Η Vivien Leigh και ο Laurence Olivier «χωρίστηκαν από την απιστία και την ψυχική ασθένεια»

Η χολιγουντιανή ερωτική ιστορία του πορσελάνινου δίδυμου μνημονεύεται σήμερα ως μια ιστορία γεμάτη πάθος, ρομαντισμό, προδοσία και σπαραγμό. Παρά τις δυσκολίες του ζευγαριού και τις καταρρεύσεις της Leigh τόσο εντός όσο και εκτός σκηνής το ζευγάρι κέρδισε την παγκόσμια λατρεία καθώς και πολλά Όσκαρ πρωταγωνιστώντας σε μερικές από τις πιο κλασικές ταινίες του Χόλιγουντ.

Η σχέση τους όμως διαλύθηκε από τις απιστίες και μια σοβαρή ψυχική ασθένεια, η οποία δεν ήταν κατανοητή στην εποχή τους. Η τραγική αλήθεια πίσω από την αγάπη του χρυσού ζεύγους διερευνάται στο βιβλίο «Truly, Madly» του 2022, γραμμένο από τον Stephen Galloway.

Ακολουθεί ένα απόσπασμα από το βιβλίο:

«Ως το πρώτο παντρεμένο ζευγάρι, που έγινε παγκόσμια διασημότητα από την έλευση του ομιλούντα κινηματογράφου, η Vivien Leigh και ο Laurence Olivier έμοιαζαν να τα έχουν όλα. Ωστόσο, καταδικάστηκαν από μια ψυχική ασθένεια που κανένας από τους δύο δεν ήταν σε θέση να καταλάβει και η οποία μετέτρεψε τη σχέση τους από το υλικό των ονείρων σε έναν ζωντανό εφιάλτη.

»Το πάθος τους ήταν κυρίαρχο, αλλά δεν έμοιαζε με το μαλακό, συναισθηματικό είδος των ταινιών του Χόλιγουντ - ήταν το είδος που κατακλύζει, συγκλονίζει και μερικές φορές καταστρέφει».

Από τη γνωριμία στο χαϊδευτικό όνομα

Τον Οκτώβριο του 1933, η Vivien γέννησε ένα κορίτσι, τη Suzanne. Δέκα μήνες μετά, είδε για πρώτη φορά τον Laurence σε μια κωμωδία στο Theatre Royal. Ξεχνώντας τους γαμήλιους όρκους της με τον δικηγόρο Leigh Holman, στράφηκε στη φίλη της, η οποία καθόταν δίπλα της και ψιθύρισε: «Αυτός είναι ο άντρας που θα παντρευτώ». Τον Μάιο του 1935, ο Laurence είδε τη Vivien στη σκηνή και λίγες μέρες αργότερα συναντήθηκαν στο Savoy Grill, ανάμεσα σε μια παρέα κοινών φίλων.

Σύντομα, η Vivien αποδέχτηκε την πρόσκληση του Laurence για ένα πάρτι στον κήπο που διοργάνωναν αυτός και η σύζυγός του, Jill. Και στις 27 Ιανουαρίου 1936, γευμάτισαν για πρώτη φορά μόνοι τους. Δεν είχαν ακόμη στενές σχέσεις, όπως ξεκαθαρίζει το ημερολόγιο του Laurence. Αναφέρεται στο ραντεβού του ως «γεύμα με Vivien Leigh», χρησιμοποιώντας το πλήρες όνομά της. Αλλά το «Vivien Leigh» σύντομα δίνει τη θέση του στο «Vivien», στη συνέχεια στο «Viv», μέχρι που τελικά γίνεται «Vivling», το ίδιο το χαϊδευτικό όνομα που χρησιμοποιούσε ο σύζυγός της.

Ο Laurence δεν έκλεβε απλώς τη γυναίκα του άντρα, έκλεβε και τη γλώσσα του.

Από την έλξη στη δράση

Στις 15 Ιουλίου 1936, οι δύο τους άρχισαν να εργάζονται για την ταινία Fire Over England, κάτι που απέκλειε ότι θα έμεναν χώρια έστω και για λίγο. Βρισκόμενοι μαζί για παρατεταμένες περιόδους, όταν οι άλλοι δεν ήταν κοντά τους, πέρασαν τη γραμμή από την έλξη στη δράση, από το θαυμασμό στη σχέση. Κάθε στιγμή που δεν δούλευαν - και μερικές φορές όταν δούλευαν - έβρισκαν έναν ιδιωτικό χώρο για να ξεγλιστρήσουν και να μπορέσουν να μιλήσουν, να γελάσουν και να αγγίξουν ο ένας τον άλλον.

Έκαναν έρωτα όλη την ώρα. «Κάθε μέρα, δύο, τρεις φορές», εκμυστηρεύτηκε ο Laurence σε έναν φίλο του.

«Δε νομίζω ότι έχω ζήσει ποτέ τόσο έντονα από τότε», είπε αργότερα η Vivien. Δεν θυμάμαι να κοιμάμαι, ποτέ –θυμάμαι μόνο κάθε πολύτιμη στιγμή που περνούσαμε μαζί».

Όταν ο Laurence έγινε πατέρας

Αφημένη μόνη της στο μικρό της σπίτι στο Τσέλσι, η σύζυγος του Laurence, η Jill, τα είχε όλα αντιληφθεί , αλλά εθελοτυφλούσε. Είχε μυρίσει το άρωμα της Vivien πάνω στον άντρα της, αλλά είχε υποθέσει ότι η υπόθεση θα ξεφούσκωνε. Ήταν μόνη της τις τελευταίες εβδομάδες της εγκυμοσύνης της, αναγκασμένη να παραμείνει ακίνητη με εντολή του γιατρού.

«Ο Laurence ήταν ενθουσιασμένος με τη γέννηση του γιου του και άρχισε να του απαγγέλλει Σαίξπηρ στην κούνια του. Τίποτα όμως δεν μπορούσε να σπάσει τον δεσμό του με τη Vivien και, με μια δόλια απάτη που αηδίασε και τον ίδιο, την πήγε να δει το νεογέννητο» γράφει ο Stephen Galloway στο βιβλίο του «Truly, Madly».

«Πόσο υγιή εκτίμηση τρέφω για τον θυμό σου»

Στα μέσα Ιουνίου του 1937, η Vivien και ο Laurence επέλεξαν τη στιγμή που θα το έσκαγαν. Ο σύζυγος και η κόρη της Vivien κοιμόντουσαν ακόμα όταν εκείνη εξαφανίστηκε χωρίς να πει λέξη. Ο Laurence έγραψε περίπου 200 γράμματα νοσταλγίας, τα οποία η Vivien κρατούσε στο κομοδίνο της δεμένα με μια κόκκινη κορδέλα. Βρίσκονται σήμερα, τέλεια διατηρημένα, στο αρχείο της στο Μουσείο Victoria and Albert του Λονδίνου.

Στις επιστολές, ο Laurence έλεγε στη Vivien ότι ήταν αξιολάτρευτη και πρωτότυπη, ακόμη και αν κατά καιρούς εξοργιζόταν. «Ελπίζω να έχεις παρατηρήσει πόσο υγιή εκτίμηση τρέφω για τον θυμό σου».

Κατά τη διάρκεια των προβών για μια θεατρική παράσταση του Άμλετ τον προηγούμενο χρόνο, ο Laurence εμφανίστηκε μπροστά στους συναδέλφους του, σταχτί, και είπε «κάτι για τη Viv που είχε τρελαθεί, που του επιτέθηκε, που είχε πάθει κάποια κρίση…» σύμφωνα με μια μαρτυρία. Όταν η Vivien εμφανίστηκε, ήταν απούσα από τον συνηθισμένο ζωηρό εαυτό της και σιωπηλή -«ούτε μια λέξη σε κανέναν, απλώς κοιτούσε κενά στο κενό».

Κανείς δεν μπορούσε να (την) καταλάβει

Ήταν προφανές ότι αυτό το εξαίσιο διαμάντι είχε ελαττώματα, αλλά οι άνθρωποι γνώριζαν ακόμα τόσο λίγα για την ψυχική υγεία. Κανείς δεν καταλάβαινε ότι ήταν σοβαρά άρρωστη. Ούτε καν η ίδια η Vivien.

Τρία χρόνια αργότερα, ο εμβληματικός της ρόλος ως Σκάρλετ Ο' Χάρα της χάρισε ένα Όσκαρ το 1940 και εισχώρησε στην αφρόκρεμα του Χόλιγουντ. Στις 31 Αυγούστου εκείνης της χρονιάς, η Vivien και ο Laurence ξεκίνησαν για τη Σάντα Μπάρμπαρα, συνοδευόμενοι από τους φίλους τους Katharine Hepburn και τον συγγραφέα Garson Kanin, όπου και παντρεύτηκαν. Επέστρεψαν στο Λονδίνο αφού οι γερμανικοί βομβαρδισμοί είχαν καταστρέψει τμήματα της πόλης. Και τον Απρίλιο του 1941, ο Laurence κατατάχθηκε στο Βασιλικό Ναυτικό και παρουσιάστηκε στη βάση του στο Lee-on-Solent, 60 μίλια από το Λονδίνο.

Παρά τον πόλεμο, «δεν μπορούσε ποτέ να θυμηθεί παρόμοια ικανοποίηση». Η Vivien τον αποχαιρετούσε κάθε πρωί καθώς έφευγε με τη μοτοσικλέτα του και στη συνέχεια μαστόρευε στο σπίτι και τον κήπο. «Οτιδήποτε θα μπορούσε να επιφέρει έναν χωρισμό είναι ο συνεχής φόβος μας», έγραψε ο Laurence.

Η Vivien δεν ήταν  «τρελή»

Δύο αποβολές βύθισαν τη Vivien στην κατάθλιψη. Στη συνέχεια, η διάθεσή της άλλαξε ξανά, πολλές φορές, με εναλλαγές μεταξύ έξαρσης και κατάθλιψης –μια πρωτόγνωρη εμπειρία για τον Laurence, μια τρομακτική συνθήκη και για τους δύο.

Το να κηρύξει κανείς τη Vivien «τρελή» θα σήμαινε να την πάει σε ψυχίατρο ή, ακόμα χειρότερα, να την κλείσει μέσα. Οι γυναίκες μπορούσαν να χαρακτηριστούν «υστερικές» και να φυλακιστούν για μήνες, αν όχι χρόνια. Λίγοι ζητούσαν ψυχιατρική βοήθεια, εκτός αν αναγκάζονταν να το κάνουν.

Όταν η Vivien επέστρεψε στη δουλειά για την Κλεοπάτρα το 1944, μετά από απουσία πέντε εβδομάδων, ο Laurence, λανθασμένα, πίστεψε ότι ήταν καλύτερα. Νόμιζε ότι τα χειρότερα είχαν περάσει. Δεν είχε συνειδητοποιήσει ότι μόλις είχαν αρχίσει. Τα αναπόφευκτα σκαμπανεβάσματα της Vivien ακολουθήθηκαν με κλιμάκωση της έντασης. Υπήρχαν φορές που αυτοί οι κύκλοι αλλόκοτης συμπεριφοράς διαρκούσαν μήνες και άλλες που εναλλάσσονταν εν ριπή οφθαλμού.

Όταν έβαλε φωτιά στο κρεβάτι

Η Βρετανοαμερικανίδα ηθοποιός Juliet Mills δήλωσε: «Θυμάμαι ότι είχαν έναν τρομερό καβγά που άκουγα μέσα από τους τοίχους, και ο Laurence βγήκε από το δωμάτιο, και περίπου μισή ώρα αργότερα υπήρχε καπνός και η Vivien είχε βάλει φωτιά στο κρεβάτι».

Στις αρχές του 1949, το ζευγάρι καθόταν στο σπίτι τους όταν η Vivien αναφώνησε: «Δεν σε αγαπώ πια. Δεν υπάρχει κανένας άλλος ή κάτι τέτοιο- εννοώ ότι εξακολουθώ να σ' αγαπώ, αλλά με διαφορετικό τρόπο, κάπως, λοιπόν… σαν αδελφό». Ο Laurence ένιωθε σαν να είχε «καταδικαστεί σε θάνατο». «Η κεντρική δύναμη της ζωής μου, η καρδιά μου στην πραγματικότητα, σαν από τον πιο επιδέξιο χειρουργό του κόσμου, είχε αφαιρεθεί» σημείωσε τότε στο ημερολόγιό του. Η Vivien έμπαινε σε μια σκοτεινή και τρομακτική περίοδο της ζωής της- αντιμετώπιζε διαθέσεις που δεν μπορούσε να κατανοήσει, πόσο μάλλον να ελέγξει. Οι καταρρεύσεις την έβρισκαν να συμπεριφέρεται βίαια και αργότερα να γράφει απολογητικές επιστολές.

Υπήρχαν κι άλλοι έρωτες

Τόσο εκείνη όσο και ο Laurence είχαν παράλληλες σχέσεις. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων του «A Streetcar Named Desire» το 1950 με τον Μάρλον Μπράντο, ο Μάρλον είπε: «Κοιμόταν σχεδόν με όλους και είχε αρχίσει να διαλύεται ψυχικά και να ξεφτίζει σωματικά». Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων του «Elephant Walk» στη Σρι Λάνκα το 1953, η Vivien ερωτεύτηκε τον ηθοποιό Peter Finch και στη συνέχεια άρχισε να παρουσιάζει σημάδια ψύχωσης και παραισθήσεις.

Τη Vivien παρακολουθούσε πλέον μια παρέλαση από νοσοκόμες. Είχε χάσει κάθε ίχνος λογικής όταν μεταφέρθηκε αεροπορικώς από την Καλιφόρνια στο Λονδίνο για θεραπεία.

«Η ηθοποιός Vivien Leigh, κλαίγοντας υστερικά, ανέβηκε στο αεροπλάνο συνοδευόμενη από τον σύζυγό της, Sir Laurence Olivier, αφού καθυστέρησε την πτήση για 20 λεπτά», ανέφεραν οι Los Angeles Times. «Η Βρετανίδα ηθοποιός, η οποία υπέφερε από νευρικό κλονισμό και αυτό που ένας γιατρός αποκάλεσε φόβο για τις πτήσεις, έκλαιγε εναλλάξ με λυγμούς και κούναγε τη γροθιά της στον σύζυγό της, μέχρι που εκείνος άρπαξε το ένα της χέρι, την τράβηξε από τη λιμουζίνα και ανέβηκε τη ράμπα του αεροπλάνου».

Όταν το αεροπλάνο προσγειώθηκε, περίμεναν τέσσερις γιατροί και δύο ασθενοφόρα.

«Ήταν ξένη για μένα»

Ένα κοινό χαρακτηριστικό της διπολικής διαταραχής -ή μανιακής κατάθλιψης, η ετικέτα που δόθηκε τελικά στην κατάσταση της Vivien- είναι οι περίοδοι μανίας που εναλλάσσονται με την κατάθλιψη, μαζί με μια τρίτη «μεικτή» κατάσταση στην οποία τα άκρα αυτά συμβαίνουν ταυτόχρονα -η πιο ανησυχητική πτυχή της ασθένειας και η πιο δύσκολη για έναν απλό άνθρωπο να την κατανοήσει.

Δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η Vivien υπέστη μακροχρόνια βλάβη στη μνήμη της όταν έλαβε για πρώτη φορά ηλεκτροσπασμοθεραπεία. Παρέμεινε, όμως, αναίσθητη για τέσσερις ημέρες. Όταν συνήλθε, σημειώθηκε ένα ακόμη μανιακό επεισόδιο -τη νάρκωσαν εκ νέου και την κράτησαν σε κώμα για δύο εβδομάδες. Ο Laurence δεν φάνηκε να καταλαβαίνει ότι η κατάστασή της ήταν μη αναστρέψιμη. «Δεν ήταν το ίδιο κορίτσι που είχα ερωτευτεί μετά τη χορήγηση της θεραπείας», έγραψε στο ημερολόγιό του. «Ήταν πλέον περισσότερο ξένη για μένα, πιο ξένη απ' ό,τι θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ».

Ερωτευμένος με άλλη

Τον Αύγουστο του 1957, ο Laurence εξομολογήθηκε στη Vivien τη σχέση του με την ηθοποιό Joan Plowright. «Υποθέτω ότι πρέπει να ξέρεις ότι είμαι ερωτευμένος με την Joan Plowright». Η Vivien εξέδωσε μια δήλωση στις 21 Μαΐου του 1960: «Η Λαίδη Olivier επιθυμεί να πει ότι ο Σερ Laurence ζήτησε διαζύγιο προκειμένου να παντρευτεί τη δεσποινίδα Joan Plowright. Φυσικά θα κάνει ό,τι επιθυμεί».

Μετά από χρόνια ακανόνιστων επαφών, ο Laurence επισκέφθηκε τη Vivien στο σπίτι της, στο Tickerage Mill, στο East Sussex, υπό τη φροντίδα νοσοκόμων. Οι δυο τους αγκαλιάστηκαν και αναπολούσαν για ώρες, σαν καμία σύγκρουση να μην είχε μπει ποτέ εμπόδιο στον έρωτά τους.

Στις 8 Ιουλίου 1967, η Vivien Leigh πέθανε από φυματίωση σε ηλικία 53 ετών.

Όταν ο τρίτος του γάμος με την Joan Plowright είχε αναταράξεις, ένας φίλος που επισκέφθηκε τον Laurence στο σπίτι του, λίγο πριν πεθάνει το 1989 σε ηλικία 82 ετών, τον βρήκε μόνο του. Έβλεπε μια από τις ταινίες της Vivien.