Η μόνιμη υποχρηματοδότηση του ΕΣΥ και η δημιουργία τεχνητής ζήτησης υπηρεσιών Υγείας είναι τα εμπόδια που πρέπει να εξαλειφθούν
Η ποικιλία των νόσων του ελληνικού αλλά και του παγκόσμιου πληθυσμού δημιουργεί την ανάγκη της γνώσης των αιτίων, των μηχανισμών γένεσής τους, των προληπτικών και θεραπευτικών μέτρων για την αποφυγή και την αντιμετώπισή τους, αλλά και την κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων των πολιτικών υγείας κάθε κράτους.
Οι πολιτικές υγείας εξελίσσονται χρόνο με τον χρόνο επειδή η υγεία ως κοινωνικό, καταναλωτικό και επενδυτικό αγαθό γίνεται πολιτικό απαιτούμενο και κοινωνική επιταγή. Οι επιστήμες υγείας κατακτούν σε ερευνητικό επίπεδο όλο και περισσότερα, αλλά και οι πολιτικοί ιθύνοντες λόγω κοινωνικών και άλλων πιέσεων αναλαμβάνουν τις ανάλογες πρωτοβουλίες στο μέτρο του πολιτικά και οικονομικά εφικτού.
Εύρωστο οικονομικά κράτος σημαίνει υγιείς πολίτες, κοινωνικά ενσωματωμένοι, απασχολούμενοι και εργαζόμενοι. Οι συνθήκες αυτές οδηγούν- εν μέρει- σε κοινωνική ισορροπία, σε μειωμένη κατανάλωση καπνού, αλκοολούχων ποτών και ναρκωτικών, σε χαμηλή εγκληματικότητα και σε μείωση του αριθμού των αυτοκτονιών.
Η μόνιμη υποχρηματοδότηση του ΕΣΥ και η δημιουργία τεχνητής ζήτησης υπηρεσιών υγείας είναι αυτή τη στιγμή το ανυπέρβλητο εμπόδιο που πρέπει πάση θυσία να εξαλειφθεί.
Η παγιωμένα μειωμένη αξιοπιστία του συ στήματος, η έλλειψη κινήτρων (επιστημονικών- οικονομικών), η ανυπαρξία οποιουδήποτε ελέγχου στη χορήγηση φαρμάκων και υλικών, η ανεξέλεγκτη παραπομπή σε ιδιωτικά εργαστήρια και νοσοκομεία και η συνειδητά αποδυναμωμένη παρουσία του ΕΚΑΒ συνθέτουν ένα ανεπανάληπτο εκρηκτικό μείγμα. Η παντελής έλλειψη συστημάτων ελέγχου ποιότητας, η ξεπερασμένη κτιριακή και τεχνολογική υποδομή των νοσοκομείων, η έντονη διοικητική και επιστημονική κομματικοποίηση, η έλλειψη αξιοκρατίας και η απουσία ανθρώπινης συμπεριφοράς μέσα στον χώρο του νοσοκομείου επιτείνουν τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα και δημιουργούν συνθήκες ανασφάλειας και ανισοτήτων στην κοινωνία και στους πολίτες.
Τα μεγάλα εκπαιδευτικά προβλήματα του συστήματος υγείας, απορρέοντα από τον μη τεκμηριωμένο αναγκαίο αριθμό εισαγωγών επαγγελματιών υγείας (νοσηλευτών, γιατρών, παραϊατρικών) στα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, και η έλλειψη λογικής και συγχρονισμού στην κατανομή των ειδικοτήτων και των προγραμμάτων συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και επιμόρφωσης οδηγούν σε αυξημένα ιατρικά λάθη και σε διαφυγή διαγνώσεων με συνέπεια πολλά δυσάρεστα συμβάντα και έναν «πονοκέφαλο» για τους υπευθύνους υγείας, που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης.
Αυτοί οι παράγοντες οδηγούν στη μη ορθολογική κατανομή των πόρων, στην έλλειψη πολιτικών κόστους- αποτελεσματικότητας, στα μακροχρόνια ανεξόφλητα χρέη των προμηθευτών των νοσοκομείων και στη συχνά ακατανόητη αλλά επιβεβλημένη κρατική ρύθμιση των χρεών τους. Η αύξηση της παραοικονομίας σήμερα- σε φάση δηλαδή μεγάλης οικονομικής κρίσης- φτάνει στο 20% των συνολικών δαπανών υγείας και επιτείνεται από την παράταση του χρόνου νοσηλείας, την αλλαγή του τρόπου παρεχομένων υπηρεσιών υγείας, τη διόγκωση του ιδιωτικού τομέα και την αύξηση των ιδιωτικών δαπανών στην Υγεία (ποσοστό 57,2% που μας φέρνει στην πρώτη θέση παγκοσμίως στον σχετικό πίνακα, ξεπερνώντας ακόμη και τις ΗΠΑ που κατέχουν τη δεύτερη θέση με 55%). Το σύστημα υγείας της Ελλάδας δεν έχει μέλλον αν μείνει όπως είναι. Γι΄ αυτό απαιτείται μια ενοποιημένη, επικαιροποιημένη και ολοκληρωμένη προσέγγιση των πολυπαραγοντικών προβλημάτων του. Εμφαση πρέπει να δοθεί στα μείζονα προβλήματα διαχείρισης, στρατηγικής, χρηματοδότησης και σχεδιασμού νέων πολιτικών που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες της κοινωνίας της προσεχούς 20ετίας. Προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στα πρακτικά προβλήματα της καθημερινότητας (εύρυθμη λειτουργία των νοσοκομείων, εφημερίες και έλλειψη προσωπικού) που καθίστανται κυρίαρχα και ανατρεπτικά για το σύστημα.
Στοχευμένες πολιτικές θα πρέπει να τεθούν στο τραπέζι, που θα προβλέπουν αυξημένα κονδύλια για τη στήριξη της Δημόσιας Υγείας, για τη μείωση της νοσηρότητας του πληθυσμού, για καλύτερες συνθήκες διαβίωσης (ποιότητα νερού, αέρα, διατροφής) και καλύτερες συνθήκες υγιεινής στην εργασία. Σημαντική δουλειά μπορεί να γίνει με ειδικά προγράμματα προαγωγής της υγείας στα σχολεία, με προληπτικούς ιατρικούς εμβολιασμούς, με αλλαγή προτύπων υγιεινής διατροφής και έμφαση στην άσκηση, με αποφυγή του καπνίσματος, με προγράμματα για ηλικιωμένους και με εμπέδωση της ατομικής ευθύνης. Ο δρόμος είναι μακρύς, ο χρόνος κυλάει αντίστροφα. Η προσπάθεια είναι μεγάλη.
Ο κ. Λ. Γρηγοράκος είναι πνευμονολόγος – εντατικολόγος, αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, βουλευτής ΠαΣοΚ Λακωνίας.
