Κάτια Δανδουλάκη: «Το μεγαλύτερο δικαίωμά μας είναι η ελευθερία μας, δεν πρέπει κανείς να επιτρέπει να καταπιέζεται»

Μία από τις ελάχιστες γυναίκες θιασάρχες και μια ηθοποιός της οποίας το όνομα είναι συνώνυμο του ελληνικού θεάτρου. Μια γυναίκα που ζει, σκέφτεται και αναπνέει θεατρικά. Μια κυρία, που παραδίδει μαθήματα καλής συνεργασίας.

Ποιος ήταν ο ρόλος της ζωής σας;

Αυτός που παίζω κάθε φορά. Όταν μάλιστα ταυτίζεται με την ψυχοσύνθεσή μου, τότε νιώθω ότι αυτός είναι ο ρόλος της ζωής μου και κανείς άλλος. Αν και πρέπει να παραδεχθώ ότι σε όλη μου την επαγγελματική πορεία είχα πολλούς θεατρικούς ρόλους που σφράγισαν τη ζωή μου.

Τι είναι το πιο σημαντικό σε μια θεατρική συνεργασία;

Για μένα πλέον το πιο σημαντικό είναι να υπάρχουν από όλους θετική ενέργεια και συνεργασία με την κυριολεκτική έννοια της λέξης. Η καλή συνεργασία δεν μετριέται με το ταλέντο, αλλά με την καλοσύνη και τη διαθεσιμότητα των ανθρώπων. Να συνεργάζονται με το συνάδελφο στη σκηνή και να είναι διαθέσιμοι και θετικοί από την ώρα που πατούν το πόδι τους στο θέατρο. Αυτό έχει τεράστια σημασία για το αποτέλεσμα. Αυτήν τη δουλειά δεν την κάνουμε για να περνάμε άσχημα. Την κάνουμε για να λαχταράμε την ώρα που θα ανέβουμε στη σκηνή.

Όταν είστε πάνω στη σκηνή, πώς νιώθετε τον παλμό του κοινού και πώς θυμάστε να σας έχει επηρεάσει;

Ενστικτωδώς, καταλαβαίνω άμεσα την παύση της απουσίας του κοινού αλλά και την παύση του ενδιαφέροντός του. Ξέρω πότε οι θεατές παρακολουθούν και κάνουν απόλυτη σιγή γιατί κρέμονται από τα χείλη των ηθοποιών και πότε σταματούν να αποστασιοποιούνται από αυτό που βλέπουν. Δεν υπάρχει χειρότερο συναίσθημα από αυτό που βιώνω όταν αντιλαμβάνομαι ότι δεν κατεβαίνει το έργο στο κοινό και πιο λυτρωτικό από το αντίστροφο.

Πώς είστε ως θεατής;

Σαν να μην ξέρω καθόλου τη δουλειά του θεάτρου. Είμαι καλός θεατής, δεν πηγαίνω προκατειλημμένη, αλλά με ανοιχτή ψυχή, όπως ένα παιδί. Ούτως ή άλλως, όλοι πηγαίνουμε για να περάσουμε καλά. Έχω παρακολουθήσει πολλές παραστάσεις που μου άρεσαν και πάντα υποκλίνομαι στον ταλαντούχο ηθοποιό, στον καλό σκηνοθέτη και στο ωραίο αποτέλεσμα. Συγκινούμαι βαθιά. Αν, αντίθετα, δεν έχω περάσει καλά, δεν θα πω κάτι αρνητικό στο συνάδελφο μετά την παράσταση γιατί ξέρω ότι με αυτό το σχόλιο θα πρέπει να ζήσει όλη τη θεατρική του σεζόν. Θα εστιάσω στα θετικά σημεία και, αν είμαστε πολύ δεμένοι με το συγκεκριμένο ηθοποιό, θα του αναφέρω τις αντιρρήσεις μου όταν θα έχει τελειώσει η παράσταση.

Ποια θεωρείτε τη μεγαλύτερή σας ευκολία και ποιο κρίνετε ως μειονέκτημά σας;

Το μειονέκτημά μου είναι ότι, όταν ξεκινώ να παίζω ένα ρόλο και τον μελετώ, πάντα σκέφτομαι πρώτα «πώς είναι δυνατόν να φαντάστηκα ότι μπορώ εγώ να κάνω αυτόν το χαρακτήρα;». Παθαίνω πανικό. Θυμάμαι, όταν θα έπαιζα την Μπλανς Ντιμπουά στο «Λεωφορείον ο Πόθος», άργησα να πω φωναχτά αυτήν τη σκέψη και, όταν πια αναρωτήθηκα «πώς μου ήρθε να κάνω την Μπλανς;», ο σύζυγός μου ο Μάριος (σ.σ. Πλωρίτης) μου είπε «ευτυχώς που το λες γιατί, διαφορετικά, θα νόμιζα ότι κάτι σου συμβαίνει». Το λέω κάθε φορά επειδή αντιλαμβάνομαι το μέγεθος του ρόλου με τον οποίο αναμετράται ο ηθοποιός. Από την άλλη, η μεγαλύτερή μου ευκολία είναι ότι είμαι δεκτική στο να ακούω και να μαθαίνω. Είμαι μαθήτρια γιατί θέλω πάντα να γίνομαι καλύτερη, γι’ αυτό δεν βάζω κανόνες στη διαθεσιμότητα της ψυχής μου.

Τι μπορείτε να εντοπίσετε ότι άλλαξε πολύ με τα χρόνια στο θέατρο;

Τώρα πια κάνουμε θέατρο με άγχος. Ακούω τη λέξη «γρήγορα» παντού. Αυτό το «γρήγορα» έχει δημιουργήσει την αγωνία του ότι πρέπει να κάνουμε πρόβα μέσα σε συγκεκριμένο χρόνο γιατί κάθε ηθοποιός παίζει και κάπου αλλού. Δεν μας μένει πλέον ώρα να σκεφτούμε, να χαρούμε και να ξεκουραστούμε. Η λύπη μου για τους ανθρώπους που δουλεύουν στην τηλεόραση και στο θέατρο τα τελευταία δέκα χρόνια είναι ότι χάθηκε αυτό που είχαμε απολαύσει εμείς ως ηθοποιοί: η χαρά.

Ποιο ρόλο έχετε ονειρευτεί;

Το ρόλο που δεν θα μπορούσα να κάνω εύκολα.

Με ποιες σπουδαίες ξένες ηθοποιούς θα θέλατε να βρεθείτε μαζί επί σκηνής;

Με τη Μέριλ Στριπ. Λατρεύω την κίνησή της και τον τρόπο με τον οποίο μιλά και διαχειρίζεται τους ρόλους και τη ζωή της. Τη θεωρώ ίνδαλμα από όλες τις απόψεις. Μία άλλη ηθοποιός που θαυμάζω είναι η Κέιτ Μπλάνσετ.

Ποια είναι η σχέση σας με τους ρόλους; Πόσο σας επηρεάζουν και ποιοι σας γοητεύουν περισσότερο;

Γοητεύομαι από την κωμωδία. Είναι το πιο δύσκολο είδος, έχει την απαίτηση από τον ηθοποιό να είναι σε εγρήγορση, τον προκαλεί να τη μαθαίνει συνεχώς και να είναι σε απόλυτη συνεργασία με το «χνώτο» του κοινού. Στο δράμα, πάλι, αυτό που με γοητεύει είναι η βαθιά βουτιά μέσα στο ρόλο. Εκεί χρειάζομαι απόλυτη συγκέντρωση. Δεν μπορώ να διανοηθώ να πω ένα ανέκδοτο προτού ανέβω στη σκηνή για να υποδυθώ μια δραματική ηρωίδα. Θέλω συγκέντρωση στον εαυτό μου, λίγες κουβέντες, να είμαι στο καμαρίνι μου ήσυχη, να ακούω τη μουσική μου –ή και όχι– και να σκέφτομαι απερίσπαστη πώς θα παίξω.

Ποιος σκηνοθέτης και για ποιο λόγο υπήρξε ιδιαίτερα σημαντικός για τη ζωή και την πορεία σας;

Δεν μπορώ να ξεχωρίσω έναν καθώς έχω δουλέψει με όλους τους «θεούς». Ποιον να σας πρωτοπώ; Τον Γιούρι Λιουμπίμοφ, τον Ζιλ Ντασέν, τον Μιχάλη Κακογιάννη, τον Ανδρέα Βουτσινά, τον Ρόμπερτ Ντράιβας, τον Μίνω Βολανάκη; Και πόσους ακόμα… Όλοι έφτιαξαν μέσα μου ένα μεγάλο κόσμο και ο καθένας μού χάριζε κάτι διαφορετικό. Τους ευγνωμονώ για αυτό.

Έχετε κάποια ιεροτελεστία, γούρι ή πρόληψη;

Το γούρι μου είναι ότι πάντα αναπολώ τους πολύ αγαπημένους μου ανθρώπους, τους γονείς μου και τον Μάριο. Επικοινωνώ καθημερινά μαζί τους. Τους μιλώ μέσα μου και βγαίνω ήρεμη στη σκηνή.

Με σπουδαίο και διακριτικό τρόπο, στηρίξατε και βοηθήσατε γυναίκες συναδέλφους σας όταν ξεκίνησε το Me Too. Πώς είναι πια ο χώρος σας μετά από αυτό;

Είμαι λίγο απαισιόδοξη καθώς ο κύκλος της κακοποίησης και της καταπίεσης δεν κλείνει ποτέ. Βέβαια, όσο ακόμη ο απόηχος του Me Too είναι σκληρός και ηχηρός, το φαινόμενο θα περιορίζεται. Όμως ποτέ δεν παύει η επιθυμία του ανθρώπου να καταπιέζει τον άλλο. Από την άλλη, επειδή το μεγαλύτερο δικαίωμά μας είναι η ελευθερία μας, δεν πρέπει κανείς να επιτρέπει να καταπιέζεται, πάντα με την επίγνωση ότι τα όριά του σταματούν εκεί όπου αρχίζουν του άλλου.

*Φέτος η Κάτια Δανδουλάκη θα πρωταγωνιστεί στην παράσταση «Ο αόρατος επισκέπτης», σε σκηνοθεσία Σοφίας Σπυράτου, στο θέατρο Κάτια Δανδουλάκη (πρεμιέρα: Πέμπτη 14 Νοεμβρίου 2024).