Η επανάκαμψη της Ρωσίας

Μετά τη σοβιετική κατάρρευση του 1991 η Ρωσία επί σειρά ετών παρέμεινε στο περιθώριο των διεθνών εξελίξεων. Πάμπτωχη στα πρώτα μετασοβιετικά χρόνια, πολιτικά ασταθής, με την κοινωνία της αποσταθεροποιημένη και τον λαό απογοητευμένο βρέθηκε σε δεινή θέση. Οι αναλυτές τότε προέβλεπαν ότι θα χρειασθεί δεκαετίες να συνέλθει και να επανέλθει με αξιώσεις στη διεθνή σκηνή. Σειρά όμως συνθηκών και ευκαιριών επέτρεψε στη Ρωσία να ανασυγκροτηθεί γρήγορα, να αναγεννηθεί οικονομικά, να ανακτήσει στρατιωτική ισχύ και βεβαίως να διεκδικήσει ξανά τον ρόλο της στον κόσμο.

Μετά την ταραχώδη προεδρία του Μπορίς Γέλτσιν ο Βλαντίμιρ Πούτιν κατάφερε αρχικώς να εξασφαλίσει το αγαθό της πολιτικής σταθερότητας και σε δεύτερη φάση να ανακτήσει τον έλεγχο των φυσικών πόρων της Ρωσίας, κυρίως του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Στηριζόμενος στον έλεγχο των ενεργειακών αγαθών έχτισε και τη στρατηγική ανασυγκρότηση της Ρωσίας. Επενδύσεις σε υποδομές, γιγάντιοι αγωγοί μεταφοράς αερίου και πετρελαίου, λιμάνια, αεροδρόμια, δρόμοι, μοντέρνα τρένα, καινούργιες επιχειρήσεις, βιομηχανική ανασυγκρότηση, τράπεζες, εμπόριο, κεφαλαιούχοι, μια καινούργια δύναμη αναδύθηκε από τις σοβιετικές στάχτες.

Ευνοήθηκαν βεβαίως οι κινήσεις του από την άνθηση της παγκοσμιοποίησης, από την έκρηξη του διεθνούς εμπορίου και τις συνεχείς ανατιμήσεις του πετρελαίου. Γρήγορα, σε συνθήκες υπεραύξησης των διεθνών τιμών του πετρελαίου, η Ρωσία εξελίχθηκε σε βασικό προμηθευτή φυσικού αερίου και καυσίμων της Ευρώπης.

Ειδικώς τα τελευταία επτά- οκτώ έτη απεδείχθησαν χρυσοφόρα, γεγονός που επέδρασε σε όλα τα πεδία.

Η χώρα ένιωσε και πάλι ισχυρή, το βιοτικό επίπεδο του λαού ανυψώθηκε, η εθνική αυτοπεποίθηση ξανακερδήθηκε και η ηγεσία άρχισε να ξαναπαίζει στο διεθνές παιχνίδι, να διαπραγματεύεται, να αντιπαρατίθεται, να υπερασπίζεται τα συμφέροντά της και κυρίως να αντιτίθεται στο χτίσιμο δυτικών ζωνών επιρροής σε γειτονικές προς αυτήν χώρες.

Η ρωσική ηγεσία αντέδρασε στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς, δεν αποδέχθηκε ποτέ τους λόγους που προέβαλαν οι Αμερικανοί για την όρθωση της αντιπυραυλικής ασπίδας στα όρια των χωρών της νέας Ευρώπης, έδειξε ευθέως στους Ουκρανούς, στους Λευκορώσους, στους Καυκάσιους, στους Εσθονούς, στους Λετονούς και στους Λιθουανούς ότι εξαρτώνται από αυτήν και αντιτάχθηκε στην ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου, προειδοποιώντας τους πάντες ότι θα εγερθούν αντίστοιχα θέματα για την Αμπχαζία και τη Νότια Οσετία. Η ρωσική ισχυροποίηση, όμως, παρ΄ ότι εμφανής διά γυμνού οφθαλμού φαίνεται πως υποτιμήθηκε. Οπως έχει συνολικότερα υποτιμηθεί από τους Αμερικανούς και τους Δυτικούς η μετατόπιση ισχύος, οικονομικής και γεωπολιτικής, στην ευρύτερη ζώνη της Ανατολής και δη της Ασίας. Ετσι αρχικώς αγνοήθηκαν οι ρωσικές ενστάσεις στην αμερικανική εισβολή στο Ιράκ και οι πρόσφατες για την ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου. Και πιθανώς οι αυριανές σε ένα ενδεχόμενο στρατιωτικό πλήγμα εναντίον του Ιράν.

Το χειρότερο όμως είναι ότι στη βάση αυτής της αμερικανικής και δυτικής υπεροψίας ενισχύθηκε ο τυχοδιωκτισμός των Γεωργιανών, που τώρα καταλήγει σε άτακτη υποχώρηση και βαρύτατη ήττα, όχι μόνο για τον ανεκδιήγητο Σαακασβίλι αλλά και για τους αμετροεπείς πάτρωνές του. Η εντός διημέρου καταστολή της γεωργιανής επίθεσης στη Νότια Οσετία και ακολούθως η εξελισσόμενη ρωσική εισβολή, με σκοπό την ακινητοποίηση και την περιχαράκωση της απειλητικής για τα ρωσικά συμφέροντα καυκασιανής δημοκρατίας, είναι δηλωτική της μεταβολής των διεθνών συνθηκών και επιβεβαιωτική της μετατόπισης ισχύος.

Οσο αυτές οι αλλαγές δεν απορροφούνται από τις μέχρι πρότινος κυρίαρχες δυνάμεις και δεν αναζητούνται οι σχέσεις νέας ισορροπίας τόσο ο πλανήτης θα κυριαρχείται από θανατηφόρες συγκρούσεις και ζημιογόνες για όλους αναστατώσεις.

akarakousis@dolnet.gr