Η Διεθνής Ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών θα μπορούσε να έχει τη μορφή μίας επιστολής ή ενός γράμματος με παραλήπτη τη γυναίκα του σήμερα/ του μέλλοντος ή ένα οποιοδήποτε άτομο που θα βοηθούσε με τη συμπεριφορά και τις κινήσεις του, ένα θύμα.
Με αφορμή λοιπόν την 25η Νοέμβρη ζητήσαμε από τέσσερις άνδρες που θαυμάζουμε, να κλείσουν τα μάτια τους και να φέρουν στο μυαλό τους ένα πρόσωπο, στο οποίο θέλουν να απευθυνθούν προκειμένου να σπάσει ο κύκλος της γυναικείας κακοποίησης.
Ζήσης Ρούμπος
Σε εκείνη
«Τον Ιούλιο του ’21, έγραψα ένα κείμενο, ορμώμενος από την δολοφονία της Γαρυφαλλιάς στη Φολέγανδρο. Δεν ήθελα να τσαντίσω κανέναν. Έγραψα για πράγματα που ήξερα, πράγματα που έζησα. Για πράγματα που ένιωθα. Τι σοκαριστικό, ε; Να νιώθουμε οι άντρες.
Δέος μόνο νιώθω, κάθε φορά που πάω να μιλήσω για τη γυναίκα.
Άμα κλείσω τα μάτια μου, βλέπω, μία γυναίκα που γέννησε και μεγαλώνει τα παιδιά της μόνη της κι ας είναι παντρεμένη, τα βράδια κοιμάται με έναν μαύρο δράκο στο κρεβάτι δίπλα της.
Ας πούμε, βλέπω μία, τη βλέπω καλά άμα κλείσω τα μάτια μου. Μία που γέννησε και μεγαλώνει τα παιδιά της μόνη της κι ας είναι παντρεμένη, τα βράδια κοιμάται με έναν μαύρο δράκο στο κρεβάτι δίπλα της.
Δύσθυμος, ξινός κι απότομος δράκος, σηκώνεται και θέλει τον καφέ του και μηδέν κουβέντες. Πολλά βαρύς ο καφές, σαν τον δράκο βαρύς. Σαν το χέρι του.
Δέος μόνο.
Για τη γυναίκα που βλέπει να βάζουμε γυναίκες στο χώμα και παρ’ όλα αυτά τολμάει να ερωτεύεται, τολμάει να ελπίζει, τολμάει να εύχεται.
Να εύχεται να μην της λάχει δράκος.
Καλύτερα είναι να προσέχω εγώ, μη μεγαλώσω δράκο άθελά μου.
Κι εγώ έχω γιο και ψάχνω να δω τι θα έλεγα αν είχα κόρη. Τι θα της έλεγα; Να πας στο καλό, να προσέχεις τους δράκους;
Ζήσης Ρούμπος
Καλύτερα είναι να προσέχω εγώ, μη μεγαλώσω δράκο άθελά μου.
Και τσαντίζονται οι άντρες και θυμώνουν άμα τα λες, χτυπάς τον πυρήνα της οικογένειας, λένε. Λες και ο πυρήνας των πάντων, δεν ήταν πάντα η γυναίκα. Απλά μας βόλεψε να το ξεχάσουμε. Μας βόλεψε να τη σύρουμε από τα μαλλιά τη γυναίκα, να την αποκαθηλώσουμε, να τη βγάλουμε πόρνη και ερπετόφιλη. Μας βόλεψε, είπα;
Εμάς καθόλου δεν μας βόλεψε, εκείνους τους βόλεψε, ψάξ' το.
Και αφού θα ψάξεις, ψάξε και λίγο μέσα σου.
Γιατί σου είναι δύσκολο να αγαπάς χωρίς να απαιτείς; Από τους πάντες να είναι από κάτω σου, από τη γυναίκα να είναι κτήμα σου;
Το είπα τότε και θα το λέω για πάντα. Θα το πω και τώρα. Τώρα που φωνάζουν στην Αμερική «Your body, my choice» και γελάνε ότι νικήσανε την γυναίκα, την πατήσανε επιτέλους στον σβέρκο. Και φτάνουν οι απόηχοι κι εδώ και κάποια φίδια χαίρονται.
Θα το πω κι αν είναι κάτι να κρατήσεις άντρα, κράτα αυτό, από εμένα τον αφελή, τον κωμικό, τον άντρα.
Αν χτυπάς με χέρι ή με λόγια, αν υψώνεις φωνή και απειλή μέσα στο σπίτι, αν κοπανάς πόρτες και εξαφανίζεσαι, αν μούτρα κρατάς μέχρι να συρθεί να σου ζητήσει συγγνώμη.
Αν νιώθεις ότι έχεις εξουσία γιατί δουλεύεις πολύ, αν νιώθεις ότι το κορμί της πρέπει να σου ανήκει, ότι η ζωή της σου ανήκει, οι σκέψεις της σου ανήκουν.
Αν περιμένεις να είναι ό,τι δεν είσαι εσύ και πνίγεσαι από θυμό όταν δεν είναι.
Τότε φίλε μου νοσείς.
Και θες βοήθεια.
Σπάσε τον κύκλο του παλιού και πήγαινε μίλα, πήγαινε ψυχανάλυση, κάν' το τώρα. Αν είσαι άντρας.
Η γυναίκα είναι το κέντρο της ζωής και της κοινωνίας.
Η γυναίκα είναι φως, αδερφέ που δεν μπορείς να σβήσεις, όσο κι αν τη σκοτώσεις.
Για αυτήν τρέχεις, δημιουργείς, ζωγραφίζεις και τραγουδάς.
Θέλει αγάπη και προστασία και φροντίδα. Θέλει τον χρόνο σου. Άσε την μαγκιά στην πόρτα, άσε την μαγκιά στον πατέρα σου που στην έμαθε, να την πάρει μαζί του όταν θα φύγει.
Σπάσε τον κύκλο του παλιού και πήγαινε μίλα, πήγαινε ψυχανάλυση, κάν' το τώρα. Αν είσαι άντρας.
Η γυναίκα δεν είναι αδύναμη, κολλητέ.
Αν μπορούσε η γυναίκα, θα την ξανάγραφε την ιστορία, όπως έγινε πραγματικά.
Δεν το πήρε το μήλο απ' το γ@μ@φιδο. Το έπνιξε ρε.
Και της χρωστάμε».
*Ο Ζήσης Ρούμπος είναι ηθοποιός, σταντ- απ κωμικός και θεατρικός συγγραφέας.
Προμηθέας Αλειφερόπουλος
Γιόκα μου,
Σου γράφω αυτό το γράμμα στο μέλλον με την ευχή πως ό,τι διαβάσεις εδώ θα σου φανεί αυτονόητο, ξεπερασμένο ή ακόμη και γραφικό.
Συχνά η μαμά σου έλεγε ότι το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή είναι η αγάπη. Πάντα συμφωνούσα σε αυτό και τώρα θέλω να σου πω, ποιο είναι για μένα το πιο μεγάλο δείγμα αληθινής αγάπης. Ο σεβασμός της ελευθερίας του άλλου.
Προμηθέας Αλειφερόπουλος/ Photo credit: Δημήτρης Παπαγεωργίου
Αυτή η ελευθερία μπορεί να σου προκαλέσει διάφορα συναισθήματα. Χαρά, ικανοποίηση, υπερηφάνεια. Καμιά φορά όμως και πιο δύσκολα, ζήλεια, αδικία, θυμό. Και αυτό είναι οκ. Εσύ έχεις να δεις και να καταλάβεις γιατί νιώθεις αυτό που νιώθεις και αν το θέλεις στη ζωή σου πραγματικά. Κι αν θες να ακούσεις τώρα από εμένα μία συμβουλή.
Ό,τι και αν συμβεί, ποτέ μην καταπιέσεις την ελευθερία καμιάς και κανενός, γιατί τότε θα έχεις φύγει από την αγάπη. Και αυτή, όπως λέει συχνά η μαμά σου, είναι το πιο σημαντικό.
Με αδιαπραγμάτευτη αγάπη.
Ο μπαμπάς σου
*Ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος είναι ηθοποιός και αυτό το διάστημα παίζει στην παράσταση “FESTEN” του Τόμας Βίντερμπεργκ στο Θέατρο ΑΛΜΑ σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου.
Μάξιμος Μουμούρης
Γράμμα προς ένα (μικρό ή μεγάλο) κορίτσι
«Αγάπη μου,
όποια και να είσαι, σταματά για λίγο και διάβασέ με. Το χειρότερο θα είναι να χάσεις 5 λεπτά. Θα ήθελα μόνο να με διαβάσεις γιατί μόνο αυτές τις λέξεις μπορώ να σου χαρίσω.
Λοιπόν, καθώς περπατάς και θα περπατάς μέσα στη ζωή, έχε ένα πράγμα στο νου σου, πως δεν υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό από την ίδια τη Ζωή, τη Ζωή σου. Αυτήν που εσύ θες να ζήσεις, εσύ ονειρεύεσαι, εσύ χαίρεσαι, στεναχωριέσαι, θυμώνεις, ζηλεύεις, σχεδιάζεις, πονάς, ακουμπάς, πατάς, τσιμπιέσαι, κρυώνεις, κοιτάς, χτυπάς, παραπονιέσαι και δέχεσαι, αφιερώνεις, μιλάς, ακούς, τραγουδάς, παίζεις και συνεχίζεις. Συνεχίζεις όπως εσύ θες. Εσύ... Κανείς άλλος. Βάλ' το καλά στο μυαλό σου, σε παρακαλώ.
Τα νιώθεις αυτά όταν σου συμβαίνουν; Αποκλείεται να μην. Τότε νιώθεις όμορφα, τότε μόνον νιώθεις ζωντανή και χαίρεσαι για τη στιγμή, για το εδώ και τώρα που σου χαρίζει η ζωή, ακόμα και σε δύσκολες στιγμές. Σκέψου. Πήγαινε εκεί, σε εκείνες τις στιγμές και θα καταλάβεις. Ήσουν μόνη; Ήσουν με άλλους μαζί; Ήταν ωραίο όπως και να χει.
Ποιοι είναι εκείνοι που σε κοιτάνε στα μάτια και σε ακούνε; Με ποιους νιώθεις πραγματικά γεμάτη. Με ποιους δεν νιώθεις φόβο.
Αν θες τώρα, σκέψου, πως μπορείς να το πετυχαίνεις όλο και πιο συχνά. Και τώρα σκέψου με ποιους ανθρώπους δίπλα σου μπορείς να το νιώσεις πραγματικά αυτό. Ποιοι είναι εκείνοι που σε κοιτάνε στα μάτια και σε ακούνε; Με ποιους νιώθεις πραγματικά γεμάτη. Με ποιους δεν νιώθεις φόβο. Με ποιους δεν σκέφτεσαι πώς να μιλήσεις, να κινηθείς, να εκφραστείς, να γελάσεις, να πετάξεις την κοτσάνα σου. Με ποιους ανθρώπους δίπλα σου Ζεις; Πραγματικά.
Μάξιμος Μουμούρης/ Φωτογραφία: Γιώργος Καπλανίδης
Και τώρα το πιο δύσκολο. Μπορείς να νιώσεις έτσι και μόνη; Χωρίς κανέναν; Γιατί θα υπάρξουν στιγμές που θα νιώσεις πως κανείς δεν μπορεί να μοιραστεί τη δικη σου ανάγκη για Ζωή. Όταν λοιπόν συμβαίνει αυτό, μπορείς να «την κάνεις»; Μπορείς να φύγεις, να απομακρυνθείς και να είσαι μόνη για όσο χρειαστεί; Να πεις όχι σε κάτι, σε κάποιον; Έχεις αποθέματα Ζωής μέσα σου αν τα χρειαστείς και για όσο τα χρειαστείς.
Αυτό θα σε κάνει τρομερά δυνατή, με αυτοπεποίθηση και αγάπη για εσένα την ίδια όταν δεν την βρίσκεις από τους άλλους.
Πάρε την αγάπη από ανθρώπους που δεν ζητάνε ανταπόδοση. Μόνο και μόνο γιατί είσαι εσυ. Αυτό φτάνει. Αυτό είναι το παράδειγμα για όλα. Αυτό να αναζητάς.
Μείνε και μάθε δίπλα σε αυτούς που σε αγαπάνε, σε εκτιμάνε, σε σέβονται ακόμα κι αν νιώθεις πως δεν θα έπρεπε να σου χαρίσουν τόση εκτίμηση. Ίσως βλέπουν ή νιώθουν κάτι που εσυ ντρέπεσαι ή φοβάσαι να αποδεχτείς για τον εαυτό σου. Είσαι αυτή που είσαι, με ό,τι λάθος και ό,τι σωστό κουβαλάς, γιατί αυτό είσαι. Άνθρωπος.
Μην κάνεις τίποτα για να ικανοποιήσεις κάποιον ή κάποιους. Άλλωστε δεν ζουν μέσα σου, δεν ξέρουν τι νιώθεις βαθιά, πώς πονάς και πώς λυπάσαι, πώς χαίρεσαι, πώς αγαπάς.
Πάνω από όλα, μη φοβάσαι να γυρίσεις την πλάτη σε οτιδήποτε νιώθεις πως δεν αξίζει να ασχοληθείς, πως είναι επικίνδυνο.
Πάρε την αγάπη από ανθρώπους που δεν ζητάνε ανταπόδοση. Μόνο και μόνο γιατί είσαι εσυ. Αυτό φτάνει. Αυτό είναι το παράδειγμα για όλα. Αυτό να αναζητάς.
Πάνω από όλα, μη φοβάσαι να γυρίσεις την πλάτη σε οτιδήποτε νιώθεις πως δεν αξίζει να ασχοληθείς, πως είναι επικίνδυνο.
Είσαι μοναδική. Όποιος και όποια το σέβεται, ας είναι δίπλα σου. Οι άλλοι ας βρουν αλλού να πάνε και να παίξουν. Δεν σου κάνουν. Τα μπογαλάκια τους και σε άλλη παραλία.
Με εκτίμηση,
Το γράμμα»
*Ο Μάξιμος Μουμούρης είναι ηθοποιός και αυτό το διάστημα πρωταγωνιστεί τη σειρά του MEGA, «Η Γη της Ελιάς».
Αντώνης Τζαβάρας
Αγαπητέ μελλοντικέ αναγνώστη,
Εδώ είναι Νοέμβρης του 2024 και όταν ξεκίνησα να γράφω αυτό το γράμμα, είχα στο μυαλό μου να μοιραστώ μαζί σου μερικές σκέψεις για τον casual σεξισμό της εποχής μας, ο οποίος λειτουργεί σαν αόρατο υπόστρωμα που στεγανοποιεί τους αδένες της κοινωνίας και δεν αφήνει τους πόρους του δέρματός της ν’ ανοίξουν και να υποδεχθούν σχεδόν τίποτα καινούργιο. Εν τω μεταξύ όμως, μια ακόμα γυναίκα δολοφονήθηκε επειδή είχε την ατυχία να είναι γυναίκα. Την έλεγαν Δώρα, ήταν 43 ετών, ζούσε στο Αγρίνιο και πυροβολήθηκε εξ επαφής από τον πρώην σύντροφό της. Λίγες ώρες μετά τη Δώρα, κατέληξε από τα τραύματά της και η Γαρυφαλλιά, στην Πάτρα. Ήταν 41 ετών και ξυλοκοπήθηκε θανάσιμα από τον σύντροφό της.
Κανένα κείμενο και κανένας συντάκτης δεν μπορεί να περιγράψει τον τρόμο και τους σωματικούς πόνους που βίωσαν πριν πεθάνουν ή την αγωνία και την απελπισία όσων έφυγαν ξέροντας ότι αφήνουν πίσω τους ανυπεράσπιστα και στιγματισμένα παιδιά.
Είναι η 12η και η 13η γυναικοκτονία εδώ στο 2024. Πέρσι δολοφονήθηκαν από συντρόφους ή πρώην συντρόφους τους 15 γυναίκες. Από το 2020 μέχρι σήμερα, έχουν δολοφονηθεί συνολικά τουλάχιστον 89 - κάποιες υποθέσεις παραμένουν ανεξιχνίαστες. Ογδόντα εννέα γυναίκες μέσα στην πρώτη πενταετία της τρίτης δεκαετίας του 21ου αιώνα. Βρέθηκαν σφαγμένες με κουζινομάχαιρα, πυροβολημένες με κυνηγετικές καραμπίνες, στραγγαλισμένες, χτυπημένες και ποδοπατημένες μέχρι θανάτου, τεμαχισμένες, θαμμένες πρόχειρα ή εγκαταλελειμμένες σε χωράφια και χωματερές.
Αντώνης Τζαβάρας / Φωτογραφία: Σπύρος Μπακάλης
Η έκταση αυτού του κειμένου δεν επαρκεί ούτε για μια τυπική καταγραφή των ονομάτων τους.
Ογδόντα εννέα δολοφονημένες γυναίκες. Τα φαντάσματά τους στοιχειώνουν την εποχή μας. Σπάνε το τζάμια των σαλονιών όπου αράζουμε βολεμένοι ανάμεσα στις ψευδαισθήσεις μας.
Κανένα κείμενο και κανένας συντάκτης δεν μπορεί να περιγράψει τον τρόμο και τους σωματικούς πόνους που βίωσαν πριν πεθάνουν ή την αγωνία και την απελπισία όσων έφυγαν ξέροντας ότι αφήνουν πίσω τους ανυπεράσπιστα και στιγματισμένα παιδιά.
Ογδόντα εννέα δολοφονημένες γυναίκες. Τα φαντάσματά τους στοιχειώνουν την εποχή μας. Σπάνε το τζάμια των σαλονιών όπου αράζουμε βολεμένοι ανάμεσα στις ψευδαισθήσεις μας, τραβάνε τα χαλιά και αποκαλύπτουν γωνίες της κατ’ επίφαση προοδευτικής και προοδευμένης κοινωνίας μας που ζέχνουν. Τα ουρλιαχτά τους σκεπάζουν τους λόγους των πολιτικών και τις αγορεύσεις των εισαγγελέων και των δικηγόρων, τα πτώματά τους μολύνουν τα πηγάδια μας. Τίποτα δεν μπορεί να γεννηθεί εδώ όσο εκείνες πεθαίνουν. Τίποτα δεν θα φυτρώσει όσο αυτές μαραίνονται.
Αν αυτό το γράμμα από το παρελθόν έχει φτάσει με κάποιον τρόπο στα χέρια σου, ελπίζω ότι αυτά που περιγράφω θα σου φανούν μακρινά, ακατανόητα και αδικαιολόγητα. Κατά βάθος, όμως, εύχομαι να μην το διαβάσεις. Να μη χρειαστεί να ασχοληθείς με μας. Στις εποχές και στις κοινωνίες που δεν μπορούν να χωνέψουν τα αυτονόητα, ότι κανένας άνθρωπος δεν είναι κτήμα κανενός, ότι όλοι είναι αυτόφωτοι και αυτόβουλοι κι έχουν ακριβώς το ίδιο δικαίωμα να ζήσουν τη ζωή τους όπως τη θέλουν και να διεκδικήσουν την ευτυχία όπως εκείνοι την εννοούν, αξίζει μόνο η περιφρόνηση και η λήθη.
*Ο Αντώνης Τζαβάρας είναι δημοσιογράφος και ραδιοφωνικός παραγωγός. Πριν από λίγους μήνες κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο, μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο Καλοκαίρι.
