Πέννυ Μπαλτατζή: «Η μητρότητα είναι η ευκαιρία μας να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι»

Με αφορμή το νέο της τραγούδι, «Να ονειρευόμαστε», και αιτία ότι είναι ένας άνθρωπος που, κάθε φορά που τη συναντώ, είναι η καλύτερη εκδοχή του εαυτού της, η Πέννυ Μπαλτατζή βουτά στην ψυχή της και λέει την αλήθεια της με λογική και συναίσθημα.

1. Η έμπνευση είναι ώσμωση γνώσης και φαντασίας

Το καλοκαίρι έκανα μια συναυλία με τον Σταύρο Σαλαμπασόπουλο και έγραψα ένα τραγούδι για αυτήν τη συνεργασία και για αυτήν τη σχέση που ξεκινά. Οπότε, έχουμε το «Να ονειρευόμαστε». Για την έμπνευση δεν υπάρχει συνταγή. Είναι μια μαγική σύνδεση δεξιού με αριστερό ημισφαίριο, μια ώσμωση, ένα ωραίο φιλτράρισμα από τη μια μεριά στην άλλη. Να συναντήσουν η φαντασία και οι αισθήσεις από το δεξιό ημισφαίριο όλη τη γνώση και την τεχνογνωσία της μουσικής από το αριστερό και, μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, να έρθει η έμπνευση. Γιατί νομίζω ότι η έμπνευση είναι λίγα δευτερόλεπτα, μετά μπαίνει η λογική και τη συμπληρώνει.

2. Τα χρόνια μου στη μουσική από μικρή είναι τα γαλόνια μου

Ξεκίνησα μουσική από 4 ετών. Έφηβη άρχισα τη δουλειά. Κάνοντας έναν απολογισμό, η ζωή μου μέσα στη μουσική ως επαγγελματία μού δημιούργησε ένα φίλτρο αντοχής. Γαλόνια, ώρες πτήσης. Να μην πτοούμαι. Να μη μασάω. Όπου κι αν με πετάξουν, να μπορώ να αντεπεξέλθω. Όταν έχεις περάσει από πολλούς χώρους, με πολλούς συναδέλφους και μουσικά είδη, αποκτάς άλλη εμπειρία και αντοχή. Ειδικά όταν ξεκίνησα να κάνω τη δική μου μουσική, όταν ανοίχτηκα σε μεγαλύτερο κοινό, όταν ο κόσμος άρχισε να πληρώνει για να με βλέπει και να με ακούει, υπήρχαν διαφορετικές προσδοκίες από όλους. Όταν κάνεις κάτι δικό σου, έχεις πολύ μεγαλύτερη αγωνία καθώς κάθε φορά, κάθε τραγούδι, κάθε προσπάθεια είναι κάτι καινούριο. Ενώ δεν ξεκινάς από το μηδέν, νιώθεις πάντα το ίδιο άγχος αν θα σε αγκαλιάσει και θα σε αποδεχθεί ο κόσμος.

Καμπαρντίνα και φόρεμα ZEUS+DIONE, attica. Πέδιλα TSAKIRIS MALLAS.

3. Οι άνθρωποι κάνουμε κύκλους

Και στους καλλιτέχνες γίνονται κύκλοι. Όλοι έχουμε τα πάνω μας και τα κάτω μας. Είμαστε και μια μικρή αγορά, μια μικρή βιομηχανία. Πρέπει να έχεις συνειδητότητα, να αποδεχθείς αυτό τον κύκλο, για να μη ματαιώνεσαι. Πρέπει όμως να γίνεται και χώρος για όλους γιατί και μέσα μας κάνουμε κύκλους – σε κάποιους είμαστε πολύ καλά και σε άλλους μπορεί να πέσουμε. Έτσι είναι και στη δουλειά μας και στις σχέσεις μας, έτσι είναι σε όλα. Όταν λοιπόν το συνειδητοποιήσεις αυτό, είσαι πολύ πιο ευτυχισμένος.

4. H επιτυχία μου είναι αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς και ηθικής

Τα τραγούδια μου που έχουν γίνει πιο γνωστά και έχουν αγαπηθεί είναι μεγάλο δώρο. Ξέρω ότι έχω δουλέψει πολύ σκληρά και ότι δεν έχω αδικήσει ή πατήσει πάνω σε κάποιον για να συμβεί αυτό. Είμαι βαθιά ηθικός άνθρωπος. Δεν πτοούμαι, προσπαθώ να γίνομαι η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μου. Κάποιες φορές τα καταφέρνω και άλλες όχι. Και είναι OK. Δεν μπορώ να έχω μόνο προσδοκίες από τον εαυτό μου ή τους ανθρώπους γύρω μου. Όμως χρειάζομαι να νιώθω μέσα μου ότι αυτά που κάνω ως καλλιτέχνιδα έχουν απεύθυνση. Για να συνεχίζουν να παίζονται τα κομμάτια μου, σημαίνει ότι ο κόσμος τα αγαπά και ανταποκρίνεται, κι αυτό είναι σπουδαίο.

5. Έχω ανάγκη να διευρύνω τους ορίζοντές μου

Στα 42 μου πια, σπουδάζω ξανά επειδή έχω νιώσει την ανάγκη να διευρυνθώ, να με δοκιμάσω, να με εξελίξω, να ανοίξω τους ορίζοντές μου. Μετά από σχεδόν εννέα χρόνια ψυχοθεραπείας με ψυχόδραμα, μπαίνω στο τέταρτο έτος εκπαίδευσης ως συντονίστρια σε μία από τις καλύτερες σχολές που υπάρχουν. Ο τρόπος και η προσέγγιση είναι ό,τι πιο όμορφο έχω βιώσει. Έχω δει να γίνονται θαύματα εκεί μέσα. Το ψυχόδραμα είναι μια ανθρωπιστική προσέγγιση ψυχοθεραπείας, ένα εργαλείο το οποίο λειτουργεί με το κομμάτι της συναίσθησης και της ενσυναίσθησης. Εμένα με έμαθε να με αποδέχομαι με ό,τι φέρνω και ό,τι είμαι. Να ακούω τα συναισθήματά μου, να μπορώ να δίνω λόγια σε αυτά που νιώθω και να μη με εγκαταλείπω. Όπως έλεγε ο Καζαντζάκης, «σα δεν φτάσει ο άνθρωπος στην άκρη του γκρεμού, δεν βγάζει στην πλάτη του φτερούγες να πετάξει», οπότε δεν φοβάμαι την πτώση. 

6. Δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τους ανθρώπους

Έζησα με την ψυχική ασθένεια της μητέρας μου από την ημέρα που γεννήθηκα, πάντα ήταν εκεί. Όταν με γέννησε, με πήρε από το σπίτι και πήγε να μείνει στη μητέρα της γιατί δεν μπορούσε να αναλάβει τη φροντίδα μου μόνη της. Έφυγε από το συζυγικό της σπίτι. Δεν ένιωσε δηλαδή καμία ανάγκη να ζήσει ως οικογένεια με τον πατέρα μου. Ένιωσε μια βαθιά ανάγκη να φροντιστεί η ίδια από τη μητέρα της. Το πόσο με επηρέασε αυτό ως παιδί για να είμαι σήμερα αυτή η ενήλικη και η μητέρα έχω την αίσθηση ότι θα το καταλάβω όταν τα παιδιά μου φτάσουν στην ηλικία μου. Αν και τα γεγονότα έγραψαν όπως έγραψαν μέσα μου, δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τους ανθρώπους. Γιατί, ακόμα κι αν εγώ, υποθετικά, είμαι εκατό φορές καλύτερη μαμά από τη δική μου, μπορεί ο γιος μου ή η κόρη μου να αποκτήσουν σοβαρότερα προβλήματα. Ό,τι γονιός κι αν είσαι, ό,τι παιδί κι αν είσαι, ό,τι γονιό κι αν έχεις, μια μέρα θα χρειαστείς ψυχοθεραπεία, αν θέλεις να ανακαλύψεις τα υπαρξιακά σου.

7. Μόλις η μητέρα μου έφυγε από τη ζωή, κατάφερα να μείνω έγκυος

Η πρώτη μας οικογένεια είναι η αλυσίδα μας. Ο αδελφός μου, ο μπαμπάς μου, η μαμά μου, αυτή είναι η πρώτη οικογένειά μου. Όταν λοιπόν υπάρχει μια τόσο μεγάλη σύνδεση, δεν είναι δυνατόν να μη σε επηρεάσει μέχρι τα έγκατα της ψυχής σου ό,τι συμβαίνει στην αλυσίδα αυτή – ειδικά αν αφορά τη μητέρα σου και είσαι τόσο συναισθηματική και ενεργοποιημένη μέσα σου που το ψάχνεις και αναρωτιέσαι συνεχώς. Σε μας τις γυναίκες, η στενοχώρια μπλοκάρει τα κέντρα της εσωτερικής ενέργειας και της δύναμής μας. Όταν λοιπόν προσπάθησα να κάνω μωρό έχοντας την αγωνία ότι η μητέρα μου πεθαίνει και να προλάβει να δει εγγόνι μήπως ζήσει παραπάνω, μπλόκαρα την προσπάθειά μου. Έχουμε προσδοκίες από τον εαυτό μας, δημιουργούμε συμπλοκές και εμπόδια και δυσκολευόμαστε αρκετά. Ήταν μάταιο γιατί η μαμά μου ήταν βαθιά άρρωστη. Δεν έπαιρνε ζωή ούτε από μένα όταν χάθηκε ο αδελφός μου. Μόλις λοιπόν η μητέρα μου έφυγε από τη ζωή, κατάφερα να μείνω έγκυος.

8. Δεν αλλάζω τίποτα από αυτά που μου έχουν συμβεί, όσο οδυνηρά κι αν ήταν…   

…γιατί, αν ήταν διαφορετικά τα πράγματα, μπορεί να μην είχα νιώσει την ανάγκη να κάνω όλη αυτήν τη δουλειά με τον εαυτό μου. Μπορεί να προτιμούσα να μείνω εκεί όπου με κανακεύουν και να παραμείνω παιδάκι. Θέλω να με αναλαμβάνω, να είμαι υπεύθυνη για μένα, να είμαι ενήλικη, και, όταν παιδιαρίσω και κυλιστώ στην άμμο, να το κάνω συνειδητά. Κι αν κλάψω ή θυμώσω σαν 5χρονο, να έχω επίγνωση για το τι κάνω. Θέλω να το μάθουν και τα παιδιά μου όταν έρθει η ώρα. Τώρα θέλω να κλαίνε σαν μωρά.

9. Η μητρότητα είναι η ευκαιρία μας να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι

Δεν καθρέφτισα ποτέ σε κάποιο από τα παιδιά μου τις αποβολές μου ή τις ατυχίες μου στην εγκυμοσύνη. Η μητρότητα με μαθαίνει να είμαι να είμαι κάθε στιγμή εκεί, παρούσα. Να τα παρατηρώ και να παρατηρώ τον εαυτό μου. Να διαπραγματεύομαι τα όριά μου κάθε μέρα, να εξελίσσομαι, να ισορροπώ. Οφείλουμε να είμαστε μια καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας γιατί τα παιδιά μας είναι η δεύτερή μας ευκαιρία στη ζωή να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι.

10. Στο γάμο η άσκηση είναι πώς να υπάρχεις με τον άλλο

Όταν έρχονται παιδιά, αλλάζει τελείως η ζωή με το σύντροφο ή το σύζυγό σου – και δεν είμαι η πρώτη που το λέει. Στο γάμο βαριέσαι. Όποιος ισχυρίζεται το αντίθετο είναι ο απόλυτος ψεύτης. Προτού κάνουμε παιδιά, ήμαστε εμείς τα μωρά ο ένας για τον άλλο. Τώρα πρέπει να μιλάμε επί ίσοις όροις, ως ενήλικος προς ενήλικο, για να μπορέσουμε να κρατήσουμε όρθια την οικογένεια. Αν ένας από τους δύο δεν είναι ενήλικος, η οικογένεια σπάει, διαλύεται. Εκτός αν ο ένας θέλει να αναλάβει το ρόλο γονιού –ή σωτήρα– του άλλου. Εγώ θέλω να είμαι σύντροφός, ερωμένη, φίλη, μάνα και πατέρας του, να είμαι όλα. Κι εκείνος για μένα. Να γίνεται η φροντίδα μου, η αγκαλιά μου, η φτερούγα μου. Όλα αυτά όμως συνειδητοποιημένα, με επίγνωση, πραγματική σύνδεση και αλήθεια. Όχι λόγω ανάγκης, επειδή δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Πρέπει να δουλεύουν και οι δύο με τον εαυτό τους αν θέλουν να έχουν μια όσο το δυνατόν πιο ισορροπημένη σχέση και οικογένεια.

11. Μαθαίνω να θέτω όρια

Στα παιδιά μας δεν μαθαίνουμε τα όρια γιατί έχουμε χάσει τα δικά μας. Όταν δεν περνάμε καλά σε μια δουλειά, δεν το εκφράζουμε. Όταν μας εκμεταλλεύονται, δεν αντιδράμε. Όταν μας μιλούν με αγένεια, δεν απαντάμε. Χαϊδεύουμε τα αφτιά όλων γιατί φοβόμαστε. Κι όταν έρθει η ώρα να μιλήσουμε, ή θα γαβγίσουμε ή θα φερθούμε σαν μωρά ή θα αναδιπλωθούμε. Δεν έχουμε μάθει να παίρνουμε θέση με απλότητα, ειλικρίνεια, αυθεντικότητα και καθαρότητα. Να μιλάμε με όμορφα λόγια, λόγια αγάπης και φροντίδας. Θεωρώ λοιπόν πολύ σημαντικό το να θέτουμε τα όριά μας, να είμαστε απόλυτα ειλικρινείς και να εκφραζόμαστε με αλήθεια. Προσωπικά, έχω πρόβλημα με το ψέμα – δεν έχω πει ποτέ ούτε στα παιδιά μου ούτε σε συνεργάτες μου.

*Ευχαριστούμε το THE HUBS Events (Αλκμήνης 5, Αθήνα) για τη φιλοξενία