Ο μονόδρομος

Δεν ξέρω αν οι καλές ειδήσεις πάνε παρέα αλλά αυτή τη φορά ήλθαν μαζί.

* Πρώτα, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο απήγγειλε κατηγορία για γενοκτονία στον πρόεδρο του Σουδάν Ομάρ αλ Μπασίρ, ένα κάθαρμα που μέσα στα τελευταία πέντε χρόνια έχει εξοντώσει 300.000 ανθρώπους (!) στο Νταρφούρ και έχει ξεσπιτώσει μερικά εκατομμύρια πρόσφυγες.

* Και μόλις χθες έγινε γνωστή η σύλληψη του Ράντοβαν Κάρατζιτς, του ψυχοπαθούς ψυχιάτρου που αιματοκύλισε τη Βοσνία και θεωρείται από τους βασικούς υπευθύνους για τη σφαγή στη Σρεμπρένιτσαεκεί όπου οι Σερβοβόσνιοι κατέσφαξαν 8.000 μουσουλμάνους, άνδρες, γυναίκες, γέρους και παιδιά. Ο Αλ Μπασίρ προφανώς θα ταμπουρωθεί πίσω από την «εθνική κυριαρχία» του Σουδάν για να αποφύγει την προσαγωγή του στο δικαστήριο και, κατά πάσα πιθανότητα, θα δικαστεί ερήμην. Ο Κάρατζιτς όμως θα πάρει τον δρόμο για τη Χάγη, να κάτσει στο εδώλιο που φιλοξένησε ήδη το συνεταιράκι του, τον Μιλόσεβιτς.

Με τη σύλληψή του, οι βασικότεροι πρωταίτιοι της σφαγής στην πρώην Γιουγκοσλαβία θα έχουν πλέον πάρει τον δρόμο του δικαστηρίου. Σέρβοι, Κροάτες και Βόσνιοι… Καταζητούνται ακόμη ο Μλάντιτς (ο αιμοσταγής επικεφαλής των σερβοβοσνιακών στρατιωτικών δυνάμεων) και άλλοι δύο εγκληματίες χαμηλότερου βεληνεκούς.

Το ευχάριστο είναι ότι έστω με καθυστέρηση, έστω με ατέλειες, η διεθνής δικαιοσύνη μπορεί να λειτουργήσει. Το δυσάρεστο είναι ότι έχει ακόμη πολύ δρόμο να κάνει, αν θέλει να εξασφαλίσει την επιβολή των θεμελιωδών αρχών του δικαίου στο σύνολο του πλανήτη. Για κάθε κάθαρμα που καταλήγει στο εδώλιο της Χάγης, ξεφυτρώνουν πέντε, δέκα νέα καθάρματα σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης.

Από την άλλη πλευρά, η αποτελεσματικότητα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου υπονομεύεται από πολιτικές σκοπιμότητες. Από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, τα τρία (ΗΠΑ, Ρωσία και Κίνα) δεν έχουν αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του: τρεις χώρες που εμπλέκονται σε αιματηρές συγκρούσεις (Ιράκ, Τσετσενία) ή που δρουν ως δυνάμεις κατοχής (Θιβέτ). Προφανώς, προτιμούν τη δική τους δικαιοσύνη σαν αυτή που απονέμεται στο Γκουαντάναμο ή που διεκπεραιώνεται συνοπτικά από τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες.

Γι΄ αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι εξαιρετικά κρίσιμο για τη διεθνή δικαιοσύνη να δείχνει ότι μπορεί να λειτουργεί. Να αποδεικνύει εμπράκτως, δηλαδή, ότι διαθέτει την αποτελεσματικότητα που της αμφισβητούν όσοι θέλουν απλώς να την αποφύγουν. Δεν είναι καθόλου εύκολο. Αλλά ούτε υπάρχει κι άλλος δρόμος, αν θέλουμε να κάνουμε τον πλανήτη καλύτερο.

jpretenteris@dolnet.gr