The Beauty Rivals 

Αυτοδημιούργητες, αυταρχικές αλλά ταυτόχρονα ιδιοφυείς και εξαιρετικά επιτυχημένες, η Elizabeth Arden και η Helena Rubinstein ακολούθησαν παράλληλες πορείες χτίζοντας δύο μεγάλες αυτοκρατορίες στο χώρο της ομορφιάς. Αν και τα επιτελεία τους απείχαν μόλις λίγα τετράγωνα, δεν συναντήθηκαν ποτέ… Οι δύο γυναίκες αποτελούν την ενσάρκωση του αμερικανικού ονείρου, αφού αμφότερες ξεκίνησαν από το πουθενά και κατέκτησαν την κορυφή.  

Oι εβραϊκής καταγωγής Πολωνοί γονείς της Helena Rubinstein ήταν ιδιοκτήτες ενός μικρού καταστήματος στην Κρακοβία. Η Helena, η μεγαλύτερη από τα οκτώ παιδιά, μετανάστευσε στην Αυστραλία το 1902 σε ηλικία 30 ετών γνωρίζοντας λίγα αγγλικά και έχοντας μαζί της ακόμα λιγότερα χρήματα. Μέσα σε λίγα χρόνια άνοιξε το πρώτο της σαλόνι ομορφιάς στη Μελβούρνη, όπου καινοτόμησε παρουσιάζοντας τα προϊόντα που η ίδια παρασκεύαζε ως «θεραπεία» η οποία θα μπορούσε να χαρίσει ομορφιά. Η επιτυχία δεν άργησε να έρθει κι έτσι βρέθηκε στο Λονδίνο ενώ αργότερα, με το ξέσπασμα του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου, στη Νέα Υόρκη. Εκεί, ωστόσο, ήδη μεγαλουργούσε η γυναίκα που θα γινόταν η μεγάλη αντίζηλός της. 

Η Florence Nightingale Graham, μια Καναδέζα μασέζ, είχε ανοίξει το δικό της κατάστημα με προϊόντα ομορφιάς που παρασκεύαζε μόνη της, στην Πέμπτη Λεωφόρο. Είχε βάψει την πόρτα κόκκινη και το είχε ονομάσει «Elizabeth Arden». Σύντομα θα υιοθετούσε και η ίδια το όνομα, καθώς η επιχείρηση άνοιγε φτερά και κέρδιζε όλο και περισσότερες φανατικές πελάτισσες. Το brand της Rubinstein ήταν βασισμένο στο θρίαμβο της επιστήμης, μεταφέροντας το μήνυμα ότι η ομορφιά μπορούσε να αποκτηθεί μέσα από τα κατάλληλα προϊόντα και την καθημερινή φροντίδα. «Δεν υπάρχουν άσχημες γυναίκες, μόνο τεμπέλες», έλεγε η Madame – όπως αποκαλούσαν πλέον τη Helena Rubinstein.  H Elizabeth Arden, από την άλλη, έδινε με τα προϊόντα της την αίσθηση πως ανήκει σε ένα λαμπερό μεγαλοαστικό και άνετο τρόπο ζωής, με διακοπές στα Hamptons και ρετιρέ με θέα το Central Park.

 Και οι δύο γυναίκες είχαν επανεφεύρει τον εαυτό τους αν όχι διαγράφοντας, τουλάχιστον σκιάζοντας το ταπεινό παρελθόν τους.  Έκαναν, μάλιστα, μαθήματα ορθοφωνίας για να αποκτήσουν μια απροσδιόριστη αριστοκρατική προφορά. Η Helena παρουσίαζε τον εαυτό της ως γόνο της ευρωπαϊκής αριστοκρατίας, η Arden ως μέλος της υψηλής κοινωνίας της Ανατολικής Ακτής. 

Η Helena αγόραζε πίνακες και έργα τέχνης, η Elizabeth άλογα. H Rubinstein είχε παντρευτεί τον εκδότη Edward William Titus. Ο γάμος, που είχε ως καρπούς δύο γιους, δεν ήταν τελικά ευτυχής. Το ενδιαφέρον του Titus επικεντρωνόταν κυρίως στη λογοτεχνία και στις… γυναίκες, ενώ είχε έναν κύκλο διανοούμενων και συγγραφέων για τους οποίους η Madame αδιαφορούσε πλήρως. «Μυρίζεις ναφθαλίνη», είπε κάποτε η Helena στον Μαρσέλ Προυστ. «Πού να φανταστώ ότι θα γινόταν διάσημος;», θα δικαιολογείτο χρόνια αργότερα. 

Ήταν και οι δύο εργασιομανείς και μάλλον δύστροπες στη δουλειά. Προσλάμβαναν και απέλυαν κόσμο από καπρίτσιο και τρομοκρατούσαν μέχρι δακρύων τους υφιστάμενούς τους. «Ποτέ μην ξεχνάς μια μικρή λεπτομέρεια, χρυσό μου», έλεγε η Arden στους υπαλλήλους της: «Αυτή η δουλειά είναι δική μου και εσύ απλώς εργάζεσαι εδώ». Ο Τύπος της εποχής τις παρουσίαζε πάντα ως δυο μεγάλες αντίζηλες και πράγματι, «έκλεβαν» η μια τους συνεργάτες της άλλης, αντέγραφαν τα προϊόντα και δυσφημούσαν το αντίπαλο δέος σε κάθε ευκαιρία. 

Η αντιπαλότητα αυτή, όμως, οδήγησε σε εφευρετικότητα και δημιουργία iconic προϊόντων όπως π.χ. η αδιάβροχη μάσκαρα. Οι δύο businesswomen κέρδιζαν εκατομμύρια σε μια εποχή που οι γυναίκες είχαν μόλις κατακτήσει το δικαίωμα να ψηφίζουν. Η Elizabeth Arden και η Helena Rubinstein παρ’ όλα αυτά δεν είχαν συναντηθεί ποτέ. Απέφευγαν η μία την άλλη και όταν ήθελαν να αναφερθούν η μία για την άλλη απλώς χρησιμοποιούσαν τις λέξεις «η άλλη» ή «αυτή η φρικτή γυναίκα». «Με τις δικές της συσκευασίες και τα δικά μου προϊόντα θα κυβερνούσαμε ολόκληρο τον κόσμο» είχε πει κάποτε η Elizabeth Arden. 

Η Madame, σε μεγάλη ηλικία, βλέποντας από μακριά την Arden σε ένα εστιατόριο παρατήρησε κοροϊδευτικά πως τα μαλλιά της ήταν υπερβολικά βαμμένα για την ηλικία της. Το ίδιο όμως θα μπορούσε να πει κανείς και για τα δικά της. Η Elizabeth Arden και η Helena Rubinstein πέθαναν με διάφορά ενός έτους, το 1966 και το 1965 αντίστοιχα, σε ηλικίες 87 και 92 ετών, σηματοδοτώντας το τέλος μιας εποχής. Οι αυτοκρατορίες που δημιούργησαν αγοράστηκαν από μεγάλες πολυεθνικές, αποτέλεσαν ωστόσο το  απόλυτο πρότυπο για όσους ακολούθησαν ανάλογο δρόμο. 

Η ζωή και ο ανταγωνισμός τους έγιναν βιβλίο με τίτλο «War Paint» από τη συγγραφέα Lindy Woodhead και αργότερα ένα απολαυστικό μιούζικαλ στο Broadway με τον ίδιο τίτλο, στο οποίο πρωταγωνιστούσαν η Patty Lupone ως Helena και η Christine Ebersole ως Elizabeth. 

Cover Photo: Getty Images/Ideal Image