Φορολογικές Απορίες

* Ο κ. Τ.Ψ. ερωτά:

«Η γυναίκα μου έχει μια κατοικία 75 τ.μ. στην Αθήνα στην οποία και κατοικούμε. Την είχαμε αγοράσει σαν πρώτη κατοικία το 1992 εκμεταλλευόμενοι την τότε φοροαπαλλαγή. Στη συνέχεια χτίσαμε στο όνομά της δύο διαμερίσματα στην επαρχία εκ των οποίων το ένα 90 τ.μ. το οποίο και ενοικιάζουμε και το άλλο 60 τ.μ.το οποίο χρησιμοποιούμε ως εξοχικό. Θέλουμε να αγοράσουμε ένα νέο σπίτι μεγαλύτερο στην Αθήνα στο όνομά μου (95 τ.μ.) το οποίο και θα χρησιμοποιήσουμε σαν κύρια κατοικία.Η οικογένειά μας είναι τετραμελής. Μπορούμε να εκμεταλλευθούμε για τη νέα αγορά τα φορολογικά οφέλη της πρώτης κατοικίας διατηρώντας και το άλλο σπίτι στην Αθήνα;Αν το πουλήσουμε το άλλο σπίτι στην Αθήνα,τα άλλα δύο στην επαρχία μας εμποδίζουν να εκμεταλλευθούμε τα φορολογικά προνόμια της πρώτης κατοικίας για τη νέα αγορά;Εγώ στο όνομά μου έχω μόνο μία μισογκρεμισμένη κατοικία σε ένα χωριό από κοινού με τον αδελφό μου».

Απάντηση: 1) Ο Ν. 1078/1980 (Απαλλαγή από τον φόρο μεταβίβασης της πρώτης κατοικίας) παρέχει τη δυνατότητα απόκτησης πρώτης κατοικίας για δεύτερη, τρίτη κ.ο.κ. φορά εφόσον έχουν μεταβληθεί οι στεγαστικές ανάγκες της οικογένειας και καταβληθεί εφάπαξ ο φόρος που αναλογεί στην αξία του ακινήτου που έτυχε της απαλλαγής.

2) Από το 1992 που ο σύζυγος έτυχε της απαλλαγής από τον φόρο μεταβίβασης, οι στεγαστικές σας ανάγκες έχουν προφανώς μεταβληθεί. Ανέρχονται σήμερα σε εμβαδόν κατοικίας 110 τ.μ. Αν συνεπώς έχετε κατοικία ή κατοικίες με εμβαδόν 110 τ.μ. και πάνω, οι στεγαστικές σας ανάγκες καλύπτονται. Το άθροισμα του εμβαδού των κατοικιών που ήδη έχετε καλύπτει τις στεγαστικές σας ανάγκες και συνεπώς δεν μπορείτε να τύχετε νέας απαλλαγής από τον φόρο. 3) Η πώληση της κατοικίας που αγοράστηκε το 1992 δεν θα σας ωφελήσει σε τίποτε.

* Ο κ. Κωνσταντίνος Αλιμπράντης ερωτά:

«Κατά το έτος 2007 απέκτησα 27.500 ευρώ κέρδη από τον ΦΠΑ (Χρηματιστήριο Παραγώγων Αθηνών) από παράγωγα προϊόντα (ΣΜΕ), όχι από μετοχές. Από τη χρηματιστηριακή μου εταιρεία μού είπαν ότι δεν χρειάζεται να δηλωθούν γιατί είναι αφορολόγητα. Ισχύει πράγματι αυτό και,αν ναι,σε ποιο κωδικό θα μπορούσα να τα δηλώσω για να δικαιολογήσω κάποιο μελλοντικό “πόθεν έσχες”; Σημειώστε ότι στην Εφορία στην οποία απευθύνθηκα είχαν πλήρη άγνοια».

Απάντηση: 1) Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 32 του ΚΦΕ, απαλλάσσονται παντός φόρου, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, τέλους χαρτοσήμου και δικαιώματος υπέρ του Δημοσίου ή τρίτων, η κτήση παραγώγων χρηματιστηριακών αξιών, τα κεφαλαιακά κέρδη από συναλλαγές επί παραγώγων στο Χρηματιστήριο Παραγώγων Αθηνών, η παροχή ασφαλειών στην ΕΤΕΣΕΠ και στα μέλη των ΧΠΑ και της ΕΤΕΣΕΠ, η μεταβίβαση των έννομων σχέσεων επί παραγώγων και των ασφαλειών μεταξύ των μελών του ΧΠΑ και της ΕΤΕΣΕΠ και κάθε πράξη και συμφωνία παρεπόμενη αυτών.

2) Τα κέρδη από το ΧΠΑ γράφονται στον κωδικό 659 του εντύπου της δήλωσης φόρου εισοδήματος.

* Ο κ. Ιωάννης Λιόδης ερωτά:

«Είμαι έγγαμος, με δύο παιδιά.Η σύζυγός μου είναι ιδιοκτήτρια διαμερίσματος εμβαδού 99,13 τ.μ.το οποίο ενοικιάζει.Το 2000 ανέγειρα οικοδομή 131 τ.μ. με δάνειο στο δικό μου όνομα. Η απορία μου είναι: Ποιο από τα δύο ακίνητα θεωρείται πρώτη κατοικία και δικαιούμαι φοροαπαλλαγή από τους τόκους του δανείου;».

Απάντηση: 1) Για να θεωρηθεί στη φορολογία εισοδήματος (διάταξη της υποπερίπτωσης γγ΄ της περίπτωσης β ΄ της παρ. 3 του άρθρου 9 του ΚΦΕ) ότι αποκτάται πρώτη κατοικία με στεγαστικό δάνειο ώστε οι τόκοι του δανείου να μειώνουν τον φόρο της κλίμακας, θα πρέπει ο δανειολήπτης να μην έχει άλλη κατοικία εμβαδού 70 τ.μ. Η επιφάνεια αυτή προσαυξάνεται κατά 20 τ.μ. για καθένα από τα δύο πρώτα παιδιά του δανειολήπτη και κατά 25 τ.μ. για καθένα από τα επόμενα τα οποία τον βαρύνουν. Αν η επιφάνεια της κατοικίας υπερβαίνει τα 120 τ.μ., το ποσό της δαπάνης που μειώνει τον φόρο περιορίζεται στο μέρος που αναλογεί επιμεριστικά στα 120 τ.μ. της κατοικίας.

2) Κατά συνέπεια, εφόσον οι στεγαστικές σας ανάγκες καλύπτονται με εμβαδόν κατοικίας 110 τ.μ. και η κατοικία που είχατε προτού ανεγείρετε με δάνειο την άλλη κατοικία είναι 99 τ.μ., η ανεγερθείσα θεωρείται πρώτη και οι τόκοι του δανείου μειώνουν τον φόρο της κατά περίπτωση κλίμακας.

* Ο κ. Θεόδωρος Καρυδάκης ερωτά:

«Θα ήθελα να σας διατυπώσω δύο ερωτήματα τα οποία αφορούν την απαλλαγή φόρου πρώτης κατοικίας:

1. Εντός του περασμένου έτους (2007) μεταβίβασα πλήρως δύο παλαιά διαμερίσματα 120 και 123 τ.μ.τα οποία είχαν περιέλθει στην κατοχή μου από κληρονομιά από τους γονείς μου. Σήμερα δεν διαθέτω άλλα ακίνητα. Μπορώ να τύχω απαλλαγής φόρου πρώτης κατοικίας ή χρειάζεται να παρέλθει πενταετία από τη στιγμή μεταβίβασης των ακινήτων, τα οποία πληρούσαν τις στεγαστικές μου ανάγκες;

2) Πρόσφατα συγγενικό μου πρόσωπο (θείος) απεβίωσε και έχω πληροφορηθεί ότι μου κληροδοτεί ακίνητο που πληροί τις στεγαστικές μου ανάγκες. Η διαθήκη του αποβιώσαντος δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί από το δικαστήριο.Μπορώ να τύχω απαλλαγής φόρου μεταβίβασης στο ακίνητο που προτίθεμαι να αγοράσω πριν από την επίσημη δημοσίευση της διαθήκης ή θα θεωρηθεί από την Εφορία ότι κατέχω ήδη το ακίνητο από τη στιγμή του θανάτου του κληροδοτούντος (γεγονός που τώρα τυπικώς αγνοώ καθώς δεν μου έχει γνωστοποιηθεί επισήμως από καμία επίσημη αρχή;)».

Απάντηση: 1) Σύμφωνα με τη διάταξη του προτελευταίου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του Ν. 1078/1980, κύριος οικίας, διαμερίσματος, οικοπέδου ή ποσοστού σε αυτά, αν έχει μεταβιβάσει με επαχθή ή χαριστική αιτία την επικαρπία τους ή το δικαίωμα οίκησης σε οικία ή διαμέρισμα, το εμβαδόν των οποίων πληρούσε κατά τον χρόνο της μεταβίβασης τις στεγαστικές του ανάγκες, δύναται να τύχει απαλλαγής κατά την αγορά νέας οικίας, διαμερίσματος ή οικοπέδου, εφόσον το διάστημα που μεσολαβεί από τη μεταβίβαση της επικαρπίας ή του δικαιώματος οίκησης ως την αγορά του νέου ακινήτου είναι μεγαλύτερο των πέντε ετών και συντρέχουν οι λοιπές προϋποθέσεις αυτού του άρθρου.

Το ανωτέρω χρονικό διάστημα απαιτείται και όταν μεταβιβάζεται η ψιλή κυριότητα οικοπέδου ή ιδανικού μεριδίου αυτού.

2) Με βάση τα πιο πάνω δεν μπορείτε να αγοράσετε κατοικία και να έχετε απαλλαγή από τον φόρο αν δεν περάσουν πέντε χρόνια από την πώληση των δύο κατοικιών το εμβαδόν των οποίων πληρούσε τις στεγαστικές σας ανάγκες.

* Ο κ. Δημήτριος Φωκάς ερωτά:

«Είμαι συνιδιοκτήτης μιας αποθήκης στον Ασπρόπυργο Αττικής με τα δύο αδέλφια μου κατά 33,33%. Νοικιάζουμε την αποθήκη, αλλά το ενοίκιο εισπράττουν τα αδέλφια μου κατόπιν σχετικής συμφωνίας. Υπάρχει τρόπος να απαλλαγώ από τη φορολογική επιβάρυνση του εισοδήματος που προκύπτει από το ενοίκιο ακινήτου,το οποίο εισπράττουν συγγενικά πρόσωπα;».

Απάντηση: Για να απαλλαγείτε από την καταβολή φόρου για μισθώματα που δεν εισπράττετε θα πρέπει να εκχωρήσετε το δικαίωμα ενάσκησης της επικαρπίας του ποσοστού της συνιδιοκτησίας που σας ανήκει σε ένα από τα αδέλφια σας ή και στα δύο από κοινού.

Στη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 22 του ΚΦΕ ορίζεται ότι υπόχρεο σε φόρο εισοδήματος στην περίπτωση μεταβίβασης του δικαιώματος ενάσκησης της επικαρπίας είναι το πρόσωπο στο οποίο μεταβιβάζεται αυτό το δικαίωμα με οριστικό συμβόλαιο.

Ανήλικα παιδιά- Ασκηση γονικής μέριμνας και από τους δύο γονείς
Η κυρία Ε.Μ. ερωτά:

«Σε περίπτωση διαζυγίου κοινή συναινέσει και με συμφωνητικό για από κοινού άσκηση επιμέλειας στα τέκνα,ποιον γονέα επιβαρύνουν φορολογικά;Συνοικούν και με τους δύο γονείς ίδιο χρονικό διάστημα περίπου;».

Απάντηση: Στην περίπτωση διαζυγίου ή διάστασης των συζύγων το ανήλικο παιδί βαρύνει τον γονέα στον οποίο έχει ανατεθεί η επιμέλεια είτε με απόφαση του δικαστηρίου είτε με συμφωνία των συζύγων (ΑΚ 1512). Με την ανάθεση της επιμέλειας του ανήλικου παιδιού σε έναν από τους γονείς θεωρείται αυτονόητη η συνοίκηση με αυτόν.

Υπάρχει ωστόσο το ενδεχόμενο είτε με συμφωνία των συζύγων είτε με απόφαση του δικαστηρίου η άσκηση της γονικής μέριμνας να κατανεμηθεί μεταξύ των δύο συζύγων, οπότε γεννάται θέμα ποιον γονέα θεωρείται ότι βαρύνει το παιδί από φορολογική άποψη. Σύμφωνα με τη 250/1994 γνωμοδότηση του ΝΣΚ, η οποία έγινε δεκτή από τον υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών (έγγραφο 1062012/1137/Α0012/ΠΟΛ. 1219/1995), σε περίπτωση διαζυγίου ή διάστασης των συζύγων θα πρέπει να θεωρηθεί ότι το ανήλικο παιδί βαρύνει τον γονέα με τον οποίο συνοικεί ολόκληρο ή το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα του έτους, χωρίς να παίζει ρόλο το γεγονός ότι κάποιο μικρό χρονικό διάστημα του έτους (θερινές διακοπές) διέμενε με τον άλλο γονέα. Οταν όμως το ανήλικο παιδί διαμένει με τον κάθε γονέα ίσο χρονικό διάστημα εντός του έτους, τότε θεωρείται ότι βαρύνει και τους δύο γονείς.