Από τον Σαακασβίλι… στον Γκρούεφσκι

Μετά την κατάρρευση του Συμφώνου της Βαρσοβίας και τον κατακερματισμό της Σοβιετικής Ενωσης ένας νέος τύπος ηγεσιών ανεδείχθη στις νεότευκτες Δημοκρατίες της Ανατολικής Ευρώπης και ιδιαιτέρως στις ασθενέστερες, σε εκείνες που αναζήτησαν προστασία και κάλυψη από τη νικήτρια του Ψυχρού Πολέμου υπερδύναμη.

Σε μια σειρά νέων χωρών, έπειτα από μια μικρή μεταβατική περίοδο διακυβέρνησης από τους επιγόνους των κομμουνιστικών καθεστώτων, επικράτησαν καινούργιοι κομματικοί σχηματισμοί, οι οποίοι ανέδειξαν νέους ηγέτες με συγκεκριμένα πολιτικά χαρακτηριστικά. Οι περισσότεροι εκ των σχηματισμών ήσαν γεννήματα της μεταβολής, της ανάγκης και των ιδιαίτερων συνθηκών κατασκευάσματα, πολιτικά μορφώματα εξαρτώμενα και καθοδηγούμενα σε μεγάλο βαθμό από την αμερικανική διοίκηση.

Χωρίς παραδόσεις και ιστορία, τα περισσότερα από τα νεοϊδρυθέντα στην Ανατολική Ευρώπη κόμματα εμφανίστηκαν ως κακέκτυπα των αντίστοιχων φιλελεύθερων της Δύσης, που δήλωναν πίστη στην οικονομία της αγοράς και ήταν απολύτως προσδεδεμένα στο δόγμα του Ατλαντισμού.

Αντιστοίχως και οι ηγέτες αυτών. Οι περισσότεροι είτε σπούδασαν στις ΗΠΑ είτε συνδέθηκαν στην πορεία με το αμερικανικό σύστημα, από το οποίο και αντλούσαν ισχύ και ιδέες. Από τη δεκαετία του ΄90 ακόμη οι δεσμοί με τις ΗΠΑ ήταν ισχυροί, σε σημείο που ο κύκλος της λεγόμενης «νέας Ευρώπης» να ταυτίζεται απολύτως με τα αμερικανικά συμφέροντα και σε πολλές περιπτώσεις να ανταγωνίζεται τα ευρωπαϊκά.

Με τον καιρό στη γραμμή Ρίγας, Βαρσοβίας, Πράγας, Κιέβου, Τιφλίδας, Βουκουρεστίου, Σόφιας, Σκοπίων, Πρίστινας και Τιράνων διαμορφώθηκε ένας αμερικανικός άξονας, που διεκδικούσε από την παλαιά Ευρώπη, έτρεφε λογικές- είναι αλήθεια- φοβίες για τη «ρωσική αρκούδα» και ήταν πρόθυμος να συνταχθεί με την υπερδύναμη, θυσιάζοντας ακόμη και την ευρωπαϊκή προοπτική.

Δεν είναι τυχαίο ότι κοινό χαρακτηριστικό της ηγεσίας των νέων χωρών είναι ακριβώς η επίκληση της αμερικανικής προστασίας τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Με τα αμερικανικά διαπιστευτήρια κατέρχονται στις εκλογές, τις προσωπικές σχέσεις με την αμερικανική ηγεσία προβάλλουν, η αμετροέπειά τους και το θράσος τους πηγάζουν ακριβώς από τις υποσχέσεις και την υπερεκτίμηση των δεσμών που διατηρούν με τον Τζορτζ Μπους και την Κοντολίζα Ράις.

Η συμπεριφορά και η στάση του γεωργιανού προέδρου Μιχαήλ Σαακασβίλι αποδίδουν ακριβώς τον τύπο των νέων ηγεσιών που ανεδείχθησαν στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης μετά τη σοβιετική κατάρρευση. Απόλυτα ταυτισμένος με τις ΗΠΑ, σίγουρος για την ενεργό υποστήριξη των Αμερικανών, αγνόησε τον κίνδυνο και έφερε τη χώρα και τον λαό του στο χείλος του γκρεμού.

Του μοιάζει πολύ ο Νίκολα Γκρούεφσκι. Από την ίδια υποτέλεια προς τις ΗΠΑ ορίζεται και αυτός. Υπερεκτιμά, όπως και ο Σαακασβίλι, των Αμερικανών τις μεγαλοστομίες και υποσχέσεις, από τα τηλεφωνήματα με τη Ράις και τον Μπράιζα παραμυθιάζεται και ενεργεί ωσάν να ζει στο 1900. Οφείλει και ο Νίκολα Γκρούεφσκι να κατανοήσει ότι δεν γειτονεύει με τον Μπους και τη Ράις…

akarakousis@dolnet.gr