O Ησίοδος θεωρούσε ότι οι γυναίκες είναι πιο «γήινες» αφού κατά την άποψή του ήταν φτιαγμένες από χώμα και νερό. Κατά τον Αριστοτέλη ήταν, φυσικά, κατώτερες (υποστήριζε ότι εξαιτίας της φυσικής διαφοράς τους από τους άνδρες στερούντο «λόγου»). Και κατά τον Πλάτωνα; «Μπορεί να παραχώρησε στην “Πολιτεία” του κάποια ελευθερία δράσεως στις γυναίκες (μόνο και μόνο για να την καταστήσει λειτουργικότερη),πέραν αυτού όμως δεν έπαυε να τονίζει με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο τη γυναικεία μειονεκτικότητα» αναφέρει η καθηγήτρια Ελληνικής Ιστορίας Εβα Καντερέλα στο βιβλίο της «Οι γυναίκες της αρχαίας Ελλάδας».
Οι κοινωνικές θέσεις που μπορούσαν έτσι να καταλάβουν οι γυναίκες στην αρχαία Αθήνα ήταν περιορισμένες: σύζυγοι, παλλακίδες, εταίρες ή πόρνες. Η πόλις άλλωστε επέβαλλε για αυτές αυστηρότατους κανόνες συμπεριφοράς ενώ το δίκαιο τόνιζε τη μειονεκτικότητά τους και τη συνεχή υποταγή σε έναν άνδρα (πατέρας, σύζυγος, κηδεμόνας). Επίσης δεν είχαν το δικαίωμα του πολίτη (χαρακτηρίζονταν αστές- Ατθίδες και όχι πολίτιδες) και δεν είχαν δικαίωμα επί της οικογενειακής περιουσίας.
Ολα όμως άλλαζαν στο πεδίο της λατρείας. Οι γυναίκες-οικοδέσποινες ήταν αυτές που πρόσφεραν καθημερινώς λατρεία στην προστάτιδα του οίκου τους θεά Εστία και είχαν πρωταρχικό ρόλο στις ταφικές πρακτικές (ιδιαιτέρως στους θρήνους που συνόδευαν τον νεκρό). Παρ΄ ότι αποκλείονταν από κάθε πολιτική δραστηριότητα, ασκούσαν θρησκευτικές λειτουργίες για λογαριασμό της πόλης. Χαρακτηριστικό είναι ένα ψήφισμα που έφθασε ως εμάς και αφορούσε την εκλογή μιας ιέρειας της Αθηνάς Νίκης. Διότι η ιέρεια επιλεγόταν ανάμεσα στις άλλες Αθηναίες και κατά το έτος που διαρκούσε η λειτουργία της έπαιρνε μισθό ύψους 50 δραχμών!
Ενας λόγος του ρήτορα Ισαίου εξάλλου μάς πληροφορεί ότι στη διάρκεια της γιορτής προς τιμήν της Δήμητρας Θεσμοφόρου, στην οποία ελάμβαναν μέρος μόνον οι νόμιμες σύζυγοι των αθηναίων πολιτών, ορίζονταν «πρόεδροι της γιορτής». Ηταν γυναίκες οι οποίες επιλέγονταν μεταξύ των καλυτέρων οικογενειών της πόλης ειδικά για να επιτελέσουν μια επίσημη λειτουργία. Πέραν αυτών, ορισμένες λατρείες, όπως αυτές της Αρτεμης στη Βραυρώνα και της Δήμητρας στην Ελευσίνα, ήταν ανοιχτές μόνο για γυναίκες. Νεαρά κορίτσια έπαιρναν μέρος, ως γνωστόν, στην πομπή των Παναθηναίων, αλλά και στις γιορτές προς τιμήν του Διονύσου- χωρίς να θεωρείται ότι μπορεί να προσβάλλεται η σεμνότητά τους από τις αθυστοστομίες που περιλαμβάνονταν στον εορτασμό.
Ωστόσο «αν πράγματι η θρησκεία ήταν παράγοντας ένταξης των γυναικών στη ζωή της πόλης,ήταν επίσης μία από τις εκδηλώσεις της περιθωριοποίησής τους» επισημαίνει η Κλοντ Μοσέ.
Φτιαγμένες από χώμα και νερό
Α πό τη μία ήταν η Ελένη, η Αντιγόνη, η Πηνελόπη, η Μήδεια, αλλά και η Ασπασία, η Φρύνη και η Διοτίμα. Και από την άλλη ένας κόσμος κατ΄ εξοχήν ανδροκρατούμενος όπου κυριαρχούσαν οι αξίες του άνδρα και όπου το γυναικείο φύλο περιοριζόταν σε ρόλο καθαρά αναπαραγωγικό. Στην αρχαία Ελλάδα έτσι απλά ήταν καθορισμένα τα πράγματα, αν και σε μία περίπτωση, αυτή της θρησκείας, οι γυναίκες είχαν τη δυνατότητα να διαδραματίσουν ουσιαστικό ρόλο στον δημόσιο βίο. Αυτή ακριβώς ...
Ακολούθησε το Βήμα στο Google news και μάθε όλες τις τελευταίες ειδήσεις.
