Ανοίγει για το κοινό η αρχαία Ελεύθερνα

O ι αρχαιολογικοί χώροι ενοποιούνται, το σύνολό τους περιφράσσεται και προστατεύεται, μονοπάτια θα φέρνουν τον επισκέπτη στα σημαντικότερα μνημεία, καθιστικά θα υπάρχουν σε σημεία των διαδρομών και κρήνες με νερό για τους επισκέπτες, πληροφοριακές πινακίδες θα δίνουν το στίγμα του χώρου και των ιστορικών δεδομένων του, ενώ ένα κτίριο στο οποίο θα φυλάσσονται και θα συντηρούνται τα ευρήματα των ανασκαφών θα προσφέρεται και για περαιτέρω πληροφόρηση και ενημέρωση. Ολα τα ανωτέρω στην αρχαία Ελεύθερνα της Κρήτης, όπου έχει αποκαλυφθεί από τους αρχαιολόγους στη διάρκεια 25ετούς αρχαιολογικής έρευνας αδιάλειπτη ανθρώπινη κατοίκηση από τον 8ο π.Χ. αιώνα ως και τα βυζαντινά και μεσαιωνικά χρόνια. Και το σημαντικότερο, τα έργα μπορούν να αρχίσουν άμεσα ώστε εντός ενός έτους ο αρχαιολογικός χώρος να είναι επισκέψιμος, ενώ εντός του 2010 μπορεί να είναι έτοιμο και το κτίριο. Η ομόφωνα θετική απόφαση ελήφθη πάντως από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο προχθές το βράδυ. Απομένει να ενταχθούν τα έργα στο Δ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης προκειμένου να υλοποιηθούν γρήγορα ώστε να προστεθεί δυναμικά στον αρχαιολογικό χάρτη της Κρήτης αυτός ο μοναδικός και άγνωστος ως πριν από μερικά χρόνια τόπος.

Με πιλότο το αρνητικό δίδαγμα της Κνωσού και της πίεσης που υφίσταται ο αρχαιολογικός χώρος της από τη διαρκή αυθαίρετη δόμηση και την κακώς νοούμενη «ανάπτυξη», ο ανασκαφέας της Ελεύθερνας καθηγητής κ. Νίκος Σταμπολίδης θέλησε, όπως λέει ο ίδιος, να προλάβει την «εξέλιξη». Γι΄ αυτό ο τεράστιος σε έκταση αρχαιολογικός χώρος έχει ήδη κηρυχθεί από το 1962 ως τέτοιος αλλά και ως τοπίο φυσικού κάλλους από το 1973. Περπατώντας μέσα σε αυτόν ο επισκέπτης μπορεί να δει τον μεγάλο αρχαιολογικό χώρο της νεκρόπολης της Ορθής Πέτρας και τμήματα του οικισμού που έρχονται στο φως και φυσικά την Ακρόπολη. Επίσης βυζαντινά κατάλοιπα, με σημαντικότερη μεταξύ τους τη βασιλική του επισκόπου Ευφράτα, ο οποίος είχε συμμετάσχει και στην Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο και ήρθε στο φως από τον καθηγητή κ. Πέτρο Θέμελη.

Ενα ιδιαίτερα καλαίσθητο στέγαστρο, το οποίο προστατεύει τη μεγάλη ανασκαφή της νεκρόπολης της Ορθής Πέτρας, έχει ήδη ολοκληρωθεί σε σχέδια του αρχιτέκτονα κ. Δημήτρη Κουτσογιάννη, ενώ μικρότερο έχει κατασκευασθεί για την προστασία της βασιλικής.

Σύμφωνα με τη μελέτη, ο χώρος θα διατρέχεται από ένα δίκτυο μονοπατιών με ξυλόσκαλες, πέτρινες σκάλες και ράμπες για τα δύσκολα σημεία, ενώ οι διαδρομές θα καλυφθούν από μείγμα φυσικού χώματος και ελάχιστου λευκού τσιμέντου για τη στερέωσή τους. Με τον τρόπο αυτόν συντομεύονται εξαιρετικά οι αποστάσεις: έτσι η δαδρομή από την Ορθή Πέτρα στην Ακρόπολη θα γίνεται σε πέντε λεπτά και άλλα τόσα από την Ακρόπολη στη βασιλική. Εξι καθιστικά θα τοποθετηθούν σε διάφορα σημεία (με ή χωρίς σκιάδια), δύο κρήνες και φυσικά κάδοι απορριμμάτων. Τρεις μεγάλες πινακίδες θα υπάρχουν στην πρόσβαση των επί μέρους αρχαιολογικών χώρων και πολλές μικρές εντός αυτών. Περίφραξη εξάλλου θα κλείσει το σύνολο της έκτασης. Επίσης υπάρχει η πρόβλεψη ασφαλτόστρωσης των δύο δρόμων που οδηγούν από τα πλησιέστερα χωριά (της σύγχρονης Ελεύθερνας και του Πρινέ) προς τα δύο φυλάκια του αρχαιολογικού χώρου, ακόμη και ο διακριτικός φωτισμός τους για περίπτωση ανάγκης.

Οσον αφορά το κτίριο των 1.650

τ.μ. προβλέπεται να ανεγερθεί σε έκταση πέντε στρεμμάτων (δωρεά του Δήμου Αρκαδίων προς το Πανεπιστήμιο Κρήτης) σε σχέδια του κ. Κουστογιάννη, ο οποίος είδε ένα οικοδόμημα με τα χαρακτηριστικά της μεσογειακής αρχιτεκτονικής, με τη χρήση δώματος, εσωτερικής αυλής και υπόστυλης στοάς, ενώ εξωτερικά η δυτική και η νότια πλευρά του θα βρίσκονται σχεδόν «βυθισμένες» μέσα στη γη και στους βράχους.

Τα έργα, κόστους 1,3 εκατ. ευρώ για το κτίριο και 600.000 ευρώ για τη διαμόρφωση του χώρου, σύμφωνα με την απόφαση του ΚΑΣ, θα υλοποιηθούν από το Πανεπιστήμιο Κρήτης διά του καθηγητή κ. Σταμπολίδη.