Πώς βλέπουν την τελετή της Τήλου έγκυροι νομικοί

Ενα ερώτημα απασχολεί τους νομικούς από χθες το πρωί. Παράγει έννομα αποτελέσματα η τελετή που έγινε χθες στην Τήλο; Οι νομικοί καλούνται να απαντήσουν στο δίλημμα εάν ο Νόμος 1250/1982- με τον οποίο θεσπίστηκε ο πολιτικός γάμος-, που δεν προβλέπει ούτε απαγορεύει ρητά τον γάμο μεταξύ ετεροφυλόφιλων ή ομοφυλόφιλων, έχει ισχύ και για τους δεύτερους. Αρκετοί αναφέρουν ότι κακώς το σύμφωνο συμβίωσης δεν συμπεριελάμβανε στις διατάξεις του και τους ομοφυλόφιλους, καθώς « όλοι τώρα καλούμεθα να απαντήσουμε εάν ισχύει ο πολιτικός γάμος και σε αυτούς.Ομως,ο γάμος στηρίζεται σε μια μακρά παράδοση και σίγουρα σε μια ολότελα διαφορετική οπτική.Και το αίτημα για γάμο ομοφυλόφιλων έρχεται να επικαθίσει σε μια παραδοσιακή δομή,κάτι που συνιστά μια ιδιαίτερα τολμηρή “κατασκευή” ». Οι ίδιοι επισημαίνουν ότι θα έπρεπε να είχε γίνει σοβαρός δημόσιος διάλογος για το θέμα των ομοφυλόφιλων και για έναν ακόμα λόγο: « Θα έπρεπε να είχαν δοκιμαστεί τα ανακλαστικά της κοινωνίας, ώστε να δούμε εάν διαθέτει την απαιτούμενη ωριμότητα για να δεχθεί μια τέτοια αλλαγή. Μπορεί κάτι τέτοιο να είναι πρόωρο για εμάς ». Ωστόσο, σημειώνουν ότι « εκεί που θα κάναμε μια σοβαρή συζήτηση για το σύμφωνο συμβίωσης,ο όλος χειρισμός του θέματος μας οδήγησε στο να μιλάμε πλέον για γάμο ».

Εγκυρος πανεπιστημιακός αναφέρει ότι « ο νομικός κώδικας δεν διακρίνει ομοφυλόφιλους και ετεροφυλόφιλους,όμως αυτή είναι μια πολύ πολύ τολμηρή προσέγγιση που προβάλλεται εκ των υστέρων ». « Ως σήμερα,το τοπίο μεταξύ μας θεωρείτο καθαρό,όμως για πρώτη φορά μια ακραία και τολμηρή ερμηνεία έρχεται- υποτίθεται- για να λύσει το πρόβλημα » σημειώνει και προσθέτει ότι « αυτή η προσέγγιση όμως δεν θα αντέξει σε νομολογία, διότι τα δικαστήρια είναι πολύ συντηρητικά ».

«Το Βήμα» απευθύνθηκε σε γνωστούς καθηγητές του Δικαίου και ζήτησε την άποψή τους για το μείζον αυτό θέμα.

Επέκταση νομοθεσίας

Πολλοί εκλαμβάνουν το γεγονός ότι οι διατάξεις του Αστικού Δικαίου δεν περιορίζονται μόνο για τους γάμους ετεροφύλων ζευγαριών αλλά θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και για ομόφυλα ζευγάρια. Το σαφές και καθαρό θα ήταν, όσον αφορά στο σύμφωνο συμβίωσης, ο νομοθέτης να προβληματιστεί σοβαρά σχετικά με την επέκτασή του στους ομοφύλους.

Αντιδημοκρατική ενέργεια

Στην έννοια του γάμου, τόσο κατά το Σύνταγμα όσο και κατά τον Αστικό Κώδικα, εμπεριέχονται τα ουσιώδη στοιχεία του θεσμού αυτού, τα οποία ισχύουν διαχρονικά στην ελληνική έννομη τάξη. Πρόκειται συνεπώς για μία κατ΄ αρχήν μόνιμη συμβίωση δύο προσώπων αντίθετου φύλου, χαρακτηριζόμενη από την ελεύθερη σύναψή της, τη νομική κατοχύρωσή της και την ισονομία των συζύγων. Από τη συνταγματική προστασία του γάμου, με την παραπάνω έννοια, δεν μπορεί πάντως να συναχθεί εξ αντιδιαστολής η απαγόρευση της νομοθετικής πρόβλεψης κάποιας μορφής ένωσης μεταξύ συμβιούντων ομοφυλοφίλων. Η Βουλή έχει την ευχέρεια να καθιερώσει ή να μην καθιερώσει μιας τέτοιας μορφής ένωση, με ονομασία και περιεχόμενο που θα επιλέξει η ίδια. Δεδομένου πάντως ότι κάτι παρόμοιο δεν έχει συμβεί ως τώρα, δεν νοείται «γάμος» μεταξύ ομοφυλοφίλων και αν τελεστεί είναι ανυπόστατος. Η προσπάθεια ενός ή περισσότερων δημάρχων να υφαρπάξουν ουσιαστικά νομοθετική αρμοδιότητα, ερμηνεύοντας κατά καινοφανή τρόπο τις ισχύουσες διατάξεις για τον πολιτικό γάμο, είναι όχι μόνο νομικά αβάσιμη αλλά και αντιδημοκρατική.

Ο γάμος δεν είναι έγκυρος

Αν δεν αλλάξει ο αστικός κώδικας, ο γάμος δεν είναι έγκυρος. Ο νόμος δεν προβλέπει ρητά ούτε πριν από το 1982 ούτε και μετά ότι δηλαδή προϋπόθεση του γάμου είναι η ετερότητα του φύλου. Ωστόσο δεν ερμηνεύουμε τον νόμο μόνο κατά το γράμμα του αλλά και κατά το πνεύμα του νομοθέτη, ο οποίος εννοούσε καθαρά άνδρα και γυναίκα. Αυτό είναι το ισχύον δίκαιο. Αυτή, όμως, η ρύθμιση δεν είναι σωστή και πρέπει με νέο νόμο ο νομοθέτης να προβλέψει για τους ομοφύλους τα δεσμά του γάμου ή σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, που προς στιγμήν δεν περιλαμβάνει. Εστω και αν θεωρείται ανυπόστατος για το αν είναι έγκυρος ο γάμος, έτσι κι αλλιώς θα αποφανθεί η δικαστική εξουσία. Η αβεβαιότητα θα λυθεί στα δικαστήρια. Πάντως, η συμπεριφορά του δημάρχου δεν είναι αξιόποινη.