Θα πρέπει οι εξαγωγές των ΗΠΑ να αυξηθούν σημαντικά και οι εισαγωγές να επιβραδυνθούν
Στην παρούσα φάση του οικονομικού κύκλου, έπειτα από πολλά χρόνια αλματώδους ανάπτυξης, οι παγκόσμιες ανισορροπίες απειλούν ρυθμούς μεγέθυνσης και ευημερίας. Μία από τις βασικές πηγές κινδύνων είναι το Ελλειμμα του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών (ΕΤΣ) των ΗΠΑ. Το έλλειμμα οφείλεται σε δύο βασικούς λόγους:
Πρώτον, οι καταναλωτές στις ΗΠΑ διατηρούν υψηλά επίπεδα ευημερίας και ρυθμών κατανάλωσης, δαπανώντας περισσότερα από όσο τους επιτρέπει το εισόδημά τους. Το 2007 το ΕΤΣ των ΗΠΑ υπερέβη τα 700 δισ. δολάρια ξεπερνώντας το 5% του ΑΕΠ. Αυτό, απλουστευμένα, σημαίνει ότι κάθε Αμερικανός έπρεπε ουσιαστικά να δανειστεί κεφάλαια από το εξωτερικό της τάξεως των 2.400 δολαρίων, ώστε να διατηρήσει την καταναλωτική του δραστηριότητα. Το ποσό αυτό είναι τεράστιο νούμερο για κάθε άτομο, για κάθε νοικοκυριό. Η εικόνα δεν έχει βελτιωθεί το 2008.
Δεύτερον, οι οικονομίες των αναπτυσσόμενων χωρών ουσιαστικά «εξάγουν» τα κεφάλαια και τις αποταμιεύσεις τους στις ΗΠΑ, ενώ διατηρούν χαμηλές ισοτιμίες για την προστασία της ανταγωνιστικότητας των εξαγωγών τους. Η διαδικασία αυτή χρηματοδοτεί με δανεισμό την κατανάλωση στις ΗΠΑ, ενώ επιτρέπει την επανεισαγωγή μέρους των κεφαλαίων αυτών με τη μορφή άμεσων ξένων επενδύσεων στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Για να διορθωθεί το έλλειμμα θα πρέπει οι εξαγωγές των ΗΠΑ να αυξηθούν σημαντικά και οι εισαγωγές να επιβραδυνθούν. Το «κλειδί» για αυτό είναι η ισοτιμία του δολαρίου, δηλαδή μια υποχώρησή του της τάξεως του 15%25% από τα επίπεδα των 1,55 δολ. ανά ευρώ. Η πρόσφατη πτώση του δολαρίου έναντι του ευρώ δεν έχει καταφέρει να μειώσει το έλλειμμα λόγω της αύξησης της τιμής του πετρελαίου. Δεν αποκλείεται λοιπόν να φθάσει η ισοτιμία δολαρίου- ευρώ στο 1,8 εντός της διετίας και είναι πιθανό τα επόμενα τρία ως τέσσερα χρόνια να αντιστοιχούν 2 δολάρια σε 1 ευρώ.
Τα αποτελέσματα αυτής της υποχώρησης του δολαρίου θα είναι μεικτά και θα διαφοροποιηθούν στην Ευρώπη, στην Ασία και στις ΗΠΑ. Η Ευρώπη και πολλές αναπτυσσόμενες και αναπτυγμένες οικονομίες διαθέτουν κυμαινόμενες ισοτιμίες και οι κεντρικές τους τράπεζες στοχεύουν πρωτίστως στη χαλιναγώγηση των πληθωριστικών πιέσεων. Αντίθετα, οι ασιατικές χώρες χαρακτηρίζονται από αυτό που ονομάζεται «φόβος της ελεύθερης διακύμανσης των ισοτιμιών». Διακατέχονται από ανησυχία μήπως μια ανατίμηση των εθνικών τους νομισμάτων πλήξει την ανταγωνιστικότητά τους. Γι΄ αυτόν τον λόγο θα πρέπει να αναμένουμε ότι οι οικονομίες της Ασίας θα συνεχίσουν να στηρίζουν «τεχνητά» τα νομίσματά τους.
Ο κ. Αndrew Κ. Rose είναι ακαδημαϊκός του Πανεπιστημίου του Βerkeley.
