Η Βίκυ Βολιώτη διακρίνεται για το χιούμορ και την ευγένειά της, την καλοσύνη και την πολυπραγμοσύνη της – η αλήθεια είναι πως τα τελευταία χρόνια σκίζει και ως ηθοποιός και ως σκηνοθέτιδα. Όμως εδώ, σήμερα, το θέμα μας είναι άλλο. Η μητρότητα και περί αυτής ο λόγος. Για το ταξίδι της από την απόφαση να αποκτήσουν την Αννα μέχρι την επιτυχία της υιοθεσίας. Της υιοθεσίας που άλλαξε τη ζωή τους με τον Σίμο και έδωσε άλλη έννοια στη λέξη αγάπη.
Ήσασταν πολλά χρόνια μαζί με τον σύντροφό σας, προτού αποφασίσετε να υιοθετήσετε την κόρη σας, Άννα;
Ήμασταν ήδη έξι χρόνια μαζί, εκείνος ήθελε ένα παιδί ενώ εγώ σε διάφορες συζητήσεις μας του είχα πει ότι δεν με φαντάζομαι μαμά και δεν είναι κάτι που επιθυμώ διακαώς. Με τον καιρό όμως, βλέποντας τη δική του επιθυμία και καταλαβαίνοντας ότι θα είναι μια διαδικασία μοιρασμένη, δηλαδή ότι και εκείνος θα συμμετέχει στην ανατροφή του παιδιού, άρχισα να το βλέπω πιο γλυκά και όχι τόσο απαγορευτικά. Τονίζοντας του όμως ότι εμένα δεν με ενδιαφέρει να γεννήσω και αν είναι να αποκτήσουμε ένα παιδί, θα ήθελα να το υιοθετήσουμε.
Γιατί το σκεφτόσασταν έτσι άραγε; Eννοώ το όλο θέμα της εγκυμοσύνης.
Δεν ξέρω ακριβώς. Είναι κάτι που το σκεφτόμουν από πάρα πολύ μικρή. Δεν είχα κάποιο ιατρικό θέμα, ήταν μια απολύτως συνειδητή απόφαση. Δεν έχω καταφέρει ακόμα να βρω ποια ήταν η γενεσιουργός αιτία αυτής της σκέψης, αλλά δεν είναι και κάτι που χρειάζεται να το ψάξω γιατί δεν μου δημιουργεί κανένα πρόβλημα. Γενικά δεν είχα στο μυαλό μου καμιά εικόνα με εμένα νύφη, μετά έγκυο και λοιπά.
Μεγαλώσατε σε ένα καλό σπίτι;
Ναι, πολύ αγαπημένο, με τους γονείς πάντα δίπλα σε μένα και τον αδερφό μου. Δεν είχα κάποιο αρνητικό ερέθισμα που με οδήγησε σε αυτή την απόφαση.
Πώς έγινε η υιοθεσία;
Όταν ήρθε η ώρα που αισθανθήκαμε ότι μπορούμε να προχωρήσουμε σε αυτό το θέμα, αρχίσαμε να συζητάμε αν θα θέλαμε να υιοθετήσουμε ένα παιδί από τη χώρα μας. Βασικά ξεκινήσαμε από εδώ τις διαδικασίες, αλλά δεν είχε αλλάξει το νομοσχέδιο ακόμα και ήταν πολύ πιο πολύπλοκα τα πράγματα από ό,τι σήμερα. Γενικά όμως στην Ελλάδα δεν είναι εύκολο, με βασικό λόγο το ότι δεν υπάρχουν παιδιά ελεύθερα προς υιοθεσία.
Και όλα αυτά τα ιδρύματα που υπάρχουν;
Κατ’ αρχάς τα παιδιά σε αυτά τα ιδρύματα δεν είναι όλα ελεύθερα προς υιοθεσία. Πρέπει ο βιολογικός γονιός να έχει συναινέσει να δοθεί το παιδί για υιοθεσία. Αλλιώς πρέπει να περάσει ένα διάστημα περίπου δύο χρόνων, οπότε αυτεπάγγελτα ανοίγει η υιοθεσία. Δίνεται η δυνατότητα στον βιολογικό γονιό για δύο χρόνια να αλλάξει γνώμη, ακόμα κι αν το παιδί έχει εγκαταλειφθεί ή κακοποιηθεί ή οτιδήποτε άλλο. Γενικά, αυτή είναι μια δύσκολη διαδικασία για ένα παιδί και πρέπει το ίδρυμα ή όποιος άλλος είναι αρμόδιος να βεβαιωθεί ότι η υιοθεσία είναι η σωστή λύση για αυτό. Δεν μπορεί ένα παιδί να δίνεται έτσι εύκολα στον καθένα να το υιοθετήσει.
Πώς προχωρήσατε στη συνέχεια;
Το ψάξαμε αρκετά, γιατί είχαμε και οι δύο την επιθυμία να υιοθετήσουμε ένα παιδί από την Αφρική, είχαμε και οι δύο μια ιδιαίτερη σύνδεση με αυτή την ήπειρο. Έτσι γρήγορα στραφήκαμε προς τη διεθνή κοινωνική υπηρεσία, προκειμένου να κάνουμε μια διακρατική υιοθεσία. Εκεί μας είπαν ότι υπάρχει μια αρκετά καλή σχέση με την Αιθιοπία. Είχαν ήδη γίνει κάποιες υιοθεσίες και υπήρχε μια καλή σύνδεση με δικηγόρους και άλλους αρμόδιους -κάτι που είναι πολύ σημαντικό όταν πηγαίνεις σε μια εντελώς άγνωστη χώρα. Έτσι αποφασίσαμε να υιοθετήσουμε ένα παιδί από εκεί και όταν μας είπαν ότι υπάρχει ένα μωρό ελεύθερο, έγινε το matching. Πήγαμε εκεί, πήρα στην αγκαλιά μου την Αννα και αυτόματα είπα «Η Αννα είναι το παιδί μου και δεν αλλάζει αυτό ποτέ, με τίποτα και για τίποτα στον κόσμο». Ήταν κάτι εντελώς ακαριαίο και γι’ αυτό λέω ότι η μητρότητα δεν έχει καθόλου να κάνει με το αν ένα παιδί βγαίνει από την κοιλιά σου. Έχει να κάνει με μια εσωτερική, ιδιαίτερη διαδικασία σε σχέση με το παιδί.
Πάθατε έκπληξη με αυτό που αισθανθήκατε;
Ναι, έπαθα έκπληξη, γιατί ήταν κάτι πρωτόγνωρο, έξω από τον κόσμο μου, κάτι που δεν είχα ξανανιώσει για κανένα πλάσμα. Στη συνέχεια βέβαια ξεκίνησε μια διαδικασία πολύ δύσκολη, γιατί η Αιθιοπία αποφάσισε να κλείσει τα σύνορα και να μην κάνει άλλες διακρατικές υιοθεσίες. Εκεί βοήθησε πάρα πολύ ο Ευάγγελος Βενιζέλος – στον οποίο χρωστάμε πολλά -, ο οποίος τότε ήταν υπουργός Εξωτερικών και έγινε ένα διάβημα από το Υπουργείο μας στο Υπουργείο για τη Μητέρα, τη Γυναίκα και το Παιδί της Αιθιοπίας, έτσι ώστε να δοθούν τουλάχιστον τα παιδιά για τα οποία έχει γίνει το matching. Πράγματι έγινε δεκτό το αίτημα και δόθηκαν περίπου 20 παιδιά σε αντίστοιχες οικογένειες εκείνη την περίοδο, απ’ ό,τι γνωρίζω.
Πόσο καιρό κράτησε αυτή η διαδικασία;
Κράτησε γύρω στους έξι μήνες και ήταν μια αρκετά δύσκολη περίοδος, γιατί είχαμε γνωρίσει το μωρό, το είχαμε πάρει στην αγκαλιά μας και ζούσαμε ένα καθημερινό καρδιοχτύπι για το τι θα γίνει τελικά. Κάποια στιγμή δόθηκε το OK, αλλά για λόγους εσωτερικούς δικούς τους, άρχισε ένα πρόβλημα το οποίο είχε να κάνει με τους δικηγόρους και διάφορα άλλα διαδικαστικά θέματα. Εγώ περίμενα να τελειώσουν οι παραστάσεις στο θέατρο όπου έπαιζα τότε, και την επόμενη μέρα κατέβηκα στην Αιθιοπία λέγοντας ότι εγώ δεν θα ξαναγυρίσω στην Ελλάδα, εάν δεν έχω μαζί μου την Άννα. Ήμουν αποφασισμένη να μείνω στην Αιθιοπία και το εννοούσα. Μαζί με τον άντρα μου κινήσαμε γη και ουρανό και μετά από περίπου ενάμιση μήνα, επιστρέψαμε στην Αθήνα – με την Αννα – νικητές.
Εχετε αντιμετωπίσει ποτέ κάποιο θέμα bullying με το παιδί;
Οχι, δεν έχει συμβεί κάτι τέτοιο. Μπορεί να έχει γίνει μια ερώτηση από τα άλλα παιδιά, η οποία δεν είναι και παράλογη. Το να ρωτήσει ένα παιδί την Άννα γιατί είναι μαύρη ενώ μιλάει ελληνικά, και μάλιστα σε μια μικρότερη ηλικία, δεν είναι τόσο παράλογο ή κακό. Δυσάρεστα περιστατικά δεν έχουμε αντιμετωπίσει -ίσως κάνα δυο παραπανίσιες ματιές αλλά ως εκεί.
Η ίδια τι λέει;
Η ίδια αντεπεξερχόταν μόνη της από πολύ νωρίς σε αυτές τις ερωτήσεις. Δηλαδή απαντούσε πολύ ήρεμα και απλά, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι δεν την απασχολούσε. Εγώ από την αρχή τής έλεγα πόσο ευτυχισμένη είμαι που είναι το παιδί μου, που πήγαμε στην Αιθιοπία, σε αυτή την υπέροχη χώρα, που μας χάρισε εκείνη. Από πάρα πολύ νωρίς της έλεγα αυτές τις ιστορίες. Δεν ήθελα να γίνει ξαφνικά μια ανακοίνωση.
Έχει ζητήσει να γνωρίσει τους βιολογικούς γονείς της ή να πάει στην Αιθιοπία;
Όχι, δεν έχει ζητήσει ποτέ να γνωρίσει κάποιον. Στην Αιθιοπία θα ήθελε να πάει και το συζητάμε πολλές φορές αλλά προς το παρόν δεν έχει τύχει μια καλή περίοδος. Υπάρχουν πολλές εμφύλιες διαμάχες εκεί, οπότε είναι επικίνδυνο.
Έχετε νιώσει ποτέ να της έχει περάσει από το μυαλό η σκέψη ότι κάποιος την εγκατέλειψε;
Όχι, δεν έχω νιώσει ποτέ κάτι τέτοιο. Επίσης δεν είναι ένα παιδί το οποίο δεν μιλάει. Λέει αυτά που σκέφτεται. Μπορεί όχι αμέσως, όταν κάτι συμβαίνει, αλλά μιλάει. Ούτως ή άλλως, τα παιδιά δεν σκέφτονται συνέχεια το ίδιο πράγμα. Δηλαδή υπάρχουν περίοδοι που κάτι τα απασχολεί, κάνουν τις ερωτήσεις, παίρνουν κάποιες απαντήσεις και μετά τις επεξεργάζονται, το καθένα με τον δικό του χρόνο. Περνάει μία περίοδος ανάπαυλας και μετά άντε πάλι, καινούργιος κύκλος. Δηλαδή, χρειάζεται το καθένα τον δικό του χρόνο διαχείρισης των απαντήσεων σε αυτά που ρωτάνε.
Μπορείτε να ξεχωρίσετε δυο-τρία χαρακτηριστικά φάσεων σε σχέση με τις ερωτήσεις που σας έθετε η Αννα και την επεξεργασία τους;
Η πιο κομβική στιγμή είναι όταν ένα παιδί που έχει υιοθετηθεί, ρωτάει αν βγήκε από την κοιλιά σου ή όχι. Αυτή είναι η στιγμή που έρχεσαι αντιμέτωπος με το πραγματικό διακύβευμα -και για σένα και για το παιδί. Τότε που γίνεται σαφές στο παιδί ότι ήταν στην κοιλιά μιας άλλης γυναίκας -αυτό είναι το κομβικό σημείο.
Υπάρχουν άλλα μαύρα παιδιά στη ζωή της;
Βέβαια, έχουμε κρατήσει πολύ στενή επαφή με τα παιδιά που ήταν την ίδια στιγμή μαζί της στο ορφανοτροφείο. Έχουμε κουμπαριάσει κιόλας, δηλαδή έχω βαφτίσει τον Διονύση και είναι κάτι που το θεωρούμε πολύ σημαντικό. Επιδιώκουμε πάρα πολύ να βρισκόμαστε. Δυστυχώς, όμως, δεν μένουμε κοντά, είναι άλλα στη Θεσσαλονίκη, άλλα στην Πάτρα και λίγα μόνο στην Αθήνα. Προσπαθούμε όμως να βλεπόμαστε, γιατί είναι μαζί από μωρά.
