Ειρήνη Παπά: Η συναρπαστική ζωή της Ελληνίδας «Θεάς»

Το κορίτσι από το Χιλιομόδι, που κατέκτησε τον παγκόσμιο κινηματογράφο, ήταν ένας μεγάλος σύγχρονος ελληνικός μύθος: Η Ειρήνη Παπά μεγάλη πρωταγωνίστρια των διεθνών παραγωγών, που ταξίδεψε το Αρχαίο Δράμα ως τα πέρατα του κόσμου με παραστάσεις που έγραψαν ιστορία, έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα στις 14 Σεπτεμβρίου του 2022 πλήρης ημερών στα 96 της χρόνια, έπειτα από πολύχρονη ασθένεια.

«Η Ειρήνη Παπά δεν είναι κορίτσι, είναι μια γυναίκα, μια σπουδαία ηθοποιός. Δεν έχουμε πολλές σαν αυτήν. Ίσως γι’ αυτό δεν εμφανίζεται σε πολλές ταινίες. Οι συνηθισμένοι ηθοποιοί έχουν πρόβλημα να βρεθούν δίπλα της στην οθόνη. Ο Τζον Γουέιν έχει την ίδια ποιότητα.

Πολλοί νέοι ηθοποιοί δεν έχουν ούτε την παρουσία ούτε την παρησσία να παίξουν δίπλα του. Γίνονται αόρατοι» γράφει ο μεγάλος Αμερικανός κριτικός κινηματογράφου, Ρότζερ Έμπερτ, τον Ιούλιο του 1969.

«Η δεσποινίς Παπά έχει κι άλλα προβλήματα. Το ύψος της αποκλείει αρκετούς άνδρες πρωταγωνιστές, η προφορά της αποκλείει πολλούς ρόλους και η ασυνήθιστη ομορφιά της δεν είναι κάτι που θέλουν να ανταγωνιστούν πολλές σταρ. Παρόλ’ αυτά, έχει παίξει σε αρκετές ταινίες ώστε να αποκτήσει το δικό της φανατικό κοινό».

H Ειρήνη Παπά ετοιμαζόταν εκείνη την εποχή για το ρόλο της Αικατερίνης της Αραγονίας, πρώτης συζύγου του Ερρίκου του 8ου στην ταινία Η Άννα των χιλίων ημερών, με τον Ρίτσαρντ Μπάρτον στο ρόλο του Ερρίκου και τη Ζενεβιέβ Μπιζόλτ ως Άννα Μπολέιν. Θα έπαιζε τελικά σε περισσότερες από 80 στη μακριά καριέρα της. Κάποιες από αυτές, ελληνικές, οι περισσότερες μεγάλες διεθνείς παραγωγές.

“Λέγεται ότι η όμορφη Ελληνίδα ηθοποιός έλαβε πρόσκληση για να συναντήσει τον πρίγκιπα Aλή Χαν στη βίλα του στη Ριβιέρα στις 21 Μαΐου.” γράφει ο διεθνής Τύπος την άνοιξη του 1952 για την Ειρήνη Παππά και τον γοητευτικό πρίγκιπα.

Οι δυο τους είχαν συναντηθεί στο Φεστιβάλ των Καννών, με τον πρίγκιπα να γοητεύεται από την Ελληνίδα ηθοποιό, που μόλις ξεκινούσε τη διεθνή της καριέρα. Τόσο εκείνη όσο και ο Χαν διαψεύδουν ότι σχεδιάζουν να παντρευτούν.

Οι φήμες για το νέο έρωτα ξεκίνησαν μετά την κοινή τους εμφάνιση στο φεστιβάλ. Η Ειρήνη Παπά όμως ήταν ξεκάθαρη: ”Είχαμε ένα ωραίο φλερτ, αλλά οι φήμες για γάμο είναι ανοησίες. Μόλις χώρισα από τον σύζυγό μου, αλλά είμαστε ακόμη παντρεμένοι και δεν του έχω ζητήσει διαζύγιο”, δήλωνε στις εφημερίδες.

Πράγματι, η νεαρή ηθοποιός ήταν ακόμη παντρεμένη με τον ηθοποιό Άλκη Παππά. Στην Αθήνα μοιραζόταν ένα μικρό διαμέρισμα με την αδελφή της.

Πολύ περισσότερο από τους έρωτες, την ενδιέφεραν οι προτάσεις για τον κινηματογράφο που είχε δεχθεί στις Κάννες. Τις φήμες για το γάμο διέψευσε και ο Aλή Χαν. Άλλωστε, ήταν και εκείνος ακόμη παντρεμένος με τη Rita Hayworth, την οποία είχε παντρευτεί στη Γαλλική Ριβιέρα τρία χρόνια νωρίτερα. Ο γάμος με τη διάσημη ηθοποιό θα κατέληγε ωστόσο σε διαζύγιο.

O Aλή Χαν δεν έζησε πολλά χρόνια. Σκοτώθηκε σε αυτοκινητικό δυστύχημα στο Παρίσι το 1960, όταν η Ειρήνη Παππά γνώριζε πλέον τις μεγάλες κινηματογραφικές της δόξες.

Η ίδια θα εξηγούσε σε συνέντευξή της στον Νίκο Χατζηνικολάου πως ουδέποτε υπήρξε κάτι μεταξύ τους: "Τι καλύτερο από μία Σταχτοπούτα από μία φτωχή χώρα, να θέλει αυτό το κοριτσάκι να αναρριχηθεί και να γίνει πριγκίπισσα. Με ρωτήσανε εμένα; Αν είμαι εγώ Σταχτοπούτα και αν θέλω να γίνω εγώ ποτέ πριγκίπισσα; Εγώ θέλω να τα κερδίσω όλα με τη δικιά μου την αξία και με το σπαθί μου. Εγώ θεωρώ το παραμύθι της Σταχτοπούτας το πιο χυδαίο που υπάρχει."

H Ειρήνη Παπά είχε φτάσει στο Χόλιγουντ στις αρχές της δεκαετίας του ’50 και είχε καταφέρει να το κατακτήσει. Και όχι μόνο αυτό, αλλά και την καρδιά ενός από τους μεγαλύτερους μύθους του. Όπως θα αποκάλυπτε η ίδια η ηθοποιός στην ιταλική εφημερίδα ”Corriere della sera”, είχε ένα μακροχρόνιο δεσμό με τον Μάρλον Μπράντο.

«Τον αγαπούσα πολύ και είχαμε ένα love story, ας πούμε μια μακρά σχέση. Ίσως να μην κάνω καλά που μιλώ τώρα για αυτό, που δεν ζει πια για να το διαψεύσει, αλλά το εξομολογούμαι ακριβώς γιατί πλέον ανήκει σε όλους».

Η Ειρήνη Παπά συνάντησε τον Μάρλον Μπράντο για πρώτη φορά το 1954, στη Ρώμη, και τελευταία το 1999. «Ήταν υπέροχος μέχρι τέλους, γιατί ήξερε πώς να χρησιμοποιεί το κεφάλι του…».

Η ηθοποιός πάντα μπροστά από την εποχή της, θα προτιμούσε συχνά την συντροφιά νεότερων σε ηλικία ανδρών, όπως ο όμορφος Νίκος Βερλέκης με τον οποίο στα τέλη της δεκαετίας του 70 υπήρξαν ένα από τα ωραιότερα ζευγάρια της εποχής.

Ο ηθοποιός είχε δηλώσει σε πρόσφατη συνέντευξή του για την αξέχαστη πρωταγωνίστρια: «Μου άρεσαν οι ωραίες γυναίκες, οι γυναίκες που είχαν προσωπικότητα. Που ήταν σπουδαίες. Που κάτι είχαν να μου πουν, που κάτι έβλεπα μέσα από τα μάτια τους, σε όλο τους το κορμί, στη θωριά τους. Η μεγαλύτερη διαφορά που είχα από γυναίκα ήταν 20 χρόνια. Εγώ ήμουν 25 και εκείνη 45. Δεν είχαμε κάτι κρυφό με την Ειρήνη Παππά. Ήμασταν μαζί κάπου οκτώ χρόνια. Δεν ήταν κάτι που το κρύβαμε. Δεν είναι κάτι που το κρύψαμε ποτέ. Απλώς είναι κάτι που εγώ δεν το συζητάω. Δεν το αναφέρω ποτέ. Δεν ξέρω πραγματικά για ποιο λόγο κι εγώ αισθανόμουν περίεργα και είχα ενοχές. Γιατί όλοι ρωτούσαν το ίδιο πράγμα: “Πώς αισθανόσουν που ήσουν με μια γυναίκα που ήταν μεγαλύτερή σου”. Δεν αισθανόμουν κάτι. Αισθανόμουν υπέροχα. Περνούσα πάρα πολύ καλά μαζί της, την αγαπούσα πολύ, είχαμε μια υπέροχη σχέση»

Ο Νίκος Βερλέκης έχει εξηγήσει επίσης για ποιο λόγο δεν συνεργάστηκαν ποτέ επαγγελματικά σε συνέντευξή του στο περιοδικό "7 μέρες TV": «Δεν συνεργαστήκαμε, διότι όταν έχεις μια σχέση που βασίζεται στην αγάπη που μοιράζεσαι με έναν άνθρωπο, δεν είναι ανάγκη ντε και καλά να δουλεύεις μαζί του για να προβάλλετε αυτό που έχετε. Άλλωστε, η Ειρήνη δεν δούλευε στην Ελλάδα και δεν είχε επαφές με τον ελληνικό χώρο».

«Κρατώ τις όμορφες στιγμές που ζήσαμε μαζί. Ήταν μια μεγάλη προσωπικότητα. Με πάρα πολύ ταλέντο και πολλή μόρφωση. Μια γυναίκα, η οποία εκπροσωπούσε την Ελλάδα στο εξωτερικό. Ήταν πολύ δοτικός άνθρωπος στις σχέσεις της».

Η αξέχαστη ηθοποιός είχε διηγηθεί σε συνέντευξή της: «Αγάπησα περισσότερο τη μητέρα μου και λιγότερο τον πατέρα μου. Στο κάτω – κάτω ήταν άντρας, εγώ γυναίκα, και μας χώριζε μια άβυσσος. Δάσκαλος ο πατέρας μου, δασκάλα η μάνα μου. Η μάνα, μας έλεγε παραμύθια σε συνέχειες κάθε βράδυ κι εγώ ζούσα σ’ αυτό το σύμπαν φαντασίας. Πίστευα πως τα καλύβια τα μεσάνυχτα ανοίγουν τις πόρτες τους και από μέσα βγαίνουν ορχήστρες που παίζουν εξαίσιες μουσικές, και πως οι κολοκύθες λιώνουν σιγά – σιγά τη νύχτα και στο τέλος γίνονται γυναίκες λαμπερές, και πως μέσα στις τρύπες των μυρμηγκιών έχει τεράστιες σκάλες και άμα τις κατέβεις φτάνεις στην ψυχή της γης, που είναι ο κόσμος όλος σοκολάτα.»

«Στον πατέρα μου έχω χρεώσει δυστυχίες μου πολλές, αλλά του χρωστάω και πολλά. Με έκανε αυτό που είμαι. Να είμαι και εγώ και οι αδελφές μου περήφανες γυναίκες. Όχι να είμαστε σκυμμένες και να κεντάμε μαξιλαράκια, αλλά να διαβάζουμε Αριστοτέλη. Με έμαθε πως μια και μόνο αριστοκρατία υπάρχει: η αριστοκρατία του πνεύματος. Διδάχθηκα την ασέβεια από τον πατέρα μου. Δεν υπάρχουν κύριοι και επίσημοι, αλλά άνθρωποι. Με έμαθε ότι ο σεβασμός με υποτιμάει, ενώ η αγάπη με εξυψώνει»

Όταν το 2018 γιόρτασε τα 92 της χρόνια η δημοσιογράφος Ντέπυ Γκολεμά περιέγραψε τα δύσκολα τελευταία χρόνια της μεγάλης ηθοποιού…

«Σήμερα η Ειρήνη Παπά, καθηλωμένη στο κρεβάτι, με πάλλευκα μαλλιά, είναι 92 ετών. τα γιόρτασε χθες ερήμην της, μια και το μυαλό της έχει από μόνο του διαγράψει την υπέροχη ζωή της.

Η Ελληνίδα θεά, Ρωμιά αλλά και Ρωμαία, όπως έλεγε, (μια και θεωρούσε τη Ρώμη δεύτερο σπίτι της), που γύρισε τον κόσμο έδειξε παντού τις αρχαίες τραγωδίες που τόσο της άρεσαν, έγινε σταρ του Χόλυγουντ, με δεκάδες βραβεία και υποψηφιότητες, γενναία και περήφανη σαν Ελληνίδα νικήθηκε από μια αρρώστια, τη χειρότερη, κατά τη γνώμη μου, το Αλτσχάιμερ.

Μια αρρώστια που δε σου δίνει καν το δικαίωμα των αναμνήσεων της ζωής σου. να επιλέγεις εσύ καθώς γερνάς ποια σβήνεις, ποια κρατάς στα βάθη της ψυχής σου. Τα θυμούνται οι άλλοι για λογαριασμό σου… Πόσο όμορφη, πόσο δωρική, πόσο γενναία, πόσο ταλαντούχα. Σαν αρχαία Ελληνίδα Θεά…».