Ταμίλα Κουλίεβα: «Όταν θέλει ο άνθρωπος, πετυχαίνει πολλά. Κραυγαλέο παράδειγμα το δικό μου, που έμαθα ελληνικά σε έναν μήνα για έναν έρωτα»

Με σπουδές, εκτός πολλών άλλων, στο Πανεπιστήμιο Πολιτισμού της Μόσχας, διδάσκοντας, από το 1992, υποκριτική και αυτοσχεδιασμό με τις μεθόδους του Μιχαήλ Τσέχωφ και έχοντας τιμηθεί με το χρυσό μετάλλιο της UNESCO για τις Τέχνες, τον Λόγο και τις Επιστήμες, δεν μπορεί παρά να είναι σπουδαία! Και, αποδεδειγμένα, από το 1998 που έγινε γνωστή σε ολόκληρη την Ελλάδα με τη «Ζωή που δεν έζησα» (όπου ερμήνευσε αριστοτεχνικά μια μεσήλικη, ενώ η ίδια ήταν μόλις 30 ετών), η Ταμίλλα Κουλίεβα… δεν έχει ηλικία!

Αυτήν τη φορά, η συνομιλία μας έγινε… μέσω συμπρωτεύουσας, όπου βρίσκεται και πάλι αυτές τις ημέρες. Στο μεταξύ, μεσολάβησε ένα ολιγοήμερο ταξίδι στη Μόσχα και αρκετές, όσο πιο συχνές γίνεται, αποδράσεις, καθώς αυτοπροσδιορίζεται ως «πολίτης του κόσμου»· μια δήλωση διόλου τυχαία.

Στο Αριστοτέλειον της Θεσσαλονίκης ολοκληρώνονται, λοιπόν, οι παραστάσεις του «Da», με τον Γρηγόρη Βαλτινό, μετά από δύο εξαιρετικά επιτυχημένες σεζόν στο θέατρο Ιλίσια. Η ανταπόκριση του κοινού είναι αξιοθαύμαστη, έχουμε 100% προπώληση εισιτηρίων, και εγώ πιστεύω πολύ στην κρίση του. Σε αυτή βασίζεται η δουλειά μας. Το γεγονός ότι ο κόσμος προτιμά και αγκαλιάζει με τόση ζεστασιά μια παράσταση δεν είναι σύμπτωση.

Το «Da», του Ιρλανδού Χιού Λέοναρντ, είναι ένα κλασικό, αυτοβιογραφικό, βαθιά ανθρώπινο έργο, το οποίο πραγματεύεται τη σχέση γονιών-παιδιών που θα μας απασχολεί πάντα. Με πολύ χιούμορ, σε βάζει στη διαδικασία να αναθεωρήσεις πολλά πράγματα, ειδικά αν έχεις χάσει τους γονείς σου, ενώ οι αναμνήσεις που μπερδεύονται στην αφήγηση, «κουβαλώντας» μια μελαγχολία, σε αγγίζουν ακόμα παραπάνω και σου προκαλούν μια έντονη διάθεση νοσταλγίας.

Αν και θετή, η μητέρα του Τσάρλι τον υπερασπίζεται μέχρι τέλους, σε μια διαρκή σύγκρουση με τον άντρα της. Αυτός πρέπει να είναι, τελικά, ο πραγματικός ρόλος της μάνας;

Δεν μπορώ να πω αν έτσι πρέπει να είναι… Εγώ έτσι είμαι. Και στο έργο και στη ζωή. Στο έργο υπάρχει μια φράση που χειροκροτείται πολλές φορές: «Οι γονείς δεν χρειάζεται να είναι τέλειοι. Αρκεί να σε αγαπούν». Η δική μου ηρωίδα έχει πολλές αποχρώσεις. Είναι φιλική απέναντι στον Τσάρλι, αλλά είναι και αρκετά αυστηρή, κάποιες φορές σκληρή, ωστόσο, το κίνητρό της είναι ότι κυριολεκτικά ζει για αυτό το παιδί. Κι εγώ, λοιπόν, πάντα υπερασπίζομαι τον γιο μου, τον Στέφανο. Και, σίγουρα, ο Στέφανος είναι ό,τι πιο μεγάλο και σπουδαίο στη δική μου ζωή.

Προφανώς, δεν είναι τυχαίο ότι έχετε τιμηθεί ως ευεργέτιδα από το Χατζηκυριάκειο Ίδρυμα Παιδικής Προστασίας, για τις συνεχείς προσφορές σας.

Απλώς, πριν από αρκετά χρόνια, είχα ανταποκριθεί στην πρόσκληση κάποιων ανθρώπων από το ίδρυμα, ανέπτυξα πολύ καλές σχέσεις με τα κορίτσια εκεί και κάναμε μαζί κάποιες γιορτές, αλλά γενικά θέλω να ευαισθητοποιούμαι και επιδιώκω να ανταποκρίνομαι σε κάθε κάλεσμα. Είναι πολύ όμορφο, σε όποια προσπάθειά σου, να δίνεις όσα πολλά παίρνεις!

Ευαισθητοποιηθήκατε ιδιαίτερα και στο θέμα του πολέμου στην Ουκρανία, και μάλιστα με αρκετές «ενοχές» ως Ρωσίδα.

Κατ’ αρχάς, αν και προτιμώ να αυτοαποκαλούμαι «πολίτης όλου του κόσμου», είμαι Ελληνορωσίδα! Έχω ελληνικό διαβατήριο, είμαι Ελληνίδα πολίτης και έτσι αναγράφομαι και… στη Wikipedia. Έχω, όμως, και ρωσικό διαβατήριο και, όπως πολλοί συνάνθρωποί μου που βρίσκονται στην ίδια θέση με εμένα, τον πρώτο καιρό ένιωθα ότι… έπρεπε να απολογηθώ. Μην ξεχνάτε ότι μιλάμε για δύο αδελφούς λαούς, που τους ενώνει κοινή ιστορία. Προσπάθησα πολύ μέχρι να συνειδητοποιήσω ότι τα ενοχικά αυτά συναισθήματα ήταν ξεκάθαρα δικά μου, στο δικό μου μυαλό. Εξάλλου, ποτέ δεν με αντιμετώπισαν διαφορετικά οι Έλληνες και ποτέ δεν έχω δεχτεί οτιδήποτε θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως ρατσισμός. Πραγματικά πιστεύω ότι η Ελλάδα βασίζεται στο ελεύθερο πνεύμα της, χωρίς ρατσισμό στον πυρήνα της, και ότι ο λαός της είναι πολύ γενναιόδωρος.

Δεν ανησυχήσατε για τη μητέρα σας που, λόγω ηλικίας, είναι πλέον δύσκολο να έρχεται στην Ελλάδα;

Στη Μόσχα, δεν έχει αλλάξει απολύτως τίποτα. Ο κόσμος δεν καταλαβαίνει τι γίνεται παραπέρα, η ζωή συνεχίζεται ακριβώς όπως πριν – και αυτό, για τα δικά μου μάτια, που είμαι «εκτός», είναι ακόμα πιο οδυνηρό. Όσο για τη μητέρα μου, την επισκέπτομαι όσο πιο συχνά γίνεται και σε αυτό το ταξίδι κατάλαβα πόσο σημαντική είναι η καλή ψυχική υγεία· την είδα κυριολεκτικά να ανανεώνεται που με είχε κοντά της.

Πάντα προσπαθούσα να κάνω για τους γονείς μου ό,τι καλύτερο και θεωρώ τεράστιο λάθος να αναβάλλουμε πράγματα. Όλοι πρέπει να φροντίζουμε να αφιερώνουμε οπωσδήποτε χρόνο στους γονείς μας. Συνήθως το καταλαβαίνουμε αυτό όταν πια τους χάσουμε και οι τύψεις είναι πολλές. Τότε έρχεται και η πραγματική ενηλικίωσή μας.

Γιατί, δυστυχώς, υπάρχει και το απρόβλεπτο… Αυτό δεν είναι και το θέμα του έργου που μεταφράσατε και σκηνοθετήσατε φέτος;

Σύμφωνα με την κινεζική φιλοσοφία, πρέπει πάντα να είμαστε έτοιμοι για το απρόβλεπτο. Και η μαύρη κωμωδία του Ντμίτρι Ντανίλοφ «Ο Σεργκέι είναι και πολύ βλάκας» είναι ένα έργο για όλα τα απρόβλεπτα που μπορούν να φέρουν τα πάνω-κάτω στην καθημερινότητά μας. Όσο για τον τίτλο, αναφέρεται στο πώς αντιμετωπίζουμε σήμερα έναν άνθρωπο που χαρακτηρίζεται από μια αγνότητα: σαν βλάκα! Και πώς αντιμετωπίζουμε οποιονδήποτε έξω από το «κουτί».

Ακόμα μία sold out δουλειά σας, που πρωτοπαρουσιάστηκε στο Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης», σαν καθρέφτης όσων ανέλπιδων συμβαίνουν γύρω μας.

Ξέρετε, εγώ ελπίζω πολύ στις νεότερες γενιές, γι’ αυτό και στην παράσταση ακούγονται τραγούδια του ράπερ Λεξ. Πιστεύω ότι οι νεότερες γενιές θα αλλάξουν τα πράγματα. Δεν μπορεί να συμβεί διαφορετικά. Αλλιώς, για μένα, είμαστε μόλις ένα βήμα πριν αποτύχουμε ως είδος· κι αυτό πρέπει όλους να μας τρομάζει.

Στις 5 Μαρτίου, που ξεκινάμε τις παραστάσεις στη Θεσσαλονίκη, στον πολυχώρο Artbox Fargani, περιμένω πολύ θερμή ανταπόκριση του κοινού στον «Σεργκέι», γιατί έχει πολύ όμορφο κόσμο η Βόρεια Ελλάδα.

Προς το παρόν, εσείς «αλλάξατε τα πράγματα» στον «Σεργκέι», συστήνοντάς μας ως ηθοποιό τον εξαίρετο σκηνοθέτη Γρηγόρη Καραντινάκη.

Εξαιρετικός είναι και ως ηθοποιός και αυτό εγώ, που σπουδάζαμε μαζί στο Kρατικό Πανεπιστήμιο Κινηματογράφου της Μόσχας, το γνώριζα πάντα. Παρότι κι εκείνος, όπως κι εγώ, βρίσκεται για πρώτη φορά στην «απέναντι πλευρά», στις παρουσιάσεις που έκαναν οι φοιτητές στη Σχολή, μας είχε εκπλήξει πολλές φορές με τις ικανότητές του στην υποκριτική.

Πώς καταφέρνετε να έχετε μια τόσο καλή σχέση με τον Γρηγόρη Καραντινάκη, τον πρώην σύζυγό σας;

Μάλιστα ο γιος σας δηλώνει περήφανος για αυτό. Με έκανε πολύ ευτυχισμένη αυτή η φράση του γιου μου· ήρθε σαν επιβράβευση. Δεν νομίζω, όμως, ότι θα μπορούσε να είναι διαφορετική η σχέση μας. Με τον Γρηγόρη μεγαλώσαμε μαζί, έχουμε πολλές κοινές αναφορές, κοινή παιδεία, κινούμαστε στο ίδιο μήκος κύματος και βλέπουμε τα πράγματα με τον ίδιον τρόπο – τουλάχιστον αυτά που αφορούν το επάγγελμά μας. Επιπλέον, τον εκτιμώ και τον αγαπώ για τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά του.

Ωστόσο, έχετε αναφέρει ότι μετά το διαζύγιο βιώσατε και μοναξιά και ανασφάλεια.

Σαφέστατα! Όταν χωρίζεις, ειδικά έπειτα από 30 χρόνια, είναι αδύνατον να μην περάσεις από διάφορες συμπληγάδες. Σήμερα, σας περιγράφω πώς είναι πλέον η σχέση μας, όμως αυτό είναι απλώς το αποτέλεσμα. Χρειάζεται κόπος μέχρι να φτάσεις σε αυτό το σημείο, μέχρι να καταλάβεις και να καταλήξεις τι είναι στα αλήθεια σημαντικό στον άλλον άνθρωπο.

Σε όλα αυτά σας βοήθησε και η γιόγκα;

Πράγματι. Και είμαι πολύ τυχερή που, εφτά χρόνια τώρα, έχω την Ασπασία μου, μια εξαιρετική δασκάλα. Η γιόγκα δεν είναι μόνο γυμναστική· είναι μια φυσική νοητική, σωματική και ψυχική πρακτική. Αγγίζει σφαιρικά τα πράγματα και είναι πολύ σημαντικό να μπορείς να κουβεντιάσεις, να επικοινωνήσεις, να εξηγήσεις –όχι μόνο σωματικά– ό,τι σε απασχολεί. Να αφουγκραστείς τον κόσμο, τη φύση, να προετοιμάσεις το σώμα σου για να «ψαχτείς» βαθιά μέσα σου, να δυναμώσεις, να μάθεις να αυτοπειθαρχείς και, τελικά, να απελευθερωθείς. Όλο αυτό μου ταιριάζει πολύ.

Για αντίστοιχους λόγους, συνεχίζετε το κολύμπι και κατά τη διάρκεια του χειμώνα;

Η σχέση μου με τη θάλασσα είναι σχέση εξάρτησης. Ίσως οφείλεται στο γεγονός ότι γεννήθηκα στην πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν, το Μπακού, που είναι παραθαλάσσια πόλη, ωστόσο, σε κάθε περίπτωση πιστεύω πως το καλύτερο που μπορεί ο καθένας να κάνει για την ψυχική του υγεία είναι να βρίσκεται σε επαφή με τη φύση. Αναρωτιόμαστε πώς να αξιοποιήσουμε τον όποιο ελεύθερο χρόνο μας κάνοντας πράγματα για τον εαυτό μας, την ώρα που η φύση, πέρα από υγεία, προσφέρει τροφή για τον εγκέφαλό μας.

Προσωπικά, όταν βλέπω τη θάλασσα, δεν σκέφτομαι «κάνει καλό στην υγεία»· απλά βουτάω. Μέσα της, νιώθω σαν νεογέννητη. Κι όταν βγαίνω από το νερό, αισθάνομαι κάθαρση. Και αυτή την αίσθηση θέλω να την έχω όλο τον χρόνο, δεν θέλω να τη χάνω. Στην αρχή, κολυμπούσα μέχρι τα τέλη Δεκέμβρη και ξεκινούσα πάλι τα μπάνια νωρίς την άνοιξη. Τώρα, που έχουν αλλάξει οι κλιματικές συνθήκες, η χειμερινή κολύμβηση είναι πιο εύκολη.

Έτσι εξηγείται το πόσο όμορφα μεγαλώνετε…

Όλα βοηθούν. Πιστεύω όμως ότι στο να μεγαλώνει καλά ένας άνθρωπος συμβάλλει το να προσδιορίζει ξανά και ξανά τους στόχους του. Έτσι μαθαίνει να απολαμβάνει και την ωριμότητά του…

Οι δικοί σας επόμενοι στόχοι ποιοι είναι;

Κατ’ αρχάς, συνεχίζονται στον ΑΝΤ1 οι «Παγιδευμένοι», του Γιώργου Λαπατά, όπου ερμηνεύω τον ρόλο της Υβόννης Δεληγιάννη-Χατζή. Τώρα, με τον «Σεργκέι», άνοιξε μια καινούργια «πόρτα» για εμένα που λέγεται σκηνοθεσία και μου αρέσει πολύ ο κόσμος της. Επόμενος στόχος μου, λοιπόν, είναι να σκηνοθετήσω ξανά (ναι, έχω ήδη κάποια έργα στο συρτάρι μου) και, από εκεί και πέρα, να συνεχίσω να πηγαίνω όπου μπορεί να με οδηγήσει μια επιθυμία…

Πιστεύω πως ακόμα και ένα συναίσθημα μπορεί να κάνει έναν άνθρωπο να πετύχει πολλά πράγματα. Το πιο κραυγαλέο παράδειγμα είναι όταν κάποιος ερωτεύεται και μαθαίνει τη γλώσσα του αγαπημένου του… σε έναν μόλις μήνα!

*Θερμές ευχαριστίες για τη φιλοξενία τον Ναυτικό Όμιλο Βουλιαγμένης, Λαιμός Βουλιαγμένης, 166 71, Βουλιαγμένη.