Μέσα στα καθημερινά φαινόμενα πατριαρχίας, σεξισμού και έμφυλης βίας που κάθε γυναίκα βιώνει -άλλες περισσότερο, και άλλες λιγότερο- υπάρχουν φωνές βοήθειας, υποστήριξης, αλλά και ένα έργο που αξίζει πραγματικά να αναδειχθεί, καθώς είναι μέχρι και σήμερα καθοριστικά αναγκαίο για χιλιάδες γυναίκες και παιδιά.
Ένα τέτοιο έργο, παράγει και το Κέντρο Διοτίμα, το οποίο από το 1989 όπου και ιδρύθηκε, ονειρεύεται αλλά και δημιουργεί έναν κόσμο έμφυλης ισότητας και δικαιοσύνης.
Το Κέντρο Διοτίμα αποτελεί μια γυναικεία, μη κερδοσκοπική οργάνωση, εξειδικευμένη σε ζητήματα φύλου και ισότητας. Όραμα είναι η ανάδειξη και άρση των έμφυλων διακρίσεων και αποστολή τους η ενδυνάμωση των γυναικών. Πυρήνας της δράσης τους είναι η πρόληψη και αντιμετώπιση της έμφυλης βίας, παρέχοντας ολοκληρωμένες υπηρεσίες από εξειδικευμένες επαγγελματίες, νομική βοήθεια, δικαστική εκπροσώπηση, ψυχοκοινωνική υποστήριξη και επαγγελματική συμβουλευτική.
Μεταξύ άλλων, υλοποιούνται δράσεις επιμόρφωσης – ευαισθητοποίησης και εκστρατείες ενημέρωσης για την πρόληψη της έμφυλης βίας και την προώθηση τη έμφυλης δικαιοσύνης.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών συνομιλήσαμε με την κα. Μαρία Τζαβάρα, μέλος Ομάδας Συνηγορίας και την κα. Δώρα Μπριάζνα, υπεύθυνη υποδοχής αιτημάτων υποστήριξης, και σας παραθέτουμε μια συζήτηση εφ’ όλης της ύλης για τη βία κατά των γυναικών στο σήμερα.
Πολλοί δεν έχουν καταλάβει ακόμη ότι οι δράστες και οι εν δυνάμει δολοφόνοι γυναικών, είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Ποιο είναι συνήθως το προφίλ των κακοποιητών;
Έχετε δίκιο. Και αυτό που ισχύει είναι πως δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο προφίλ κακοποιητών. Πρόκειται για έναν από τους μύθους που κατέρρευσαν παταγωδώς τα τελευταία χρόνια. Και αυτόν τον μύθο θέλει να καταδείξει το γνωστό σύνθημα: «Οι βιαστές δεν είναι ράτσα ειδική, είναι άνδρες καθημερινοί».
Πρόκειται για άνδρες κάθε κοινωνικοοικονομικής κατάστασης, ηλικίας, μορφωτικού επιπέδου.
Είναι ουσιώδες να μην ξεχνάμε ότι η έμφυλη βία ασκείται ως μέσο πειθάρχησης και ελέγχου γυναικών και θηλυκοτήτων, ως μέσο κυριάρχησης και εμπέδωσης της ανδρικής δύναμης και εξουσίας. Το είδαμε και το βλέπουμε άλλωστε καθημερινά. Πρόκειται για άνδρες κάθε κοινωνικοοικονομικής κατάστασης, ηλικίας, μορφωτικού επιπέδου κ.ά.
Βλέπουμε ανάμεσά τους, πολιτικά πρόσωπα, παπάδες, επιχειρηματίες, καθηγητές, καλλιτέχνες, προπονητές κ.ά. που κατέχουν δύναμη και εξουσία. Ας θυμηθούμε την αποκάλυψη εμπειριών σεξουαλικής βίας και το πώς οι διαφορετικές ελίτ (αθλητικές/ καλλιτεχνικές/ εκπαιδευτικές/ πολιτικές κ.ά.) καλούνται να λογοδοτήσουν για την εξουσία που ασκούν στα σώματα και στις επιλογές κοριτσιών, αγοριών, γυναικών, ανδρών, θηλυκοτήτων και ΛΟΑΤΚΙ ατόμων.
Περιγράψτε μας με λίγα λόγια το έργο σας και το «Κέντρο Διοτίμα».
Το Κέντρο Διοτίμα είναι φεμινιστική μη κερδοσκοπική οργάνωση εξειδικευμένη σε ζητήματα φύλου και ισότητας. Όραμά μας η προώθηση της έμφυλης δικαιοσύνης, η ανάδειξη και αντιμετώπιση των πολλαπλών διακρίσεων σε βάρος των γυναικών/ θηλυκοτήτων και η πολύπλευρη στήριξη για όλες τις γυναίκες/θηλυκότητες που βιώνουν έμφυλη βία και αποστολή μας η παροχή βοήθειας σε ευάλωτες και αποκλεισμένες ομάδες γυναικών/ θηλυκοτήτων.
Το Κέντρο Διοτίμα, ως γυναικεία οργάνωση αξιοποιεί τη φεμινιστική θεωρία, μεθοδολογία και πρακτική σε αλληλόδραση με την αναστοχαστική γνώση, την οποία αποκτά από την πολυετή και διαρκή εμπειρία παρέμβασης στο ίδιο το πεδίο των έμφυλων δικαιωμάτων, την κριτική αμφισβήτηση της κυρίαρχης κουλτούρας του σεξισμού, του ρατσισμού, της ομοφοβίας/τρανσφοβίας.
Στο πλαίσιο αυτό παίρνει πρωτοβουλίες και συμμετέχει ενεργά σε δράσεις και διαδικασίες συνηγορίας, υποστήριξης, προώθησης, εμβάθυνσης της ισότητας των φύλων, επιδιώκοντας την κατοχύρωση των ανθρώπινων, πολιτικών, κοινωνικών, πολιτισμικών, οικονομικών, κ.α., δικαιωμάτων των γυναικών/θηλυκοτήτων, την αλλαγή νόμων, πολιτικών, πρακτικών που (ανα)παράγουν τις έμφυλες ανισότητες και διακρίσεις σε όλα τα πεδία της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής
Η δραστηριότητα του Κέντρου αναπτύσσεται –μεταξύ άλλων- στους εξής άξονες:
· Υποστηρίζουμε με εξειδικευμένα στελέχη, επιζώσες έμφυλης βίας παρέχοντας εξειδικευμένη νομική βοήθεια, ψυχοκοινωνική στήριξη, επαγγελματική συμβουλευτική.
· Υλοποιούμε δράσεις επιμόρφωσης και ευαισθητοποίησης για την ισότητα, τα έμφυλα δικαιώματα και την έμφυλη βία.
· Πραγματοποιούμε δράσεις ενδυνάμωσης και προγράμματα αναβάθμισης δεξιοτήτων για αποκλεισμένες ομάδες γυναικών
· Αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες συνηγορίας, με την ενεργή συμμετοχή των ίδιων των γυναικών, για την κατοχύρωση των έμφυλων δικαιωμάτων και την αλλαγή νόμων, πολιτικών και πρακτικών που αναπαράγουν τις έμφυλες ανισότητες.
· Δημιουργούμε καμπάνιες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης
· Συμμετέχουμε σε εθνικά και διεθνή δίκτυα επιδιώκοντας σταθερά τη συνεργασία και δικτύωση με συλλογικότητες, ομάδες, φορείς και συλλόγους της κοινωνίας των πολιτών που εκπροσωπούν τη φωνή του πεδίου.
Πότε συνήθως παίρνει την απόφαση μια γυναίκα να αντιμετωπίσει το πρόβλημα;
Οι γυναίκες, που υφίστανται ενδοοικογενειακή/ συντροφική βία, αναζητούν βοήθεια και υποστήριξη για να προστατευτούν, όταν αυτή κλιμακώνεται και ανησυχούν είτε για τη σωματική τους ακεραιότητα, είτε για τα παιδιά τους.
Ιδιαίτερη αύξηση στην αναζήτηση προστασίας εντοπίζεται μετά από γυναικοκτονίες υπό το φόβο μήπως τις δολοφονήσει ο σύζυγος ή ο σύντροφός τους.
Όπως έχουμε παρατηρήσει, οι γυναίκες εγκαταλείπουν κακοποιητικές σχέσεις όταν υπάρχει υποστηρικτικό πλαίσιο πχ οικογενειακό ή φιλικό περιβάλλον, στο οποίο μπορούν να αρχικά να καταφύγουν. Εξίσου σημαντική είναι η ύπαρξη υποστηρικτικών δομών στις οποίες ειδικά οι γυναίκες με παιδιά μπορούν να βρουν άμεσα καταφύγιο και φροντίδα.
Η κλιμάκωση της βίας, η αύξηση των γυναικοκτονιών, η έγκαιρη αναγνώριση των σημαδιών της έμφυλης βίας επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την απόφαση των γυναικών όπως και από την άλλη πλευρά, τα ευρύτερα πλαίσια προστασίας και υποστήριξης στα οποία μπορούν να καταφύγουν.
Τέλος, σημαντικό ρόλο επιτελεί ο δημόσιος λόγος για το ζήτημα της έμφυλης βίας και τα κινήματα όπως το ελληνικό #metoo που δεν παρουσιάζουν ως προσωπικό πρόβλημα μιας γυναίκας ή θηλυκότητας τη βία που αντιμετωπίζει αλλά ως ένα σύνθετο κοινωνικό θέμα που έχει τις ρίζες του και οφείλεται στις πατριαρχικές δομές της κοινωνίας.
Οι γυναίκες μπορούν να δουν και αναγνωρίσουν τις εαυτές τους ως άτομα με αξία και δικαιώματα που δικαιούνται μια ζωή χωρίς βία.
Οι γυναίκες και θηλυκότητες μπορούν να δουν και αναγνωρίσουν τις εαυτές τους ως άτομα με αξία και δικαιώματα που δικαιούνται μια ζωή χωρίς βία και διακρίσεις και άρα να τη διεκδικήσουν και να την υπερασπιστούν αφενός, αλλά και να αναζητήσουν δικαιοσύνη και εν τέλει δικαίωση.
Η ύπαρξη παιδιών, επηρεάζει ή καθυστερεί την απόφαση μιας γυναίκας να απομακρύνει τον κακοποιητή από τη ζωή της;
Μπορεί να συμβαίνουν και τα δύο και εξαρτάται κάθε φορά και από την ύπαρξη υποστηρικτικού πλαισίου όπως αναφέραμε. Συνήθως οι γυναίκες έχουν όχι μόνο την υποστήριξη των παιδιών τους στην προσπάθεια απόδρασης από την κακοποιητική σχέση, αλλά σε πολλές περιπτώσεις είναι αυτά που τις κινητοποιούν προς την έξοδό τους από αυτήν.
Από την εμπειρία στη διαχείριση αντίστοιχων περιστατικών στο πεδίο έχει παρατηρηθεί ότι σε πολλές περιπτώσεις η κλιμάκωση της βίας με άμεσους ή έμμεσους αποδέκτες τα παιδιά, ωθεί/ παρακινεί τις γυναίκες στην άμεση απεύθυνσή τους στις Αρχές ή σε υπηρεσίες υποστήριξης για λήψη μέτρων προστασίας. Η ύπαρξη άμεσου ή έμμεσου κινδύνου των παιδιών μοιάζει σε πολλές περιπτώσεις να κάνει τις ίδιες να αναγνωρίσουν/ συνειδητοποιήσουν την επικινδυνότητα της βίας και να προβαίνουν τελικά σε άμεσες ενέργειες για τη διασφάλιση της ασφάλειας των ίδιων και των παιδιών τους.
Υπάρχουν και περιπτώσεις, στις οποίες οι γυναίκες παραμένουν σε κακοποιητικές σχέσεις σκεπτόμενες τα παιδιά τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις συχνά παρατηρείται πως η βία μπορεί να μην έχει ακόμη κλιμακωθεί ή οι γυναίκες να είναι οικονομικά πλήρως εξαρτώμενες από τους κακοποιητές.
Η οικονομική εξάρτηση από τους κακοποιητές και η απουσία υποστηρικτικού πλαισίου φαίνεται να είναι σημαντικοί παράγοντες που αποθαρρύνουν τις γυναίκες στο σπάσιμο του κακοποιητικού δεσμού, σκεπτόμενες πως δεν θα καταφέρουν μόνες τους και χωρίς βοήθεια να μεγαλώσουν τα παιδιά τους.
Επίσης, σε αρκετές περιπτώσεις, στις οποίες δεν υπάρχει υποστηρικτικό πλαίσιο και οικονομική ανεξαρτησία των γυναικών, η μόνη διαθέσιμη επιλογή διαφυγής είναι οι δημόσιες Δομές Φιλοξενίας. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι γυναίκες σκεπτόμενες πως δεν θέλουν να υποβάλλουν τα παιδιά τους σε αλλαγή περιβάλλοντος, σχολείου κλπ, συχνά αποτρέπονται από το να φύγουν.
Αλλά ακόμη και εάν τελικά πάρουν την απόφαση να μεταβούν σε Δομή Φιλοξενίας, ο κανονισμός για τη μη φιλοξενία αγοριών ηλικίας 12 ετών και άνω στις Δομές, μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά για τη λήψη της απόφασης, παρότι υπάρχει μέριμνα για τα αγόρια άνω των 12 ετών και τη φιλοξενία τους σε δομές εφήβων.
Πόσο διάστημα μεσολαβεί μέχρι η γυναίκα να εγκατασταθεί σε κάποια δομή;
Εξ όσων γνωρίζουμε, το διάστημα που μεσολαβεί από το αίτημα στέγασης και ασφαλούς προσωρινής φιλοξενίας εξαρτάται από το αν η δομή είναι επείγοντος ή μη χαρακτήρα. Γιατί υπάρχουν ξενώνες προσωρινής επείγουσας φιλοξενίας, όπου μπορούν οι γυναίκες που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να φιλοξενηθούν άμεσα (και οι απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις να γίνονται παράλληλα), αλλά και ξενώνες φιλοξενίας των οποίων ο κανονισμός λειτουργίας θέτει ορισμένες προϋποθέσεις, όπως η διενέργεια ιατρικών εξετάσεων για να υποδεχτούν μια γυναίκα.
Άρα χρειάζεται κάποιο χρονικό διάστημα που ποικίλει αναλόγως της ταχύτητας ολοκλήρωσης των απαιτούμενων εξετάσεων, της αναζήτησης και εύρεσης κενής θέσης, της απόστασης από τον τόπο διαβίωσης των γυναικών κτλ. Σε αυτούς τους ξενώνες οι γυναίκες μπορούν να φιλοξενηθούν έξι μήνες ή και περισσότερους σε πολλές περιπτώσεις.
Σε λειτουργία είναι και safe houses της ελληνικής αστυνομίας που εξαγγέλθηκαν μετά τη γυναικοκτονία της Κυριακής Γρίβα έξω από το Αστυνομικό Τμήμα των Αγίων Αναργύρων. Στα safe houses μπορούν να καταφύγουν για λίγες μέρες οι επιζώσες με ή χωρίς παιδιά, όταν διαπιστωθεί ότι διατρέχει κίνδυνο η σωματική ακεραιότητα ή η ζωή τους. Να σημειωθεί από την άλλη ότι η εξασφάλιση χώρων έκτακτης φιλοξενίας θα έπρεπε να μην αποτελεί αρμοδιότητα της αστυνομίας, η οποία ανήκει στις διωκτικές αρχές του κράτους και όχι στις αρχές κοινωνικής υποστήριξης.
Θα πρέπει πάντως να επισημάνουμε την ανάγκη αύξησης των δομών στέγασης/ φιλοξενίας, όπως επισημαίνεται άλλωστε και από την Έκθεση της GREVIO για τη χώρα μας, αλλά και την ομαλή και σταθερή χρηματοδότηση της λειτουργίας όσων ήδη υπάρχουν, την κάλυψη των θέσεων εργασίας που απαιτούνται και συνολικά των αναγκών όλων των δομών υποστήριξης.
Τι συμβουλές θα δίνατε εσείς σε μια γυναίκα που βιώνει την βία, αλλά νιώθει αδύναμη να ανατρέψει την κατάσταση;
Στο Κέντρο Διοτίμα εφαρμόζουμε τη φεμινιστική προσέγγιση/ μεθοδολογία, η οποία στηρίζεται στις έννοιες της ενδυνάμωσης, της συμπεριληπτικής υποστήριξης και φροντίδας και ακολουθούμε τις βασικές κατευθυντήριες Αρχές που συγκροτούν το επιστημονικό και μεθοδολογικό μας πλαίσιο:
Σεβασμός – Μη διάκριση - Ασφάλεια και Προστασία – Εμπιστευτικότητα.
Όταν μας απευθύνεται μια γυναίκα που υφίσταται οποιαδήποτε μορφή έμφυλης βίας, αλλά δεν νιώθει έτοιμη και ενδυναμωμένη να προχωρήσει σε ενέργειες είτε απεμπλοκής (αν πρόκειται για κακοποιητική σχέση) είτε αντιμετώπισης των συνεπειών άλλων μορφών έμφυλης βία πχ σεξουαλικής βίας, βίας στο διαδίκτυο κ.ά. και διεκδίκησης των δικαιωμάτων της, καταρχάς την ακούμε. Και την πιστεύουμε.
Την ενημερώνουμε άμεσα για τις διαθέσιμες επιλογές της (δικαιώματα προστασίας της και διαδικασίες μετάβασης με ασφάλεια από τη συνθήκη της βίας, δυνατότητες ιατρικής βοήθειας, νομικές ενέργειες κτλ) και την ενθαρρύνουμε να έρθει σε επαφή/ να λάβει εξειδικευμένη συμβουλευτική για τη δική της ενδυνάμωση, για τη λήψη αποφάσεων και περαιτέρω ενεργειών.
Γιατί πάντα οι ίδιες οι γυναίκες θα πρέπει να λαμβάνουν τις αποφάσεις που αφορούν τις ζωές τους κι αυτό είναι βασικό στοιχείο ενδυνάμωσης και αυτονομίας.
Άρα το σημαντικό είναι ότι συνεργαζόμαστε με τις γυναίκες με στόχο τη δική τους ενεργοποίηση και κινητοποίηση. Δίνουμε χώρο και χρόνο στη διαδικασία αποφάσεων και σεβόμαστε τις αποφάσεις που θα λάβει η κάθε γυναίκα για το πώς επιθυμεί και μπορεί να διαχειριστεί την κατάσταση. Στεκόμαστε στο πλάι της για να διεκδικήσει επιθυμίες, ανάγκες, όρια στις σχέσεις της και σε όλες τις πτυχές της ζωή της. Μεριμνούμε ώστε να δει και να ενσωματώσει τη σημασία της αυτοφροντίδας και τα μέσα να την καλλιεργεί.
Και για να εντοπίσει ότι αυτό που ενδεχομένως αντιλαμβάνεται ως προσωπική ευθύνη οφείλεται σε κοινωνικές αιτίες και ότι πρόκειται για συλλογικό βίωμα. Πρόκειται για εκείνο το κρίσιμο σημείο της σύνδεσης του προσωπικού με το πολιτικό.
Πώς μπορεί το περιβάλλον της να υποστηρίξει πρακτικά μια γυναίκα που έχει υποστεί έμφυλη βία;
Καταρχάς, οι πεποιθήσεις και οι αντιλήψεις που κυριαρχούν, επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό τα αντιληπτικά μας σχήματα και τις αποφάσεις που λαμβάνουμε ενσυνείδητα ή μη.
Παρατηρούμε συχνά, στενό οικογενειακό ή και φιλικό περιβάλλον να αντιδρά με σκεπτικισμό και επιφυλακτικότητα όταν μια γυναίκα τους απευθύνεται για βοήθεια. Άλλες φορές το περιβάλλον είναι υποστηρικτικό και συναισθηματικά και ηθικά αλλά και έμπρακτα, παραχωρώντας πχ χώρο διαμονής, κρατώντας τα παιδιά όταν μια γυναίκα κάνει ενέργειες πχ νομικές για την αναζήτηση προστασίας κτλ.
Είναι πολύ σημαντικό, το περιβάλλον της επιζώσας να μην είναι επικριτικό και αποθαρρυντικό από τη μια πλευρά και από την άλλη να μην πιέζει τη γυναίκα ώστε εκείνη να προχωρήσει σε καταγγελία.
Είναι πάρα πολύ σημαντικό οι γυναίκες να προσεγγίζονται από άτομα του περιβάλλοντός τους τα οποία οι ίδιες εμπιστεύονται. Η ενσυναισθητική προσέγγιση και κατανόηση της γυναίκας από τα άτομα της απόλυτης εμπιστοσύνης της είναι καίριας σημασίας. Επίσης ιδιαίτερα σημαντικό είναι τα άτομα του οικείου περιβάλλοντος των γυναικών να έχουν ενημερωθεί για τις διαθέσιμες επιλογές και για το που μπορεί να απευθυνθεί η γυναίκα και να αναζητήσει υποστήριξη έτσι ώστε με τη σειρά τους να την ενημερώσουν αλλά και να ενθαρρύνουν ώστε να επικοινωνήσουν οι ίδιες όποτε το αποφασίσουν.
Σε αρκετές περιπτώσεις έχουμε δει πως η παρέμβαση κάποιου ατόμου από την οικογένεια, την εργασία, την γειτονιά κτλ έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην αποφυγή μεγαλύτερων κινδύνων. Είναι λοιπόν εξαιρετικά σημαντικό, άτομα που έρχονται σε επαφή με τις γυναίκες και γνωρίζουν ή έχουν υποψίες ότι υφίσταται κακοποίηση, να τις προσεγγίζουν με διακριτικότητα και ποτέ παρουσία του κακοποιητή, να τις ενημερώνουν πως για ό,τι χρειαστούν μπορούν να τους απευθυνθούν.
Συνεπώς τα άτομα του οικείου περιβάλλοντος των γυναικών μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο αρκεί να είναι ευαισθητοποιημένα, να διαθέτουν ενσυναίσθηση, να μην επικρίνουν και να μην πιέζουν τις γυναίκες, να διαθέτουν ισχυρά αντανακλαστικά και να είναι ειλικρινώς πρόθυμα να βοηθήσουν ή και να παρέμβουν εάν χρειαστεί.
Φυσικά, όταν διαπιστωθεί ότι κινδυνεύει η σωματική ακεραιότητα μιας γυναίκας ή πολύ δε περισσότερο η ζωή της, έχουμε όλ@ την υποχρέωση αναφοράς στις αρχές όπως προβλέπει ο Νόμος, προκειμένου η γυναίκα ή η θηλυκότητα εν γένει να λάβει έγκαιρα και αποτελεσματικά την προστασία που χρειάζεται και ακολούθως την υποστήριξη που ενδέχεται να χρειάζεται για να προχωρήσει στη ζωή της.
Έχει αλλάξει κάτι στον τρόπο αντιμετώπισης των γυναικών μετά την δημόσια συζήτηση των τελευταίων χρόνων;
Η φεμινιστική θεωρία και τα κινήματα που αναπτύχθηκαν παγκόσμια αλλά και στην Ελλάδα έφεραν σημαντικές αλλαγές στη δημόσια συζήτηση:
· Νέες έννοιες και ορολογίες (π.χ. βία με βάση το φύλο, έμφυλη βία, γυναικοκτονία, κ.λπ.), βγάζοντας από τον χώρο της κοινωνικής και πολιτικής αποσιώπησης την πολύπλοκη πραγματικότητα που συνδέεται με και προσδιορίζει το φαινόμενο της έμφυλης βίας
· Συνέβαλαν στην πολιτική ορατότητα των εμπειριών σεξουαλικής βίας
· Ανέδειξαν την αντίσταση στην κυρίαρχη και πατριαρχική τάξη πραγμάτων που αντί να θέσει στο στόχαστρο της διερεύνησης και της ευθύνης, τον δράστη/ τους δράστες, ενοχοποιεί και στιγματίζει ξανά και ξανά τα θύματα (victim blaming)
· Το κίνημα/κύμα αποκαλύψεων των περιστατικών έμφυλης βίας και κακοποίησης, φέρνει στο προσκήνιο όχι μόνο ατομικά τραύματα και προσωπικά βιώματα, αλλά και τη συστημική διάσταση της έμφυλης βίας που υφίστανται οι γυναίκες και οι θηλυκότητες
· Την ανάδειξη των σεξιστικών λόγων και πρακτικών που διαπερνούν και αναπαράγονται και από τους κρατικούς μηχανισμούς, τον νόμο, το δικαστικό σύστημα, τα ΜΜΕ, την εκκλησία
· Συνέβαλε στην εισαγωγή βασικών αρχών και κανόνων για την υποστήριξη των γυναικών αρχικά και μετέπειτα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων ή και ανδρών που έχουν βιώσει έμφυλη βία και για τη λειτουργία των συναφών υποστηρικτικών υπηρεσιών
· Δημιούργησε το πλαίσιο για μια πιο αιχμηρή πολιτική ατζέντα φεμινιστικών διεκδικήσεων που αφορούν την πρόληψη και την υποστήριξη επιζωσών και επιζώντων, αναδεικνύοντας παράλληλα την ανάγκη για συνολικότερη κοινωνική αλλαγή
· Το κίνημα Metoo με το κύμα των αποκαλύψεων, η συζήτηση για τη γυναικοκτονία, ο νόμος για τη σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας, η ορατότητα των περιστατικών από σημαντική μερίδα των ΜΜΕ και η συζήτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δίνουν το στίγμα μιας συγκυρίας που δημιουργεί προοπτικές κοινωνικών αλλαγών
· Η κριτική και η κινηματική πίεση, οι μαρτυρίες και τα καταγεγραμμένα στοιχεία έχουν επιφέρει ρωγμές στην κυρίαρχη έως πρόσφατα κουλτούρα της ανοχής στην έμφυλη βία
Τι πρέπει να βελτιωθεί στην όλη διαδικασία και τι μήνυμα θέλετε εσείς να περάσετε προς τις κακοποιημένες γυναίκες;
Για εμάς στο Κέντρο Διοτίμα, είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος της πρόληψης της έμφυλης βίας, όσο και η αντιμετώπιση των συνεπειών και η υποστήριξη των επιζωσών/ντων.
«Ενδυνάμωση –Πρόληψη»
Η έμφυλη βία και οι συνέπειές της στη ζωή των γυναικών και των θηλυκοτήτων μπορεί να είναι μακροχρόνιες και απαιτούν πολύπλευρη δράση και ολιστική προσέγγιση για να αντιμετωπιστούν. Οι ανάγκες που καλύπτουν οι δράσεις ενδυνάμωσης και πρόληψης έχουν να κάνουν με το δικαίωμα σε μια ασφαλή ζωή χωρίς βία.
Για εμάς η πρόληψη της έμφυλης βίας είναι εξαιρετικά κρίσιμης σημασίας παράμετρος για την αντιμετώπισή της. Βασικός άξονας πρόληψης της έμφυλης βίας είναι η αλλαγή της κουλτούρας ανοχής που επικρατεί και εκφράζεται και από τους κρατικούς φορείς, όπως πχ μη επαρκής εφαρμογή της νομοθεσίας, η πλημμελής απόκριση των υπηρεσιών προστασίας κ.ά. Η σωστή εφαρμογή της νομοθεσίας από φορείς και στελέχη υπηρεσιών προστασίας, συντελεί στην πρόληψη και την αποκλιμάκωση της έμφυλης βίας.
Ας αναλογιστούμε ότι για τις προσφύγισσες και αιτούσες άσυλο, επιζώσες έμφυλης βίας, οι δυσκολίες και τα εμπόδια που τίθενται από τις πολιτικές διαχείρισης του προσφυγικού, τις πολιτισμικές διαφοροποιήσεις και τις συνθήκες μετακίνησης σε μια άλλη χώρα με ανοίκειο κοινωνικό και θεσμικό πλαίσιο και συνθήκες ζωής, ορθώνουν επιπλέον εμπόδια που συχνά είναι ανυπέρβλητα.
Σε ό,τι αφορά στην υποστήριξη των επιζωσών/ντων:
· Σταθερή πολιτική δέσμευση και βούληση ενίσχυσης των δομών υποστήριξης και της δωρεάν νομικής βοήθειας με τη δέσμευση των αναγκαίων κονδυλίων.
· Για να σπάσει ο κύκλος της βίας χρειάζεται υποστήριξη από δομές, από την κοινότητα και από το οικογενειακό περιβάλλον για δωρεάν νομική εκπροσώπηση, προσωρινή στέγαση, ψυχοκοινωνική πλαισίωση και διασύνδεση με την αγορά εργασίας προκειμένου να αποκτηθεί οικονομική αυτονομία.
· Δράσεις ενίσχυσης των μηχανισμών προστασίας και απόδοσης δικαιοσύνης λόγω των χρονοβόρων δικαστηριακών ενεργειών που επιβαρύνουν πολλαπλώς τα θύματα.
· Βελτίωση της απόκρισης της αστυνομίας ιδιαιτέρως στα επείγοντα περιστατικά. Η σύσταση και λειτουργία Γραφείων Ενδοοικογενειακής βίας αποτελεί βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Όμως, συναντάμε σε όλη τη χώρα περιοχές-κλειστές κοινωνίες όπου δεν υπάρχουν αντίστοιχα Γραφεία και οι τοπικές υπηρεσίες, Α.Τ. δεν κάνουν σωστά τη δουλειά τους και δεν επιτελούν επαρκώς το ρόλο τους.
· Η ισχυροποίηση της κοινωνικοοικονομικής θέσης των γυναικών είναι ζωτικής σημασίας, γιατί όπως είναι διαπιστωμένο η απουσία εισοδημάτων είναι σημαντικός παράγοντας που κρατάει εγκλωβισμένες τις γυναίκες στην κακοποίηση.
Παρά τις ρωγμές που έχουν ανοίξει στο πατριαρχικό συμπαγές προηγούμενων ετών, όπως για παράδειγμα η ανάδειξη της κουλτούρας της συναίνεσης σε κάθε είδους σχέση σε αντιδιαστολή με την κουλτούρα του σεξισμού και βιασμού, τίποτα δεν έχει κερδηθεί οριστικά.
Πρόκειται για έναν κόσμο που πασχίζει να γεννηθεί και είμαστε όλ@ μέρος μιας διαρκούς προσπάθειας να υπάρχουμε και να ζούμε με όρους αυτονομίας, σεβασμού, ελευθερίας, αγάπης. Χωρίς να παραγνωρίζουμε ότι ζούμε σε ένα περιβάλλον μεγάλων ανισοτήτων που υπονομεύουν αυτήν την προσπάθεια
