Ένα πολυτελές λεύκωμα, μια ειδική έκδοση γεμάτη στιγμιότυπα από τη συναρπαστική ζωή του πρίγκιπα Μιχαήλ, που έφυγε στις 28 Ιουλίου στα 85 του χρόνια, είχε κυκλοφορήσει πέρυσι από τον εκδοτικό οίκο Rizzoli ξεχωρίζοντας και βάζοντας σε μια σειρά τις καλύτερες και ωραιότερες φωτογραφίες των οικογενειακών και προσωπικών του άλμπουμ.
Διακεκριμένος συγγραφέας και ιστορικός, με έργο ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, όπως τα μυθιστορήματα «Η αυτοκράτειρα των αποχαιρετισμών», «Ανδρόνικος Α΄ Κομνηνός», «Ο τελευταίος σουλτάνος» και «Μπουμπουλίνα», ο Michel de Grèce, όπως υπέγραφε τα βιβλία του, ήταν το μοναδικό τέκνο του πρίγκιπα Χριστόφορου, μικρότερου γιου του βασιλιά Γεωργίου Α΄ της Ελλάδας, και της Φρανσουάζ της Γαλλίας, αδελφής του κόμη των Παρισίων.
«Οι γονείς μου και εγώ στη Ρώμη, όπου γεννήθηκα. Στη γέννησή μου ο Μουσολίνι έστειλε ένα συγχαρητήριο τηλεγράφημα στους γονείς μου και η μητέρα μου, που ήταν κατά του φασισμού και φιλελεύθερη, το έσκισε αμέσως».
Στην ιστορία της χώρας δύο ήταν οι φορές που μέλη της βασιλικής οικογένειας παντρεύτηκαν Ελληνίδες και όχι εκπροσώπους της γαλαζοαίματης Ευρώπης ή γόνους οικογενειών του εξωτερικού. Η πρώτη περίπτωση ήταν βέβαια εκείνη του βασιλιά Αλέξανδρου και της Ασπασίας Μάνου, με τραγική κατάληξη καθώς ο Αλέξανδρος πέθανε από σηψαιμία μόλις 27 ετών. Η δεύτερη ωστόσο αποδείχθηκε πολύ διαφορετική.
Χορεύοντας με την πριγκίπισσα Νταϊάν της Ορλεάνης την ημέρα του γάμου της με το δούκα Καρλ της Βυρτεμβέργης, το 1960.
Η Μαρίνα Καρέλλα, κόρη του Θεόδωρου Καρέλλα της οικογένειας κλωστοϋφαντουργών, καλλιτεχνική φύση, προσπέρασε τις αντιλήψεις της εποχής, σπούδασε καλές τέχνες στην Ελλάδα και στο Παρίσι, μαθήτευσε δίπλα στον Γιάννη Τσαρούχη και συναντήθηκε με τον Μιχαήλ στις αρχές της δεκαετίας του ’60.
«Ο κουμπάρος μας, βασιλιάς Κωνσταντίνος, κρατά τα στέμματα πάνω από τα κεφάλια μας, ενώ ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος μας παντρεύει».
Εκείνος είχε χάσει και τους δύο γονείς του σε νεαρή ηλικία, είχε μεγαλώσει κοντά στον αδελφό της μητέρας του, κόμη των Παρισίων, και είχε επιστρέψει στην Ελλάδα για να εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις και να ενταχθεί ξανά ως ενεργό μέλος στις τάξεις της ελληνικής βασιλικής οικογένειας. Όπως η Μαρίνα ήθελε κάτι περισσότερο από όσα προορίζονταν για ένα κορίτσι της εποχής της, έτσι και ο Μιχαήλ, που λάτρευε την ιστορία και τη συγγραφή, δεν αρκούνταν στην ιδιότητα του πρίγκιπα.
«Το πρωτόκολλο υπαγόρευε ότι η σύζυγος του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή, Αμαλία, έπρεπε να κάνει υπόκλιση όταν με χαιρετούσε. Η κυρία Καραμανλή από καλοσύνη με πρόσεχε και με καθοδηγούσε σε επίσημες τελετές και μου γνώρισε ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών».
Το 2005, όταν το ζευγάρι γιόρτασε στην Αθήνα τα σαράντα χρόνια του γάμου του, ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος είχε παραστεί και είχε δώσει τις καλύτερες ευχές του στον Μιχαήλ και στη Μαρίνα. Ο δρόμος τους όμως δεν ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα και η ένωσή τους συνάντησε αρκετές αντιδράσεις. Προκειμένου να παντρευτούν με μοργανατικό γάμο, ο Μιχαήλ παραιτήθηκε από τα δικαιώματά του στη διαδοχή στο θρόνο. «Ισχύς μου η αγάπη της Μαρίνας», θα έλεγε χαρακτηριστικά ο πρίγκιπας.
Δείπνο με την Ιμέλντα Μάρκος.
Ο Μιχαήλ αναφέρει στη μονογραφία της συζύγου του που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Φερενίκη με αφορμή τη μεγάλη retrospective έκθεση προς τιμήν της εικαστικού στο Μουσείο Μπενάκη το 2006: «Δεν διάλεξε έναν από τους νεαρούς που επιθυμούσε για αυτήν η οικογένειά της. Ένα μέλος της βασιλικής οικογένειας, δηλαδή ο υποφαινόμενος, την ερωτεύτηκε και τη ζήτησε σε γάμο. Παντρευτήκαμε τον Φεβρουάριο του 1965 στα Ανάκτορα των Αθηνών».
Το ζευγάρι στην πρεμιέρα του «Ζορμπά» στο Παρίσι το 1965. (Getty Images/Ideal Image)
Το ζευγάρι μετακόμισε στο Μαρούσι και απέκτησε δύο κόρες, τις πριγκίπισσες Αλεξάνδρα και Όλγα, με τη Μαρίνα να συνεχίζει την καλλιτεχνική της σταδιοδρομία σχεδιάζοντας σκηνικά για το θέατρο και ζωγραφίζοντας και τον Μιχαήλ να ξεκινά τη συγγραφική του δραστηριότητα. Στη συνέχεια μετέφεραν την έδρα τους στο Παρίσι και στη Νέα Υόρκη, εξακολουθώντας να δημιουργούν, βρισκόμενοι στο επίκεντρο μιας καλλιτεχνικής συντροφιάς απαρτιζόμενης από τη Νικι ντε Σεν Φαλ, τον Άντι Γουόρχολ και τον Αλέξανδρο Ιόλα.
«Γνωρίσαμε τη Νίκι ντε Σεν Φαλ στη Νέα Υόρκη, γίναμε όμως στενοί φίλοι αργότερα στο Παρίσι μέχρι που πήγε στον παράδεισο. Στη Μαρίνα άρεσε πολύ να συνεργάζεται μαζί της και είχε σχεδιάσει τα κοστούμια για την ταινία της με τίτλο “Un rêve plus long que la nuit”».
Η Μαρίνα ασχολήθηκε και με τη γλυπτική, με εκθέσεις σε σημαντικές γκαλερί ανά τον κόσμο, και ο Μιχαήλ εξέδωσε μια σειρά από ιστορικά μυθιστορήματα που έγιναν best seller, όπως το «Μια νύχτα στο σεράι». Δεν άφησαν όμως ποτέ πίσω τους την Ελλάδα περνώντας κάθε καλοκαίρι τους στο σπίτι τους στην Πάτμο και διατηρώντας επί σειρά δεκαετιών έναν πιστό κύκλο αγαπημένων φίλων. Η αγάπη τους για την Ελλάδα βρήκε ωστόσο τη μεγαλύτερη έκφρασή της στη διάθεσή τους για προσφορά.
«Η Άννα Συνοδινού χαιρετά τον υποφαινόμενο και το φιλικό μας ζεύγος Χριστίνα και Ιωάννη Κυριακόπουλο, ενώ ο φίλος μου από το στρατό Χρήστος Τσιρώνης της φιλά το χέρι».
Παππούδες πέντε εγγονιών, ο Michel de Grèce και η Μαρίνα Καρέλλα είχαν μια γεμάτη και πλούσια ενδιαφερόντων και ασχολιών ζωή, με έδρα την Αθήνα, στο επίκεντρο της οποίας βρισκόταν η «Ελίζα», η οργάνωση που ίδρυσαν με σκοπό την προστασία κακοποιημένων παιδιών και η οποία έχει να επιδείξει πλούσιο και σημαντικό έργο.
ο όμορφο σπίτι στην Πάτμο, χώρος έμπνευσης και δημιουργίας για το ζευγάρι.
Πριν από μερικά χρόνια, είχαμε μιλήσει για το μυστικό της διάρκειας του γάμου τους: «Νομίζω πως είναι να μη βαριέσαι, να διασκεδάζεις και να φροντίζεις ώστε να υπάρχει πάντα μια δόση μυστηρίου. Επίσης, θαυμάζω πολύ το έργο της Μαρίνας», είχε πει εκείνος. «Κι εγώ του Μιχαήλ. Πιστεύω άλλωστε ότι συγγραφέας και εικαστικός είναι ένας συνδυασμός που πηγαίνει καλά», είχε συμπληρώσει η σύζυγός του. Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι η ιστορία τους έμοιαζε βγαλμένη από παραμύθι.
Ο γάμος της Αλεξάνδρας και του Νικολά στη βυζαντινή εκκλησία του Τορτσέλο στη Βενετία.
«Όταν το ζεις, δεν το σκέφτεσαι έτσι, γίνεται μέρος της ζωής σου και η εικόνα του παραμυθιού δεν είναι για αυτόν που το ζει, αλλά για εκείνον που το βλέπει απέξω», είχε σημειώσει η Μαρίνα Καρέλλα. «Είναι πολύ ωραία τα παραμύθια, αλλά, τελικά, ο άνθρωπος είναι που παίζει ρόλο». «Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχουν πρίγκιπες και Σταχτοπούτες, υπάρχουν μόνο άνθρωποι, καλοί ή κακοί, ποιότητας και μη», είχε πει κλείνοντας την συζήτησή μας ο πρίγκιπας Μιχαήλ.
O γάμος της Όλγας και του Αϊμόνε της Σαβοίας τελέστηκε στην Πάτμο.
«Είμαι άνθρωπος της εικόνας, πιο πολύ απ’ ό,τι είμαι άνθρωπος του κειμένου», σημείωνε ο διακεκριμένος συγγραφέας και ιστορικός στην εισαγωγή του λευκώματος «Crown, art and fantasy: A life in pictures», που περιλαμβάνει φωτογραφίες από το βασιλικό κόσμο του 19ου αιώνα και του πρώτου μισού του 20ού και από τα παιδικά χρόνια του πρίγκιπα στο Μαρόκο, στην Ισπανία, στη Γαλλία και στην Ελλάδα.
Στο εξώφυλλο του πολυτελούς άλμπουμ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Rizzoli, οι φωτογραφικές αναμνήσεις των προγόνων του από το βασιλικό οίκο της Γαλλίας και του γάμου του με την Μαρίνα Καρέλλα σμίγουν με εξωτικά στιγμιότυπα από εξορμήσεις στην Ανατολή και πολύχρωμα καρέ από διακοπές με τις κόρες τους, πριγκίπισσες Αλεξάνδρα και Όλγα.
Φυσικά, καταγράφει και τη ζωή με τη σύζυγό του και το μεγάλο ταξίδι τους στον κόσμο των τεχνών σε μητροπόλεις όπως η Νέα Υόρκη και το Παρίσι, αλλά και τις εξορμήσεις τους σε προορισμούς στη Λατινική Αμερική, τη Μέση Ανατολή και την Ινδία.
«Αγαπώ αυτές τις φωτογραφίες, τις φυλάω, τις αρχειοθετώ, τους γράφω λεζάντες. Τίποτα δεν με διασκεδάζει περισσότερο από το να τις κοιτάω και, βλέποντάς τες, χάρη στις εικόνες, οι αναμνήσεις παίρνουν μορφή και η φαντασία τρέχει. Ελπίζω να είναι έτσι και για οποιονδήποτε δει αυτό το λεύκωμα. Εύχομαι να διασκεδάσετε με τις φωτογραφίες μου όσο και εγώ», έγραφε ο Μιχαήλ στην εισαγωγή του βιβλίου που κρατά ζωντανή την ανάμνηση της τόσο σπάνιας, ευγενικής και ξεχωριστής προσωπικότητάς του.
