει λεπτομέρειες.
