ΤΟ ΒΗΜΑ logo

Δανάη Λιοδάκη, μήπως ο έρωτας πνέει τα λοίσθια στις μέρες μας;

Δανάη Λιοδάκη, μήπως ο έρωτας πνέει τα λοίσθια στις μέρες μας; 1

Η σκηνοθέτιδα της παράστασης «Match» μιλα για την απομάγευση της ζωής, την πολιτική διάσταση των ερωτικών σχέσεων και την ψευδαίσθηση των επιλογών που προσφέρουν τα dating apps. Η Δανάη Λιοδάκη μάς καλεί να αντισταθούμε στο τέλος του έρωτα.

ΑΠΟ ΣΙΝΤΥ ΧΑΤΖΗ

Μπορεί ο ρομαντισμός, όπως τον ξέρουμε, να επιβιώσει στην εποχή των social media και των dating apps; Ή είμαστε καταδικασμένοι ισοβίως σε μια σειρά από situationships, friends with benefits κι άλλες αγγλικές λέξεις, που ανάθεμα κι αν κατάφεραν ποτέ να βελτιώσουν τις ερωτικές μας ζωές; Μήπως δεν είναι και πολύ sex positive να μιλάμε έτσι για τις πιο ελευθέρου τύπου σχέσεις; Ανήμερα του Αγίου Βαλεντίνου είχαμε αυτήν τη συζήτηση με την Δανάη Λιοδάκη, τη σκηνοθέτιδα της παράστασης «Match».

Μετά την επιτυχία του έργου «Αυτές που δεν προλάβατε» η ομάδα B.p.m. theater group, παρουσιάζει για πρώτη φορά το νέο θεατρικό έργο της Δανάης Λιοδάκη. Το «Match», μια σκληρή κωμωδία για το τέλος του έρωτα, προσεγγίζει με χιούμορ και ευαισθησία τις ρομαντικές σχέσεις, και θέτει το ερώτημα: πώς ο έρωτας θα ξεπεράσει εμπόδια όπως ο ατομισμός, ο καταναλωτισμός, η αβεβαιότητα των πολλαπλών επιλογών και θα επιβιώσει σε μια κοινωνία που όλα φαίνεται να είναι εναντίον του;

Δανάη Λιοδάκη, μήπως ο έρωτας πνέει τα λοίσθια στις μέρες μας; 2

Το έργο «Match» ακολουθεί την τραγική ιστορία της Ελ, της τελευταίας ρομαντικής, της τελευταίας γυναίκας που πίστευε στον έρωτα. Και το πλήρωσε ακριβά. Η Ελ προσπαθεί να βρει τον έρωτα μέσα από την τεχνολογία, με τη βοήθεια των εφαρμογών γνωριμιών, των γνωστών σε όλους μας dating apps. Όταν αυτή η αναζήτηση φαίνεται απογοητευτική, δεν το βάζει κάτω, αλλά αποφασίζει μαζί με δύο στενούς της φίλους να φτιάξουν το δικό τους dating app και να παλέψουν για να διασώσουν το ρομαντισμό στη σύγχρονη εποχή. Όμως τα πράγματα δε θα πάνε όπως τα σχεδίαζαν.

Η Δανάη Λιοδάκη επιμένει να παίρνει θέση σε σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα, κρατώντας μια χιουμοριστική και φρέσκια ματιά. Το πρωτότυπο, σύγχρονο θεατρικό έργο «Match», μας καλεί να δούμε την πολιτική διάσταση των ερωτικών σχέσεων σήμερα. Σε μια εποχή που ο έρωτας γίνεται όλο και πιο δύσκολος, η Ελ και οι φίλοι της, μας ζητούν να επανεφεύρουμε την αγάπη σε όλες της τις μορφές και επιμένουν: «Αντιστάσου μαζί μας στην απομάγευση της ζωής! Αντιστάσου μαζί μας στο τέλος του έρωτα!».

Δανάη Λιοδάκη, μήπως ο έρωτας πνέει τα λοίσθια στις μέρες μας; 3

- Τι αποτέλεσε ήταν το έναυσμα για να γράψεις το Match; Είχες κάποια προσωπική εμπειρία ή παρατήρηση που σε οδήγησε σε αυτή την ιστορία;

Είχα αποφασίσει να γράψω για το θέμα του έρωτα, μέσα από την οπτική των dating apps εδώ και πολύ καιρό. Αυτό που βίωνα και παρατηρούσα γύρω μου ήταν ότι η χρήση των dating apps, ήταν μια εκδήλωση της κοινωνικής κατάστασης σήμερα, της κοινωνικής απομόνωσης και της μοναξιάς. Έτσι σκέφτηκα πως μιλώντας για τα dating apps, μπορεί κανείς να μιλήσει για τον έρωτα και για τις ανθρώπινες σχέσεις συνολικά. Αφού αποφάσισα το θέμα, σκεφτόμουν για καιρό ποιά ιστορία θα το αναδείξει καλύτερα, μέχρι που γεννήθηκε η ιστορία της Ελ.

- Η Ελ είναι η «τελευταία ρομαντική». Πιστεύεις ότι υπάρχει ακόμα χώρος για ρομαντισμό στις σύγχρονες σχέσεις ή ζούμε την εποχή του τέλους του έρωτα;

Δεν νομίζω ότι είναι μια καλή περίοδος για ρομαντισμό. Εκεί που καταλήγουμε και μέσα από το έργο είναι ότι ο έρωτας αλλάζει μορφές. Ακόμα και αν το θέλουμε, δεν μπορούμε να επιστρέψουμε σε έναν ρομαντισμό μιας προηγούμενης εποχής. Καλώς έχει ξεπεραστεί. Το πρόβλημα είναι ότι δεν τον έχουμε ακόμα αντικαταστήσει με κάτι.

Δανάη Λιοδάκη, μήπως ο έρωτας πνέει τα λοίσθια στις μέρες μας; 4

- Το έργο έχει μια έντονα χιουμοριστική ματιά, παρόλο που καταπιάνεται με ένα μάλλον «σκληρό» θέμα. Γιατί επέλεξες να προσεγγίσεις τον έρωτα και την απογοήτευση μέσα από την κωμωδία;

Όλα τα θέματα με τα οποία καταπιάνομαι προσπαθώ να τα δω με χιούμορ. Ειδικά σε ένα δύσκολο θέμα, νιώθω πως η χιουμοριστική ματιά, δίνει μια ελαφρότητα που επιτρέπει μια βαθύτερη επικοινωνία με τον θεατή, ενώ μας κάνει να νιώθουμε σύμμαχοι, πως είμαστε μαζί σε αυτό, αντί ο καλλιτέχνης να στέκεται απέναντι και να κουνάει το δάχτυλο στο κοινό. Γενικότερα, πιστεύω πως πρέπει να ξεπεράσουμε τα τόσο στεγανά όρια μεταξύ κωμωδίας και δράματος και να αρχίσουμε να τα μπλέκουμε περισσότερο. Όταν περνάμε από το γέλιο στη συγκίνηση, στον προβληματισμό, στον φόβο, στην έκπληξη, μπορεί η εμπειρία του θεάτρου να είναι πιο ολοκληρωμένη. Έτσι άλλωστε δε γίνεται και στη ζωή;

Δανάη Λιοδάκη, μήπως ο έρωτας πνέει τα λοίσθια στις μέρες μας; 5

- Τα dating apps υποτίθεται ότι κάνουν πιο εύκολη την αναζήτηση συντρόφου, αλλά πολλοί νιώθουν πως τελικά περιπλέκουν τις σχέσεις. Εσύ πώς το βλέπεις;

Νομίζω πως η χρήση των dating apps είναι μονόδρομος για κάποιους ανθρώπους, στις κοινωνίες του Παγκόσμιου Βορρά που είναι πια κοινωνίες σε αποσάθρωση, όπου δεν υπάρχει κοινότητα να δημιουργήσει και να ρυθμίσει τις ανθρώπινες σχέσεις. Πιστεύω πως μπορεί να βοηθήσει αρκετά στη διαδικασία της γνωριμίας δύο ανθρώπων, αλλά ταυτόχρονα έχει ένα στοιχείο αλλοτριωτικό. Έχει πλέον παρατηρηθεί ερευνητικά, αυτό που αναφέρουμε και στο έργο, το dating app fatigue, δηλαδή μια κούραση των χρηστών των ηλεκτρονικών εφαρμογών γνωριμιών, που απογοητευμένοι εγκαταλείπουν τις εφαρμογές μη έχοντας βρει ένα ταίρι. Σε αυτό το πλαίσιο οι σχεδιαστές των εφαρμογών προσπαθούν να βρουν νέες λύσεις για να κρατήσουν τους χρήστες τους, αλλά όλο αυτό μοιάζει να είναι και κάπως μάταιο.

Δανάη Λιοδάκη, μήπως ο έρωτας πνέει τα λοίσθια στις μέρες μας; 6

- Ζούμε σε μια εποχή όπου η ελκυστικότητα είναι συνδεδεμένη με την «επιτελεστικότητα» (performativity) – τα σωστά προφίλ, οι τέλειες φωτογραφίες, η «σωστή» προσωπικότητα που πρέπει να προβάλουμε για να κάνουμε το «match». Πώς πιστεύεις ότι αυτό επηρεάζει τις πραγματικές ανθρώπινες συνδέσεις;

Στα dating apps βλέπουμε μια πιο ακραία μορφή αυτού που συμβαίνει σε κάθε πτυχή της κοινωνικής μας ζωής, δηλαδή της ακραίας λατρείας του εαυτού και της ατομικότητάς μας. Έτσι, φτιάχνοντας ένα προφίλ, στην ουσία παρουσιάζουμε τον εαυτό μας, και έχοντας απεριόριστες επιλογές, προσπαθούμε να βρούμε το άλλο άτομο που ταιριάζει στη δική μας ατομικότητα, που της «αξίζει». Σε όλο αυτό το πάρε δώσε υπάρχει και ειλικρινής διάθεση για επαφή, αλλά φαίνεται σαν κάτι να μας εμποδίζει από το να αφεθούμε και να συνδεθούμε πραγματικά.

Δανάη Λιοδάκη, μήπως ο έρωτας πνέει τα λοίσθια στις μέρες μας; 7

- Το έργο αγγίζει το θέμα του «καπιταλισμού» στις σχέσεις – όπου οι επιλογές μοιάζουν ατελείωτες, αλλά η αίσθηση της αξίας του ατόμου γίνεται όλο και πιο ρευστή. Ξαφνικά, γινόμαστε όλοι αναλώσιμοι. Μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτόν τον φαύλο κύκλο;

Τα dating apps σου δίνουν αυτήν την αίσθηση, ότι όλοι είναι αναλώσιμοι και οι επιλογές ατελείωτες. Στο σημερινό dating φαίνεται οι άνθρωποι να μην είναι διαθέσιμοι να κάνουν πολλές υποχωρήσεις, να δώσουν χρόνο και χώρο για να γνωρίσουν κάποιον και να προσπαθήσουν να κάνουν μια κατάσταση να δουλέψει. Λέμε με πολλή άνεση «thank you next» και ίσως αυτό να έχει και θετικές προεκτάσεις. Ωστόσο, αν ο έρωτας είναι κάτι που θέλουμε να διατηρήσουμε, μάλλον δεν μπορούμε να τον βλέπουμε σαν μια διαρκή θετικότητα. Έχει και τις αρνητικές του πλευρές, και σίγουρα θέλει προσπάθεια. Θέλει να ξεπεράσουμε για λίγο τα όρια του εαυτού μας και να δουλέψουμε συλλογικά με έναν άλλον άνθρωπο. Δεν ξέρω αν αυτό γίνεται πια τόσο εύκολα, είτε η συλλογικότητα αφορά ένα ζευγάρι είτε μεγαλύτερες ομάδες.

Δανάη Λιοδάκη, μήπως ο έρωτας πνέει τα λοίσθια στις μέρες μας; 8

- «Αντιστάσου μαζί μας στο τέλος του έρωτα». Τι σημαίνει για σένα αυτή η φράση;

Είναι μια φράση που λένε οι ήρωες του έργου, προσπαθώντας να προωθήσουν το δικό τους dating app, ένα app για ρομαντικούς. Για μένα δεν είναι μόνο ένα κάλεσμα για αντίσταση στον αντι-ερωτισμό της εποχή μας, αλλά ένα κάλεσμα για αντίσταση στον ατομισμό και τον καταναλωτισμό στις ανθρώπινες σχέσεις.

- Πιστεύεις πως ο ρομαντισμός μπορεί να επιστρέψει με την κλασική του μορφή ή πρέπει να τον επανεφεύρουμε για να ταιριάζει στην εποχή μας;

Πιστεύω πως πρέπει να επανεφεύρουμε τον έρωτα συνολικά. Ο ρομαντισμός όπως τον ξέραμε μπορεί να μην υπάρχει, αλλά πρέπει να βρούμε πώς να τον αντικαταστήσουμε στο συναισθηματικό πεδίο. Η εποχή μας προωθεί την σεξουαλικότητα, αλλά όχι τον έρωτα σαν ένα βαθύ, απελευθερωτικό, μεταμορφωτικό συναίσθημα. Αυτό ίσως δεν πρέπει να το χάσουμε, δεν μπορούμε να το εκχωρήσουμε τόσο απλά, αλλά δε μπορούμε να το ξαναβρούμε αν δεν το ξαναφανταστούμε από την αρχή.

- Αν έπρεπε να αφήσεις το κοινό με μία σκέψη μετά την παράσταση, ποια θα ήθελες να είναι αυτή;

Όπως σε όλες μου τις παραστάσεις, θέλω οι θεατές να νιώσουν πως δεν είναι μόνοι. Πως ό,τι κι αν τους συμβαίνει στην προσωπική τους ζωή, υπάρχουν κοινωνικές και πολιτικές προκείμενες που το επικαθορίζουν. Αν δεν μπορούμε να ερωτευτούμε, ίσως οι λόγοι βρίσκονται στο super market.

Δανάη Λιοδάκη, μήπως ο έρωτας πνέει τα λοίσθια στις μέρες μας; 9
ΑΠΟΡΡΗΤΟ