Τη συνάντησα λίγο πριν παρακολουθήσω την παράσταση «Δωδέκατη νύχτα», στην οποία υποδύεται την Ολίβια και ομολογουμένως, η συζήτηση μαζί της, με συνεπήρε όσο και η υποκριτική της δεινότητα. Η Ηλιάνα Μαυρομάτη, κόρη της Λίλας Καφαντάρη και του Βασίλη Μαυρομάτη, μιλάει στο grace.gr, για την πρώτη της επαφή με την κωμωδία, για την αίσθηση της κάθε φορά πάνω στο θεατρικό σανίδι, για τον έρωτα- κεντρικό θέμα του έργου και για το εάν τελικά ο ίδιος έχει φύλο και ταυτότητα, αλλά και για πολλά ακόμη που προέκυψαν κατά τη ροή της κουβέντας μας.
Η ηθοποιός, που αγαπήσαμε στην περσινή τηλεοπτική σειρά «Αυτή η νύχτα μένει» αλλά ξεχωρίσαμε πολύ νωρίτερα σε παραστάσεις όπως η «Μεγάλη Χίμαιρα» του Μιχάλη Καραγάτση, φέτος πρωταγωνιστεί στο έργο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, στο οποίο βάζει τη σκηνοθετική του σφραγίδα ο Γιάννης Κακλέας, και το αποτέλεσμα δεν μπορεί παρά να ανταμείψει τον θεατή.
Στην παράσταση, που προσωποποιεί τα συναισθήματα, τα επακόλουθα του θυελλώδους και ορμητικού έρωτα αλλά και αποτυπώνει εκπληκτικά τη ρευστή σεξουαλική ταυτότητα, τίθεται ένα θέμα πάντα επίκαιρο: η ελευθερία στην ερωτική αναζήτηση που βρίσκει αντίσταση από τον καθωσπρεπισμό και τον συντηρητισμό. Στο τέλος όμως, «τόσο πολύ ο έρωτας φαντάζεται τον έρωτα που στο τέλος γίνεται ο ίδιος, η τέλεια φαντασίωση».
Πείτε μας λίγα λόγια για την παράσταση που εμφανίζεστε, «Δωδέκατη νύχτα ή ό,τι επιθυμείτε». Πώς είναι να αναβιώνετε πάνω στο σανίδι, το κορυφαίο έργο του Σαίξπηρ;
Σημαίνει πολλά αυτή η παράσταση γιατί είναι η πρώτη φορά που καταπιάνομαι με κείμενο του Σαίξπηρ, είναι η πρώτη φορά που κάνω κωμωδία και είναι η πρώτη φορά που δουλεύω με όλους τους συναδέλφους που βρισκόμαστε μέσα σε αυτή την ομάδα. Είναι μια καταπληκτική συγκυρία για μένα, είναι καταπληκτικοί όλοι τους, ένας κι ένας. Επίσης, είναι η δεύτερη φορά που δουλεύω με τον Γιάννη Κακλέα, αλλά η πρώτη φορά που δουλεύω στο Θέατρο Τέχνης. Είναι όλα όμορφα σε αυτή τη δουλειά και είναι από τις φορές που έρχομαι στο θέατρο και το μέσα μου χαίρεται.
Ως Ολίβια ερωτεύεστε τη Βιόλα, που έχει μεταμφιεστεί σε άνδρα και συστήνεται ως Σεζάριο. Από την παράσταση προκύπτει το ερώτημα γύρω από το τι είναι τελικά αυτό που ερωτευόμαστε: το φύλο ή τον άνθρωπο. Εσείς τι πιστεύετε ότι συμβαίνει;
Υπάρχει μία αγαπημένη μου ατάκα στο έργο που λέει ο «Ορσίνο», ο Κωνσταντίνος Μπιμπής, ξεκινώντας το έργο: «Τόσο πολύ ο έρωτας φαντάζεται τον έρωτα που στο τέλος γίνεται ο ίδιος, η τέλεια φαντασίωση», και νομίζω ότι είναι μία φράση που τα λέει όλα για το τι είναι ο έρωτας και πώς λειτουργεί. Αν τελικά ερωτευόμαστε τη φαντασίωση του ανθρώπου που έχουμε απέναντί μας ή την πραγματικότητά του, αν ερωτευόμαστε την εικόνα του, το φύλο του ή την ουσία που έρχεται ο έρωτας και δημιουργεί καθρέφτες και φαντασιώσεις. Είναι δύσκολο να διακρίνεις πραγματικά τον άλλον όταν είσαι ερωτευμένος.
Τα ζητήματα της σεξουαλικής ταυτότητας και της ρευστότητας των φύλων που τόσο έντονα απασχολούν την εποχή μας, φωτίζονται με τρόπο αποκαλυπτικό σε αυτή τη μοναδική κωμωδία που μιλά για τη δύναμη, την τρέλα και τα πάθη του έρωτα. Θεωρείτε πως έχουμε καταπολεμήσει οριστικά την ομοφοβία σήμερα ως κοινωνία ή έχουμε ακόμη πολύ δρόμο μπροστά μας;
Πιστεύω ότι είμαστε σε μια εποχή ζυμώσεων σε αυτό το ζήτημα. Σίγουρα η κοινωνία φαίνεται να είναι πιο ανοιχτή σε σχέση με το ζήτημα της ομοφυλοφιλίας για παράδειγμα, ή σε σχέση με το πώς αντιλαμβάνεται κανείς τη σεξουαλικότητά του και τον εαυτό του, απλώς την ίδια στιγμή οπισθοχωρεί η κοινωνία πολιτισμικά σε τόσα άλλα επίπεδα που δεν ξέρω κατά πόσο ουσιαστικά αποδέχεται τον άλλον σε όλο του το φάσμα. Νομίζω ότι έχει να κάνει με όλο το κίνημα του politically correct ας πούμε, και όχι τόσο με την ουσία. Ή μπορεί αυτό καθαυτό το ζήτημα της ομοφυλοφιλίας να γίνεται σε εισαγωγικά «πιο αποδεκτό» γιατί κάπως συζητιέται πιο έντονα, αλλά η διαφορετικότητα δεν είναι μόνο στο θέμα της σεξουαλικότητας, είναι σε χίλια δυο άλλα ζητήματα.
Ποια στοιχεία σάς εμπνέουν στον ρόλο που υποδύεστε και τι ήταν αυτό που σας προσέλκυσε από την πρώτη στιγμή, διαβάζοντας το κείμενο;
Από το συγκεκριμένο έργο, η Ολίβια ήταν πάντα αυτή που για κάποιον λόγο με ιντρίγκαρε γιατί θεωρώ ότι έχει πάρα πολύ χιούμορ, παίζει με το προκάλυμμα ενός πένθους ενώ στην πραγματικότητα αυτό που αποζητά είναι ο έρωτας, είναι η απελευθέρωσή της από το πουριτανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει, είναι η χειραφέτησή της. Είναι μια γυναίκα που δεν έχει άνδρα πάνω από το κεφάλι της, είναι ο άνδρας του εαυτού της. Όλα τα αρσενικά της οικογένειάς της έχουν πεθάνει οπότε είναι η μόνη που διαχειρίζεται την περιουσία και την οικονομία της οικογένειας και λέει ότι δεν θα βάλει εύκολα άνδρα πάνω από το κεφάλι της, οπότε το πένθος είναι κι ένα άλλοθι στο να μη δέχεται να παντρευτεί μέχρι που έρχεται ο έρωτας τής χτυπάει την πόρτα, το κεφάλι, όχι την πόρτα κι εκεί νομίζω ότι αλλάζει συθέμελα, δηλαδή αποδομείται αυτή η συγκροτημένη προσωπικότητα που βλέπουμε στην αρχή. Αυτή η υπεροψία που βλέπουμε να έχει σε σχέση με τους πάντες και τα πάντα, αποδομείται πλήρως και εξευτελίζεται μπροστά στον έρωτα. Όλη αυτή διαδρομή με τράβηξε εξαρχής, και το χιούμορ της.
Στο θέατρο, τι σας εμπνέει; Ανάμεσα σε αυτό, την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, τι επιλέγετε, και γιατί;
Κυρίως αυτό που αγαπάω στο θέατρο είναι η άμεση επαφή με το κοινό, η αίσθηση ότι συνδημιουργούμε την παράσταση κάθε βράδυ, ότι είμαστε σε άμεση επαφή, επικοινωνία και αλληλεπίδραση. Σίγουρα μου αρέσει το γεγονός ότι έχει μια ροή του εδώ και τώρα, ότι δεν μεσολαβεί το μοντάζ, δεν είναι οι σκηνές της δραματουργίας ανακατεμένες. Μπαίνεις σε μια ράγα και πας μέχρι να τελειώσει η παράσταση. Βουτάς μέσα σε κάτι, τελειώνει η παράσταση και τελειώνεις κι εσύ μαζί της. Κι επίσης με ιντριγκάρει πάρα πολύ ότι συνήθως έχουμε να κάνουμε με σημαντικά κείμενα στο θέατρο, πράγμα που δεν συμβαίνει πολύ εύκολα στην τηλεόραση και το σινεμά.
Τι σημαίνει για εσάς η υποκριτική και πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε μαζί της; Ήταν όνειρό σας από παιδί;
Όχι, δεν ήθελα από παιδί. Έλεγα ότι δεν υπάρχει περίπτωση αλλά δεν ξέρω τι σημαίνει για μένα. Απελευθέρωση νομίζω ότι σημαίνει, κι ένα safe space μέσα στο οποίο νιώθω δημιουργική, νιώθω ότι επικοινωνώ καλύτερα με το περιβάλλον, με τους ανθρώπους, νιώθω πιο ασφαλής μέσα σε αυτή την τέχνη. Μου αρέσει η ομαδικότητα που έχει στη φύση της αυτή η δουλειά, η κοινωνικοποίηση που μου προσφέρει.
Έχετε υπάρξει και βοηθός σκηνοθέτη. Τι από όλα αυτά όμως, είναι η Ηλιάνα;
Ηθοποιός στο θέατρο νομίζω. Αυτό απολαμβάνω περισσότερο. Αυτό που ξεκινάει πάνω στη σκηνή, ούτε καταγράφεται πουθενά, ούτε μπορείς να το μεταφέρεις σε κάποιον που δεν το έχει δει. Το θέατρο είναι μια ολόκληρη εμπειρία.
Κατά πόσο είναι εύκολο να αποφορτίζεστε κάθε φορά; Κουβαλάτε τον ρόλο μετά από κάθε παράσταση;
Δεν κουβαλάς τον ρόλο, κουβαλάς την ένταση της εμπειρίας που έζησες. Τη στιγμή που συμβαίνει, γίνεσαι ένα με τον ρόλο, μετά μάλλον είσαι ανακουφισμένος και αποφορτισμένος από την ένταση της υπόλοιπης ζωής σου. Δηλαδή προσφέρει και για τον ίδιο τον ηθοποιό, μια κάθαρση αυτή η διαδικασία.
Υπάρχει κάποια πολύ έντονη επαγγελματική εμπειρία μέχρι σήμερα, ή μια πολύ ενδιαφέρουσα συνεργασία που θα θέλατε να ξαναπροκύψει στο μέλλον;
Μπορεί και από άμυνα αλλά δεν γυρνάω πίσω στα πράγματα. Δεν μου αρέσει να γυρνάω πίσω. Ό,τι έχει συμβεί, το κρατάω μέσα μου σε μία θέση, σαν παρακαταθήκη αλλά ονειρεύομαι καινούρια πράγματα για το μέλλον. Και αυτά είναι πολλά, πάρα πολλά.
Όπως;
Συνεργασίες, ρόλους, κείμενα. Προσωπική ζωή, πάρα πολλά πράγματα.
Πότε νιώθετε πλήρης στη δουλειά σας;
Ποτέ. Δεν ξέρω πότε ένας άνθρωπος νιώθει πραγματικά πλήρης. Ειδικά όταν είσαι νέος, δεν εκπληρώνεσαι ποτέ 100%. Πάντα έχεις αυτή τη δημιουργική ανάγκη. Εκεί που σου συμβαίνει κάτι, ονειρεύεσαι το επόμενο ή δεν ξέρω πόσο μπορείς να κατακάτσεις μέσα σε μια κατάσταση και να νιώσεις πλήρης. Είναι πολύ λίγες στιγμές ίσως, που λες «αχ, ωραία είναι τώρα», και μετά σου έρχεται η επόμενη επιθυμία.
Πώς βλέπετε το μέλλον του θεάτρου στη χώρα μας;
Νομίζω ότι πρέπει να αλλάξει η εκπαίδευση των καλλιτεχνών. Από εκεί ξεκινάει το μεγάλο ζήτημα στην Ελλάδα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες, τις ευρωπαϊκές κυρίως. Ονειρεύομαι μια Ανώτατη Σχολή Θεάτρου, υποκριτικής, κινηματογράφου στην Ελλάδα που νομίζω ότι έχουμε όλο το υλικό, όλο το δυναμικό και δεν το αξιοποιούμε και επίσης δεν δημιουργεί επαγγελματικές προϋποθέσεις οπότε νομίζω ότι αυτή είναι η βάση ενός πολύ πυρηνικού προβλήματος που έχουμε στο θέατρο στη χώρα μας.
Πέρα από την υποκριτική, τι άλλο κλέβει την καρδιά σας;
Ο σκύλος μου, οι άνθρωποι μου, οι φίλοι μου, η οικογένειά μου, οι εκδρομές, το σινεμά, το διάβασμα, το φαγητό.
Προγραμματίζετε κάποιο ταξίδι άμεσα; Μας επιφυλάσσετε και κάποια άλλη επαγγελματική έκπληξη τους προσεχείς μήνες;
Βρίσκομαι σε συζητήσεις δεν έχω κάτι να ανακοινώσω. Θα ήθελα να πάω σε κάποιο ποτάμι, σε κάποιο δάσος έστω για δυο μέρες με τον σκύλο μου. Να δραπετεύσω.
