Η συμπλήρωση 100 χρόνων παρουσίας είναι ένα ορόσημο που δυστυχώς ελάχιστες ελληνικές επιχειρήσεις κατακτούν. Είναι μια επιτυχία μεγάλης αξίας, η οποία δεν οφείλεται πάντα σε κάποια εύστοχη εταιρική στρατηγική ή στο κτίσιμο μιας καλής φήμης, όσο στην ικανότητα επιβίωσης σε συνθήκες πρωτόγνωρες και εξελίξεις κοσμογονικές, που άλλαξαν τον κόσμο. Δεν ήταν ούτε εύκολα ούτε και προβλέψιμα αυτά τα 100 χρόνια, διάσταση που μεγιστοποιεί τη συμβολική σημασία τους.
Το 1922, όταν κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το τότε «Ελεύθερον Βήμα», η «Εταιρεία Ελληνικών Ξενοδοχείων ΛΑΜΨΑ», η μακροβιότερη, σήμερα, ελληνική τουριστική επιχείρηση και πρωτοπόρος του τουρισμού, μετρούσε τρία χρόνια λειτουργίας. Την ίδια χρονιά, η «ναυαρχίδα» της, το «Μεγάλη Βρεταννία», έκλεινε σχεδόν 50 χρόνια ζωής και ήταν, ήδη, μια περιφανής εστία κοσμικότητας, λάμψης και πολυτελούς φιλοξενίας και παράλληλα, το λίκνο εξελίξεων και γεγονότων.
Είναι βέβαιο ότι οι αρχικοί συντελεστές της Εφημερίδας εμπνεύστηκαν πολλά από τα άρθρα τους και κατέγραψαν σημαντικές στιγμές στα σαλόνια του «Μεγάλη Βρεταννία», όπου συναντούσαν παράγοντες της πολιτικής, της οικονομικής και της πολιτιστικής ζωής και φυσικά και τις «πηγές» τους. Μια ιδιαίτερη σχέση αλληλεπίδρασης ανθρώπων και χώρων, που καθιερώθηκε τις επόμενες δεκαετίες και σήμερα, ακόμα, καλά κρατεί!
Εκείνες οι πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα υπήρξαν καταλυτικές για την εξέλιξη του Τουρισμού, διεθνώς και στην Ελλάδα.
Σταδιακά, η έννοια των διακοπών άρχισε να αγγίζει μεγαλύτερα στρώματα κοινωνικών τάξεων και ευρύτερες περιοχές-προορισμούς. Ως επιταχυντή των μετέπειτα εξελίξεων, πολλοί θεωρούν τις ριζοσπαστικές μεταβολές που έγιναν τότε στις εργασιακές σχέσεις, όπως η κατοχύρωση της άδειας διακοπών μετ’ αποδοχών των εργαζόμενων στη Γαλλία το 1936 (Matignon Agreement) και λίγο νωρίτερα σε Αυστρία, Σουηδία και Ιταλία.
Σε συνδυασμό με τα άλματα της τεχνολογίας που έφεραν επανάσταση στις μετακινήσεις και στις αερομεταφορές, αλλά και στην άμεση πρόσβαση στην πληροφορία, οι τάσεις έγιναν συνήθειες και οι διακοπές δικαίωμα και ανάγκη. Και ο τομέας Τουρισμού και Ταξιδιών, μία αγορά αξίας πολλών τρισ. δολαρίων ετησίως.
Στο κατώφλι των… επόμενων 100 χρόνων, ο Τουρισμός, ως ζήτηση και προσφορά, βασίζεται πάντα στον ανθρώπινο παράγοντα. Αυτή η συνθήκη τον καθιστά εξαιρετικά ισχυρό αλλά ταυτόχρονα και ιδιαίτερα ευάλωτο. Δεν είναι μόνον οι «συνήθεις ύποπτοι» που ταλανίζουν τη διεθνή κοινότητα, όπως οι πόλεμοι, οι επιδημίες και οι φυσικές καταστροφές. Υπάρχουν νέες προκλήσεις που απαιτούν προσεκτική διαχείριση.
Κυβερνήσεις, προορισμοί, επιχειρήσεις και τοπικές κοινότητες, είναι κόμβοι στο ίδιο οικοσύστημα, που χρειάζεται συντονισμό και όραμα
Ορισμένες εξ αυτών, προέρχονται από την ίδια τη γιγάντωση του Τουρισμού:
– O κορεσμός προορισμών που μέχρι πρότινος δεν υπήρχαν καν στον «χάρτη». Περιβάλλον, φυσικοί πόροι, τοπικές κουλτούρες και υποδομές είναι η «χρυσή παρακαταθήκη» για το μέλλον. Αξιοποίηση και ανάδειξη είναι το αύριο, η εκμετάλλευση είναι το χθες. Η προστασία του φυσικού κάλλους της χώρας είναι απόλυτη προτεραιότητα. Η καταστροφή του, συχνά χάριν μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων, είναι έγκλημα.
– Ισονομία και ίδιοι κανόνες για όλους. Οχι «κοπτοραπτική» στα συμφέροντα οποιουδήποτε.
– Η έντονη εποχικότητα κυρίως λόγω των εθιμικών στερεότυπων στον χρόνο διακοπών. Είναι ένα είδος στρέβλωσης, πλέον, σχεδόν το 50% των διανυκτερεύσεων να συσσωρεύεται σε δύο μήνες του έτους.
– Οι ραγδαίες μεταβολές στις καταναλωτικές συμπεριφορές και στην εξατομίκευση υπηρεσιών με τη διασύνδεση των πάντων (ΙοΤ-Internet of Things). Ολα γίνονται σε σχεδόν πραγματικό χρόνο, από την αναζήτηση προορισμού, την κράτηση, την εμπειρία διαμονής μέχρι και τον απόηχό της.
Η προσαρμογή, οι μεταρρυθμίσεις, η συνεργασία, σε όλα αυτά τα επίπεδα, είναι μονόδρομος για το βιώσιμο μέλλον του Τουρισμού: Κυβερνήσεις, προορισμοί, επιχειρήσεις και τοπικές κοινότητες, είναι κόμβοι στο ίδιο οικοσύστημα, που χρειάζεται συντονισμό και όραμα, γιατί τελικά αυτό είναι η «κληρονομιά», η δική μας και των επόμενων γενεών.