Μαρία Αλιφέρη: Μια γυναίκα νεράιδα χωρίς ηλικία

Μεγάλωσε σε ένα χωριό της Σπάρτης μέχρι τα 18 της, όταν ήρθε στην Αθήνα για να σπουδάσει νομική. Έζησε ζεστά, πολύ αγαπησιάρικα παιδικά χρόνια μέσα στη φύση. Ο Ταΰγετος, οι ατέλειωτοι πορτοκαλεώνες, οι μαγευτικές μυρωδιές, όλα αυτά τη συνόδευαν μέχρι να μετακομίσει στην πρωτεύουσα. Τα δύο μεγαλύτερα αδέρφια της, με τα οποία είναι πολύ αγαπημένη, έγιναν ο ένας φυσικός και ο άλλος γιατρός.

Γιατί αποφασίσατε να πάτε στη Νομική; Είχατε όνειρο να γίνετε δικηγόρος;

Όχι, ήθελα να σπουδάσω ψυχολογία γιατί με ενδιέφερε και με ενδιαφέρει πολύ ο άνθρωπος. Στα χρόνια μου, όμως, δεν υπήρχε αντίστοιχη έδρα στο πανεπιστήμιο. Έπρεπε να παρακολουθήσεις έξι χρόνια ιατρική, δύο αγροτικό και δεν συμμαζεύεται. Έτσι, πήγα στη Νομική απλώς για να σπουδάσω.

Άρα, δεν προϋπήρχε η επιθυμία της υποκριτικής και της δημόσιας σκηνικής παρουσίας.

Καθόλου, και θα σας πω το εξής περίεργο: λόγω μεγαλώματος στην επαρχία, δεν μας επιτρεπόταν να παρακολουθήσουμε θέατρο, ούτε καν το καλοκαίρι, που δεν είχαμε σχολείο. Στον κινηματογράφο πηγαίναμε μόνο με το σχολείο, στο γυμνάσιο και το λύκειο, μία φορά το μήνα περίπου. Δηλαδή, εμπειρία γύρω από τα θεάματα σχεδόν μηδενική! Πρωτοείδα θέατρο ως μαθήτρια δραματικής σχολής, στο Εθνικό.

Οι γονείς σας ήταν αυστηροί;

Όχι, ήταν δύο εξαιρετικοί άνθρωποι – ο πατέρας αγρότης και η μάνα νοικοκυρά, αλλά με μεγάλη καρδιά.

Θυμάστε τη στιγμή που, ενώ ήσαστε στη Νομική, είπατε «θα δώσω εξετάσεις στο Εθνικό»;

Τη θυμάμαι πολύ καλά. Ήταν βράδυ και ήμουν στο σπίτι και έγραφα – συνήθιζα και συνηθίζω να γράφω τα δικά μου. Γενικά η νομική με πίεζε, δεν καλλιεργούσε αυτά που είχα μέσα μου. Και ξαφνικά μου ήρθε ως σύλληψη –μία από τις ευλογημένες στιγμές στη ζωή μου– ότι αυτό που θέλω, που έχω να εκφράσω, είναι να γίνω ηθοποιός. Την άλλη μέρα, φρόντισα να μάθω πώς γίνεται κάποιος ηθοποιός και τα υπόλοιπα ήρθαν ως εκ θαύματος. Τώρα που τα σκέφτομαι καμιά φορά, νομίζω ότι τα έχει ζήσει άλλος.

Μπήκατε λοιπόν στο Εθνικό. Επομένως, υπήρχε ένα χάρισμα, έτσι δεν είναι;

Πλέον είμαι 35 χρόνια δασκάλα, αλλά για πολλά χρόνια δεν καταλάβαινα γιατί μπήκα. Είχα διαβάσει τα πάντα –ψυχολογία, πανεπιστημιακά συγγράμματα…–, αλλά καθόλου θέατρο. Όταν αποφάσισα να δώσω εξετάσεις στη δραματική, ο γραμματέας της σχολής μού έδωσε ρόλους να μελετήσω – και σε δέκα ημέρες ήταν οι εξετάσεις. Ήμαστε εννιακόσια παιδιά, από τα οποία πέρασαν τα δέκα. Άλλη μία από τις ευλογίες της ζωής μου, όπως συνηθίζω να λέω. Ύστερα από χρόνια, κατάλαβα γιατί ίσως πέρασα ανεκπαίδευτη. Νομίζω ότι ήμουν άτσαλη μεν, αλλά με πολύ έντονο πάθος και όρεξη, σε όλα τα άλλα πρέπει να ήμουν χάλια. Αυτό το βλέπω συχνά κι εγώ τώρα στους μαθητές μου στο Θέατρο των Αλλαγών και στη σχολή της Σίας Κοσκινά.

Εσείς ως δασκάλα αυτό που θέλετε περισσότερο από ένα μαθητή σας είναι το πάθος;

Θέλω να βλέπω και να αισθάνομαι έναν κόσμο που επιθυμεί να εκφραστεί, που έχει ένα περιεχόμενο το οποίο δεν ξέρει τι είναι και που πατά το δρόμο του με έρωτα, πάθος, βούληση και όχι μιμητικά. Αυτό είναι για μένα ο σπόρος.

Δεν είναι υπερβολικά πολλοί οι ηθοποιοί που βγαίνουν κάθε χρόνο σε αυτήν τη χώρα;

Αυτό είναι αλήθεια, ειδικά με τόση ανεργία. Δεν μπορείς όμως να κόψεις το όνειρο ενός παιδιού ούτε, βέβαια, να του τα παρουσιάσεις όλα ροζ και όμορφα. Ούτως ή άλλως, υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες στη δουλειά μας, γι’ αυτό πρέπει να την έχεις ερωτευτεί. Κι όταν είσαι ερωτευμένος, δεν αναλύεις, τρέχεις προς το αντικείμενο του πόθου σου. Μόνο αυτό μπορεί να σε κρατήσει.

Πώς μπήκατε στην τηλεόραση;

Ήμουν στο Εθνικό, όπου μέχρι και σήμερα υπάρχει το έθιμο να γίνεται τις Απόκριες από τις τρεις τάξεις της σχολής μια εκδήλωση κατά την οποία οι σπουδαστές γράφουν, σκηνοθετούν και παρουσιάζουν και το Εθνικό καλεί όλους τους ειδικούς από το φάσμα της δουλειάς μας – σκηνοθέτες, ενδυματολόγους, τους πάντες. Σε αυτή την εκδήλωση, λοιπόν, με είδε ο Διονύσης Φωτόπουλος. Συμπτωματικά, τότε έκανε την πρώτη του εμφάνιση σε ένα σίριαλ, το «Στησιχόρου 73», στο οποίο είχαν όλο το cast και έψαχναν την πρωταγωνίστρια. Είπε στους υπευθύνους να έρθουν να με βρουν στη σχολή, κι έτσι βγήκα στην τηλεόραση.

Την εκπομπή πώς την πήρατε;

Στην τηλεόραση είχα βγει πριν από τη μεγάλη επιτυχία, «Τα τετράγωνα των αστέρων». Ο παραγωγός τους είχε έρθει στο θέατρο, όπου ήμουν στο «Τραγούδα θεατρίνε» με τον Τόλη Βοσκόπουλο, και μου έκανε πρόταση για τηλεπαιχνίδι. Του είπα ότι εγώ είμαι ηθοποιός, δεν είμαι παρουσιάστρια. Μου απάντησε ότι αυτός βλέπει πως μπορώ να κάνω αυτό που μου προτείνει. Το μόνο που του ζήτησα ήταν να προηγηθεί ένα δοκιμαστικό, για να βεβαιωθώ κι εγώ, κι έτσι έγινε. Από εκεί και πέρα, έγινα και παρουσιάστρια.

Πώς καταφέρνετε τόσα χρόνια να είστε πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας; Αυτό είναι κάτι που επιδιώξατε;

Ναι, γιατί θεωρώ ότι τον κόσμο, με τον οποίο η σχέση μου είναι πολύ αγαπησιάρικη και με σεβασμό, δεν τον αφορά κάτι άλλο. Ο ηθοποιός θέλει να μιλά από την ψυχή του στην ψυχή του άλλου. Τώρα, το τι φοράω και με ποιον έχω σχέση ποιον ενδιαφέρει; Δεν θέλω να τσιγκλίσω αυτές τις χορδές των ανθρώπων, δεν είναι αυτή η δουλειά μου ούτε η προαίρεσή μου. Τόσο απλά.

Είστε μια πολύ ωραία γυναίκα. Πώς διαχειρίζεστε την ακτινοβολία σας σε σχέση με την προσωπική ζωή σας; Συμβαδίζει ή σας κλείνει κάπως; Όλος αυτός ο συνδυασμός –λάμψη, δημοσιότητα, ομορφιά– πώς σας επηρέασε καθώς νιώθω ότι είστε ένας πολύ σεμνός άνθρωπος;

Είναι κομμάτι της δουλειάς μου, αλλά δεν τοκίζω εκεί, δεν επιδιώκω κάτι μέσω αυτού – ούτε τότε ούτε τώρα. Είσαι ευγνώμων για την ομορφιά σου γιατί δεν έχεις κάνει κάτι για αυτό, σου τη δίνει η φύση, ο Θεός. Εξαρτάται ωστόσο από το πού κάνει τις καταθέσεις του ο καθένας. Εμένα η τράπεζά μου δεν είναι η εμφάνισή μου. Η ομορφιά δεν διαρκεί πολύ. Αυτό που θα έχω μαζί μου μέχρι την τελευταία στιγμή είναι ο εσωτερικός μου κόσμος, αυτό που κουβαλώ μέσα μου. Όλα τα άλλα έρχονται και παρέρχονται.

Θα θέλατε να είστε σε μια μακροχρόνια σχέση;

Αν ήταν όπως τη θέλει η ψυχή μου, δεν έχω κανένα θέμα. Αν όμως έχει τέλος, διαθέτω τη διαύγεια και την ειλικρίνεια να το βλέπω. Βέβαια, θέλει δύο για να χορέψεις τάνγκο. Πρέπει και οι δύο να βρίσκονται σε παρόμοιο δρόμο. Δεν είναι μια δουλειά, που σε μεγάλο βαθμό τη ρυθμίζουμε μόνοι μας. Εκεί παίζουν δύο, ισότιμα. Ο σύντροφος για μένα είναι κορυφαία ιστορία, είναι ακριβώς αυτό που λέει η λέξη. Είναι θέση ζωής, ούτε πάθος, ούτε βόλεμα, ούτε φόβος της μοναξιάς, ούτε κοινωνικοί λόγοι, τίποτα από όλα αυτά για μένα. Αν πρόκειται για μακροχρόνια σχέση, έχω κάποια θέλω. Αν αυτά δεν εκπληρώνονται, δεν με αφορά καθόλου. Δεν χρειάζομαι κανένα δεκανίκι. Εξάλλου, είμαι και Σπαρτιάτισσα, προσπαθώ να έχω καθαρή ματιά στα πράγματα, ούτε παρορμητική ούτε περιστασιακή. Πρέπει να συμφωνεί όλος ο εαυτός μου.

Το θέμα του παιδιού είναι κάτι που σας έχει λείψει;

Όχι ιδιαίτερα. Δεν το θέλησα πολύ ποτέ και πάντα το έβλεπα ως αποτέλεσμα μιας σχέσης με ένα σύντροφο ζωής. Άλλωστε από μικρή έλεγα ότι θέλω να γίνω πάρα πολύ πλούσια για να έχω παιδιά απ’ όλο τον κόσμο, να τους δίνω ό,τι καλύτερο μπορώ και μετά να φεύγουν για τη ζωή. Δεν έχω καθόλου την αίσθηση της κτητικότητας, αυτού που λέμε «το παιδί μου». Και στο θέμα των παιδιών όμως ευλογήθηκα αφού το σύμπαν μέχρι τώρα μου έδωσε πέντε ανίψια και εκατοντάδες μαθητές, που είναι παιδιά μου.

Ζούμε μια περίοδο πολύ μεγάλης βίας γύρω μας, απέναντι στις γυναίκες, στα παιδιά, στα ζώα… Τι πιστεύετε ότι συμβαίνει;

Πιστεύω ότι έχουμε αφήσει το μέσα μας κόσμο, την ψυχή μας, και έχουμε τις καταθέσεις μας όλες στην εξωτερικότητα, κυρίως στην εικόνα. Ο μέσα άνθρωπος έχει άλλες ανάγκες, που τελικά δεν καλύπτουμε. Αυτές οι ανάγκες δεν ικανοποιούνται με το χρήμα, τη δόξα, ούτε ακόμα και με μια σχέση ζωής. Είναι ένας προσωπικός δρόμος. Η ψυχή λοιπόν είναι στραγγαλισμένη στα χρόνια μας. Εγώ το βλέπω και στους μαθητές μου γιατί ούτε η παιδεία μας ούτε όλος ο τρόπος της ζωής μας σήμερα επενδύουν στο μέσα άνθρωπο, μόνο σε αυτό που φαίνεται, σε τίποτα άλλο. Ασφυκτιά ο μέσα άνθρωπος. Και, πιστέψτε με, είναι πολύ πιο σημαντικός, ουσιαστικός και απαιτητικός από την εξωτερικότητα, αλλά πολλοί δεν το ξέρουμε. Αυτό είναι η βία. Με θλίβει πολύ αυτό το φαινόμενο. Δεν βλέπω τους ιθύνοντες παντός κλάδου να προσανατολίζονται και σε μια άλλη εκπαίδευση, παρά μόνο στο τι φαίνεται. Έχουμε γίνει τοκογλύφοι συναισθημάτων. Δεν υπάρχουν συναισθήματα. Το μόνο που σκεφτόμαστε είναι πόσα θα πάρουμε.

Αυτό συμβαίνει και στα social media. Τα παιδιά ζουν μέσα από την εικόνα τους και όχι την πραγματική ζωή και επαφή.

Πράγματι, η ζωή απουσιάζει αυτήν τη στιγμή. Η βία έχει περάσει σε όλα τα επίπεδα και φοβάμαι ότι θα έχουμε κι άλλα. Είναι απίστευτο αυτό που συμβαίνει με τα παιδιά. Είναι μπροστά μας, φανερό, αλλά δεν βλέπω να αφορά τους υπευθύνους. Κι αναφέρομαι σε όλους αδιακρίτως, στην εκκλησία, την παιδεία και την πολιτική.

Γιατί πιστεύετε ότι ο κόσμος σάς αγαπά τόσο πολύ;

Αυτό έχω τοκίσει. Από αγάπη έκανα και κάνω αυτό το επάγγελμα, από ανάγκη επικοινωνίας και ανταπόδοσης. Αυτό είναι το κέντρο του εαυτού μου. Κι ό,τι δίνουμε, αυτό εισπράττουμε.