Ο Κωστής Παλαμάς, ένας από τους σημαντικότερους ποιητές και διανοητές του 20ού αιώνα στην Ελλάδα, υπήρξε όχι μόνο μια εξέχουσα φιγούρα της ελληνικής λογοτεχνίας, αλλά έγινε και σύμβολο του αγώνα για την ελευθερία μέσα στην γερμανική κατοχή.
Ο ποιητής έφυγε από την ζωή στα 84 του χρόνια στις 27 Φεβρουαρίου του 1943, λίγες εβδομάδες μετά την σύζυγό του Μαρία.
Η κηδεία του Κωστή Παλαμά τελέστηκε την Κυριακή, 28 Φεβρουαρίου 1943, στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών χοροστατούντος του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού.
Χιλιάδες κόσμου συνόδευσαν τον Εθνικό Ποιητή στο Α’ Νεκροταφείο. Ήταν η μεγαλύτερη συγκέντρωση κόσμου που είχε πραγματοποιηθεί μέχρι τότε στα χρόνια της Κατοχής.
Το φέρετρο του εθνικού ποιητή είχε ακολουθήσει προς το τελευταίο του ταξίδι μέγα πλήθος. Χιλιάδες συγκεντρώθηκαν στον περίβολο του νεκροταφείου. Το «παρών» έδωσε και όλος ο πνευματικός και καλλιτεχνικός κόσμος της εποχής από την Μαρίκα Κοτοπούλη μέχρι τον Άγγελο Σικελιανό που ακουμπώντας στο φέρετρο του Κωστή Παλαμά απήγγειλε το συγκλονιστικό επικήδειο ποίημα «Ηχήστε οι Σάλπιγγες».
«Ηχήστε οι σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές,
δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα…
Βόγκα Παιάνα ! Οι σημαίες οι φοβερές
της Λευτεριάς ξεδιπλωθείτε στον αέρα !»
«Σε αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα» κατέληξε ο ποιητής… Τον ακολούθησε ο Σωτήρης Σκίπης που απήγγειλε:
«Θα σε κλάψουνε μια μέρα
οι ίδιοι αυτοί που μας σκοτώνουν έναν – ένα,
σαν ξυπνήσουν απ’ τη μέθη τους
κι αντικρύσουν τι ερημιές
εσκορπίσανε στο διάβα τους
σ’ αναρίθμητες καρδιές.»
“Σε αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα”
Τα λόγια των ποιητών ενίσχυσαν το έντονα συγκινησιακό κλίμα: Η νεκρώσιμη πομπή μετατράπηκε σε πατριωτικό ξέσπασμα.
Ο λογοτέχνης Γεώργιος Θεοτοκάς, φίλος του ποιητή έγραψε στο ημερολόγιο του: «Ήρθε πλήθος και δόθηκε αυθόρμητα στην τελετή χαρακτήρας εθνικής εκδήλωσης. Ο Σικελιανός δε βάσταξε και είπε το ποίημά του με φωνή βροντερή, μες σε λυγμούς που βγαίναν από το πλήθος.
Σαν τελείωσε η ταφή, το πλήθος αυθόρμητα τραγούδησε τον Εθνικό Ύμνο και ζητωκραύγασε πολλές φορές για την Ελλάδα και την ελευθερία»
