Αληθινή μαρτυρία: Επιζώσα ενδοοικογενειακής βίας σπάει τη σιωπή της

Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, μια επιζώσα αποφάσισε να μοιραστεί την ιστορία της στο GRACE. Ακολουθεί η μαρτυρία της, όπως μου την εξιστόρησε:

«Τον κακοποιητή μου τον γνώρισα όταν ήμουν 15 ετών κι εκείνος σχεδόν 18. Η σχέση ξεκίνησε στο σχολείο. Ένιωσα ότι είχα βρει το άλλο μου μισό. Δίπλα μου είχα έναν άνθρωπο που με κοιτούσε στα μάτια και μου έταζε τ’ άστρα. Ήταν ο πρώτος μου έρωτας. Λίγα χρόνια μετά παντρευτήκαμε κι αυτός έφυγε φαντάρος. Δε με πίεσε η οικογένειά μου να παντρευτώ. Εγώ το ήθελα πολύ και δεν έβρισκα τον λόγο να μην το κάνω, εφόσον είχα βρει το στήριγμά μου. Από μικρή είχα ένα μητρικό στοιχείο. Οι φίλες μου με έλεγαν «μαμά της παρέας». Αναζητούσα τη συντροφικότητα και ήθελα πάντα να κάνω οικογένεια και να ζήσω το "μαζί". 

Πολλοί με ρωτούν αν υπήρχαν σημάδια κακοποίησης στην αρχή της σχέσης. Σίγουρα υπήρξαν. Υπήρχε αρκετή λεκτική κακοποίηση και ψυχολογικός πόλεμος, αλλά όλο αυτό εντάχθηκε στη σχέση τόσο υποχθόνια, που δεν το κατάλαβα. Ήμουν μέχρι τότε ένα αρκετά κοινωνικό παιδί, σε αντίθεση με εκείνον, που δεν είχε φίλους. Σταδιακά, όποτε έβγαινα με τις φίλες μου άρχισε να έρχεται κι αυτός. Ωστόσο, δε με απομάκρυνε από την οικογένειά μου, γιατί γνώριζε πως αυτό θα τους ανησυχούσε και δε θα το άφηναν έτσι. 

Η πρώτη φορά που με χτύπησε ήταν όταν πια ήμασταν παντρεμένοι κι εγώ 7 μηνών έγκυος στον γιο μου. Τότε ήμουν 20 χρονών και είχαμε ένα εστιατόριο. Θυμάμαι ότι με έσπρωξε στην αποθήκη και άρχισε να με χτυπάει. 

Ήταν ένα αρκετά τρομακτικό περιστατικό αλλά δεν είχα τη δύναμη να το πω σε κανέναν. Από τη μία φοβόμουν κι από την άλλη δεν ήθελα να χάσω αυτό που είχαμε τώρα που η κοινή μας ζωή μόλις ξεκινούσε. Ήταν και το άλλο: δεν ήθελα να δώσω τροφή στον περίγυρο να μας σχολιάσει. Μεγάλωσα στην Πάτρα, μια μεγαλούπολη, ωστόσο αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπήρχαν κακές γλώσσες. Πολλοί είχαν σχολιάσει ότι βιάστηκα να παντρευτώ. Δεν ήθελα να παραδεχτώ ότι είχαν δίκιο, ήθελα να τους δείξω ότι θα τα κατάφερνα. 

Δύο χρόνια αργότερα αποκτήσαμε και μια κόρη και στα 24 μου μετακομίσαμε όλοι μαζί στη Ρόδο. Ο σύζυγός μου είχε μπει στις Ένοπλες Δυνάμεις. Όσο ήμασταν στην Πάτρα η κακοποίησή του ήταν αρκετά περιορισμένη, γιατί φοβόταν ότι θα μπορούσα να μιλήσω. Όταν πήγαμε στη Ρόδο, όμως, έβγαλε πάνω μου όλο του το μίσος. Εκεί είδα τον πραγματικό του εαυτό σε όλο το σκοτάδι του. Οι κακοποιητές μέσα στην ηλιθιότητά τους έχουν μία πονηριά. Προσέχουν πώς φέρονται στον έξω κόσμο και ξέρουν να χτίζουν την εικόνα τους. Για τους γύρω του ήταν ο καλύτερος πατέρας και σύντροφος. Ένα υπόδειγμα ανθρώπου. 

Στο νησί δε με άφηνε να έχω παρέες ή να βγαίνω, παρά μόνο όταν βγαίναμε οικογενειακά. Για χρόνια δε με άφηνε ούτε να δουλεύω. Δε με είχε ξαναχτυπήσει από εκείνη τη φορά που ήμουν έγκυος, αλλά σταδιακά άρχισε να γίνεται όλο και πιο βίαιος. Η πρώτη ανάμνηση της κόρης μου είναι ο μπαμπάς να γυρνά από τη δουλειά κι εγώ να φτιάχνω φακές. Επειδή δεν του άρεσε το φαγητό, άρχισε να με χτυπάει με μπουνιές μέχρι που άνοιξε η μύτη μου. Άλλες φορές ήταν πιο προσεκτικός και δε με χτυπούσε στο πρόσωπο, για να μην αντιληφθούν κάτι οι γύρω μας. 

Οι αφορμές, πάντως, ήταν το ίδιο παράλογες κάθε φορά. Μπορεί να με χτυπούσε επειδή καθάριζα ψάρια και μύριζε το σπίτι. Άλλες φορές με χτυπούσε επειδή τα παιδιά δε σταματούσαν να κλαίνε ή επειδή είχαν αφήσει τα παιχνίδια τους σκορπισμένα. Ο γιος μου θυμάται ένα περιστατικό, το οποίο εγώ είχα διαγράψει από το μυαλό μου: ήταν χειμώνας και με έβγαλε από το σπίτι ξυπόλυτη και χωρίς ζακέτα μέσα στο κρύο, φωνάζοντας "Αυτή είναι η τιμωρία σου". 

Για να προστατέψω τα παιδιά μου, ποτέ δεν ούρλιαζα όταν με χτυπούσε ούτε προσπαθούσα να ανταποδώσω το χτύπημα. Ήταν σαν να έβγαινα από το σώμα μου και να παρακολουθούσα μια ταινία, λες και όλα αυτά συνέβαιναν σε κάποια άλλη. Όταν περνούσε η "κρίση", έπαιρνα τα παιδιά μου, κλεινόμασταν σε ένα δωμάτιο και τους έλεγα: "Αυτό που βλέπετε δεν είναι ούτε σωστό ούτε φυσιολογικό. Ο μπαμπάς έχει ένα πρόβλημα και θα τον βοηθήσω να το ξεπεράσει και να γίνει καλά". Να σου πω την αλήθεια, το πίστευα αυτό μέχρι που χωρίσαμε. 

Όσο τα παιδιά ήταν μικρά, μέχρι την ηλικία των 3 ή 4 ετών, έκανε όλα όσα κάνουν οι σωστοί μπαμπάδες. Όταν τα παιδιά μεγάλωσαν λίγο κι άρχισαν να αντιδρούν στις εικόνες που έβλεπαν, άρχισε κι εκείνος να μην τα θέλει. Οι κακοποιητές δε θέλουν πραγματικά τα παιδιά τους, αλλά τη δύναμη που αντλούν από αυτά. Γυναίκα και παιδιά είναι κτήμα τους. Τα παιδιά μου τα φώναζε "οι δικηγόροι σου", επειδή έπαιρναν το μέρος μου. 

Τα χρόνια περνούσαν κι εγώ κρατούσα μυστική την κατάσταση στο σπίτι. Η οικογένειά μου πίστευε ότι ήμουν ευτυχισμένη. Μόνο η μικρή μου αδερφή, με την οποία έχουμε ένα πολύ δυνατό δέσιμο, είχε υποψιαστεί κάτι. Είχε δει εκρήξεις θυμού του συζύγου μου όπου πετούσε πράγματα κι έβγαινε εκτός εαυτού, αλλά ποτέ δε με χτύπησε μπροστά τους.

Μέχρι που έφτασε η στιγμή, που η σταγόνα ξεχείλισε το ποτήρι. Για καιρό, του είχε γίνει έμμονη ιδέα ότι υπήρχε μια γυναίκα στη ζωή μου, με την οποία τον απατούσα. Συγκεκριμένα, υποψιαζόταν μια γυναίκα στην Αθήνα, με την οποία δεν είχα καμία επαφή. Εκείνο το βράδυ δε θα το ξεχάσω ποτέ. Ήταν παραμονή της 17ης Νοεμβρίου, την επόμενη μέρα θα πήγαινα τον γιο μου στη γιορτή του σχολείου. Ήταν σχεδόν μεσάνυχτα και τα παιδιά κοιμούνταν, όταν άρχισε και πάλι να με κατηγορεί επίμονα ότι τον απατάω. Καθόμασταν στον καναπέ και ο καβγάς όλο και κορυφωνόταν μέχρι που άρχισε να με χτυπά με βία. Δε ξέρω πώς βγήκα ζωντανή από εκείνο το βράδυ. Άρχισε να με χτυπά στο κεφάλι, στα πλευρά, στην κοιλιά. Εγώ δεν έβγαλα φωνή αλλά από τα δικά του ουρλιαχτά, τα παιδιά ξύπνησαν. Ο γιος μου, στη Γ’ Δημοτικού τότε, ήρθε στο σαλόνι και είδε το πρόσωπό μου, παραμορφωμένο από το ξύλο. Εκείνη τη στιγμή τα έκανε πάνω του από τον τρόμο. 

Ζήτησα από τον άντρα μου να με αφήσει να τον αλλάξω και να τον ξαναβάλω για ύπνο. Δε με άφησε και φώναξε στο παιδί να πάει στο δωμάτιό του και "άσε με εμένα με την κα***λα τη μάνα σου". Συνήθιζε να χρησιμοποιεί αυτό το λεξιλόγιο για να με περιγράψει στα παιδιά. Τους έλεγε ότι η μάνα σας είναι ζώο, που**να, λεσβία, άπιστη. Λέξεις που ένα παιδί δε θα έπρεπε καν να ακούσει σε αυτήν την τρυφερή ηλικία. 

Με χτυπούσε για 7 ή 8 ώρες και μετά με άφησε να πάω στο κρεβάτι. Εκείνο το βράδυ ήταν καθοριστικό. Για 12 χρόνια δε μπορούσα να δω τον εαυτό μου στον καθρέφτη. Κάθε φορά που έβλεπα το πρόσωπό μου, ξανάβλεπα εκείνο το παραμορφωμένο από το ξύλο πρόσωπο. Έβλεπα εκείνη. Έβλεπα όσα της είχε προκαλέσει εκείνος ο άνθρωπος. 

Την επόμενη μέρα, ήταν άλλος άνθρωπος. Με παρακαλούσε να τον πάω στην αστυνομία. Δεν έβγαλα ποτέ θυμό απέναντί του. Ακόμη και σήμερα δεν τον μισώ. Μέχρι που μου φάνηκε περίεργο που δε μπορούσα να τον μισήσω, ακόμη κι όταν τον χώρισα. Οι κοπέλες στο κέντρο προστασίας κακοποιημένων γυναικών της Ρόδου, μου είπαν: «Δε μπορείς να τον μισήσεις, γιατί αυτή είσαι. Δεν είναι στη φύση σου να μισείς». 

Τα παιδιά μου μεγάλωσαν υπό καθεστώς τρόμου. Δεν ήταν μόνο το ξύλο και οι βρισιές. Ήταν η στάση του. Ήταν σαν να ζούσαμε σε ένα επεισόδιο Black Mirror, όπου όλη η ζωή μας περιστρεφόταν γύρω του. Το πώς θα πήγαινε η κάθε μέρα μας κρινόταν μόνο από τη διάθεσή του. Εμείς ήμασταν απλώς δορυφόροι γύρω του. Αν γυρνούσε ευδιάθετος από τη δουλειά, θα είχαμε μια ήρεμη μέρα. Αν όχι, κρυβόμασταν στα καβούκια μας, περιμένοντας να ξεσπάσει η "καταιγίδα". 

Πηγαίναμε για ύπνο και δε μπορούσαμε να κοιμηθούμε γιατί ακούγαμε φασαρία από την κουζίνα. Προφανώς κάτι δεν έβρισκε και ξεσπούσε. Το πρωί έβρισκα την κουζίνα σε μια τρομακτική κατάσταση με όλα τα τρόφιμα στο πάτωμα, μισάνοιχτες συσκευασίες, ντουλάπια ανοιχτά. Προσπαθούσα να τα συμμαζέψω γρήγορα, να μην το δουν τα παιδιά. Δεν υπήρξε ποτέ βόλτα που δε γυρίσαμε σπίτι μαλωμένοι. Πάντα θα έβρισκε έναν τρόπο να καταστρέφει τις οικογενειακές στιγμές, έπαιρνε δύναμη κι επιβεβαίωση από αυτό. Μπορεί να ήμασταν στο αυτοκίνητο και να μην του άρεσε η μουσική που είχαν βάλει τα παιδιά. Τότε θα έκανε αναστροφή και θα γυρνούσαμε σπίτι. Μια φορά με πήρε τηλέφωνο να μου πει ότι τον τράκαραν αλλά ήταν μικρή η ζημιά και ήταν καλά. Όταν γύρισε σπίτι με έδειρε. Έτσι, επειδή είχε νεύρα. 

Θυμάμαι μια άλλη ιστορία, με ένα φιλικό ζευγάρι που έχει δύο παιδιά στην ηλικία των δικών μου. Τα παιδιά μας ήταν φίλοι. Τότε είχα αρχίσει να εργάζομαι κι εγώ, αφού οικονομικά δε βγαίναμε. Με είχε χτυπήσει στο πρόσωπο και είχα ένα μαυρισμένο μάτι. Πάνω στον πανικό μου για να δικαιολογηθώ, τους είπα ότι ο γιος μου έπαιζε με το NERF και κατά λάθος με χτύπησε στο μάτι. Τι το ήθελα να αναφέρω τον γιο μου! Αργότερα, όταν συνάντησαν τον γιο μου, το ζευγάρι του είπε γελώντας: "Καλά, είπαμε να παίζεις. Αλλά χτύπησες τόσο πολύ τη μαμά μέσα στο μάτι;". Ο γιος μου κοκάλωσε αλλά δεν είπε τίποτα. Ήξερε πως ό,τι συμβαίνει στο σπίτι, πρέπει να μένει στο σπίτι. Όταν χρόνια αργότερα, αποκάλυψα στο ζευγάρι την αλήθεια, μου είπαν ότι από την αντίδραση του παιδιού, είχαν υποψιαστεί κάτι. 

Είχε περάσει ένας μήνας από εκείνο το βράδυ της 16ης Νοεμβρίου. Εκείνος συνέχισε να με κατηγορεί για απιστία και να με χτυπά. Στις 24 Νοεμβρίου, Κυριακή μεσημέρι, μου είπε: «Πάρε τα κωλόπαιδά σου, τους δικηγόρους σου, και σήκω φύγε!». Ευτυχώς είχα κρύψει την ταυτότητά μου και τα βιβλιάρια των παιδιών για μια τέτοια στιγμή. Έφτιαξα βαλίτσες. Με άφησε χωρίς λεφτά και κινητό, μόνο με μια κάρτα SIM. Πήγα στο ψιλικατζίδικο της γειτονιάς και πήρα τηλέφωνο τους γονείς μου, ζητώντας βοήθεια. 

Τους είπα ότι το μόνο μέρος που μπορούσα να πάω είναι το σπίτι των εργοδοτών μου. Δεν ήταν στο σπίτι εκείνη τη στιγμή, οπότε ήθελα να τους καλέσουν και να τους πουν να γυρίσουν, γιατί χρειάζομαι βοήθεια. Έτσι κι έγινε. Ήρθαν οι εργοδότες και με έβαλαν στο σπίτι. Δεν έκλαιγα, δεν ήθελα να ταραχτούν περισσότερο τα παιδιά μου, τα οποία έτρεμαν εκείνη τη στιγμή. Το πιο παράλογο; Έφευγα, αλλά γνώριζα μέσα μου ότι θα γύρναγα. 

Η αφεντικίνα μου μου πλήρωσε τα εισιτήρια για να πάω πίσω στην Πάτρα. Εκεί, πέρασα από ιατροδικαστή, για να αποδείξω την κακοποίησή μου. Μέσα στο νοσοκομείο, συναντήσαμε έναν οικογενειακό φίλο, αστυνομικό. Με συμβούλεψε να κάνω μήνυση στον άντρα μου, για να μη με κατηγορήσει ότι απήγαγα τα παιδιά. Αυτό κι έκανα. Όταν ξεκίνησε η διαδικασία του αυτοφώρου, δεν τον βρήκαν σπίτι. Είχε δικούς του ανθρώπους στην αστυνομία, οι οποίοι του τα είχαν προλάβει. Τον συμβούλεψαν να κρυφτεί μέχρι να περάσει το αυτόφωρο. 

Στις περιπτώσεις κακοποίησης πρέπει να μιλάμε και για τους ανθρώπους που δουλεύουν με τα θύματα, οι οποίοι συχνά δεν έχουν καμία εκπαίδευση ή ευαισθησία πάνω στο θέμα. Ο δικηγόρος μου, για παράδειγμα. Νιώθω ότι ποτέ δε με πίστεψε. Μου είπε ότι δεν έπρεπε να του είχα κάνει μήνυση, ότι έπραξα λάθος. Πήρα την μήνυση πίσω. Έψαξα μάταια να βρω βοήθεια σε κέντρο στήριξης στην Πάτρα. Ένιωθα σαν να με κατηγορούσαν. 

Είχα τρία χρόνια να πάω στην Πάτρα, καθώς εκείνος δεν ήθελε. Όταν πήγα, όμως, άρχισε να έρχεται τακτικά "για τα παιδιά". Αργότερα έμαθα πως στην κόρη μου έλεγε: "Πρέπει να πείσεις τη μαμά να γυρίσει για να είμαστε ξανά όλοι μαζί. Πρέπει να τις μιλήσεις με τρόπο". Πράγματι, όταν είδα ότι τα παιδιά ήθελαν να γυρίσουμε πίσω, προσπάθησα να βρω λύση. Ξαναπήγα στη Ρόδο μόνη μου, για να μιλήσουμε. Μου υποσχέθηκε ότι θα άλλαζε, ότι δε θα ρίσκαρε να με χάσει. Είπε πως είχε ξεκινήσει ψυχολόγο και έπαιρνε αγωγή. Με τη σειρά μου, είπα στα παιδιά ότι θα αφήναμε το παρελθόν πίσω και θα κάναμε μια νέα αρχή. Αυτή τη φορά θα ήμασταν πιο δυνατοί από ποτέ. Όλα είχαν αλλάξει. Ήθελα να έχω μια ενωμένη οικογένεια. Μεγάλωσα σε ένα πολύ υγιές περιβάλλον, με αγαπημένους γονείς και αδέρφια. Ήθελα να το πετύχω.  

Δεν πέρασαν δύο μέρες και κατάλαβα ότι είχα κάνει το μεγαλύτερο λάθος της ζωής μου. Πώς θα μπορούσα να κοιτάξω τα παιδιά μου και να τους πω ότι έκανα λάθος; Μου είπε: "Δε θα σε ξαναχτυπήσω στο πρόσωπο. Δε θα ρισκάρω να χάσω τη δουλειά μου, εξαιτίας σου". Ή "Δε θα σε αφήσω να πάρεις δίπλωμα. Αν μάθεις να οδηγείς, θα με χωρίσεις". Από την άλλη, όταν τα παιδιά αρρώσταιναν και έπρεπε να πάμε στο νοσοκομείο, μου έλεγε: "Να τα πας μόνη σου. Δεν είμαι ταξί". Όταν έλειπα στη δουλειά και τα παιδιά πεινούσαν, τους έλεγε: "Κι εγώ τι θέλετε να κάνω; Να περιμένετε τη μάνα σας". Κάποια στιγμή, όταν ο γιος μου ήταν πια στην εφηβεία, του είπε: "Λες για τη μαμά όλα αυτά τα πράγματα. Δεν τα βλέπω. Είναι σπίτι-δουλειά, δουλειά-σπίτι. Όλα όσα λες, θέλω να τα αποδείξεις". 

Πολλά από τα σκηνικά που έγιναν, τα έχω ξεχάσει. Έτσι λειτουργεί το τραύμα. Μια γειτόνισσα μου θύμισε ότι κάποια στιγμή είχα βγει στο μπαλκόνι και εκείνος με κυνηγούσε με μαχαίρι. Της είπα: "Και τι έκανες γι’αυτό; Τίποτα". Μια άλλη φορά, με πέταξε από τον δεύτερο όροφο κι εγώ κρεμόμουν από τα καλοριφέρ για να μην πέσω. Τον παρακαλούσα να με αφήσει να ζήσω. Δε μιλάμε πια για βία αλλά για κανονική απόπειρα δολοφονίας. Κάποια στιγμή ήθελε να πάρει όπλο και δεν τον άφησα. Αν τα είχε καταφέρει, δε θα ήμουν στη ζωή. Επειδή ήταν στρατηγός, μου είχε περάσει πολλές φορές από το μυαλό ότι κάποια στιγμή θα βρουν το πτώμα μου, κάπου στα παράλια της Τουρκίας. Η επόμενη σκέψη ήταν ότι θα σκότωνε και τα παιδιά μου, αν με έβγαζε εμένα από τη μέση. Δεν τα αγαπούσε, άρα δε θα είχε λόγο να τα κρατήσει στη ζωή. 

Τότε δούλευα πωλήτρια σε σουπερμάρκετ. Ερχόταν στη δουλειά μου για έλεγχο. Με έπιασε μια μέρα να απαντάω στη διευθύντριά μου και μου είπε: "Ακόμη μια παλιο-λεσβία είσαι". Προσπάθησα να μείνω ψύχραιμη στη δουλειά, όσο αυτός με ακολουθούσε σε κάθε βήμα και με έβριζε. Είχα δώσει διορία στον εαυτό μου: στα 40 μου, όταν η κόρη μου θα έκλεινε τα 18, θα τον άφηνα. Ευτυχώς δε χρειάστηκε να περιμένω τόσο.

Ένα βράδυ του Νοέμβρη, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ο 15χρονος πια γιος μου έπαιζε ένα παιχνίδι στον υπολογιστή και με ενθουσιασμό ήθελε να μας το δείξει. Το παιχνίδι δεν άρεσε στον πατέρα του κι άρχισε να μας φωνάζει. Ήταν έξαλλος! Και τότε έκανε κίνηση να χτυπήσει το παιδί. Εκεί μου ανέβηκε η πίεση. Πάντα του έλεγα ότι μπορούσε να κάνει ό,τι θέλει σε μένα, αλλά δε θα άγγιζε τα παιδιά. Έλα, όμως, που ο γιος μου είχε πια μεγαλώσει. Ήταν ένα γεροδεμένο παιδί, πανελλήνιος πρωταθλητής τζούντο. Σηκώθηκε και του είπε: "Θέλεις να με χτυπήσεις; Κάντο!". Κι αρπάζει τον πατέρα του με μια κίνηση, που στο τζούντο ονομάζεται "πνιγμός". Θα τον σκότωνε. Κοιταζόμαστε στα μάτια και ξέραμε εκείνη ακριβώς τη στιγμή πως ο εφιάλτης είχε τελειώσει. Κάτι είχε αλλάξει στην ατμόσφαιρα. Δε θα γυρνούσαμε ποτέ πίσω. Του λέω "Μέχρι εδώ" και τον αφήνει. 

Ο γιος μου βγήκε τρέχοντας μέσα στη νύχτα και φώναξε την αστυνομία, κάτι που ποτέ δεν έκαναν οι γείτονες. Γιατί ένα παιδί, να πρέπει να πάει μόνο του στη αστυνομία για βοήθεια; Όταν ήρθαν οι αστυνομικοί, του έκαναν απλώς μια σύσταση: "Μαζέψου λίγο". Κι έφυγαν. Γιατί οι άντρες καταλαβαίνονται μεταξύ τους. Ειδικά εκείνοι του στρατού και της αστυνομίας. Ο άντρας μου κλειδώθηκε στην κρεβατοκάμαρα. Τα παιδιά χτυπούσαν την πόρτα και του φώναζαν να φύγει. 

Την επόμενη μέρα είπα στον άντρα μου: "Ή φεύγεις από το σπίτι ή φεύγω. Πάντως από τη Ρόδο δε φεύγω. Δε θα ξαναξεριζώσω τη ζωή μου, εξαιτίας σου". Ακολουθεί ένα 10ήμερο της τρέλας. Κάποια στιγμή, ρώτησε την κόρη μου πώς είναι. "Πώς θες να είμαι, μπαμπά; Με όλα αυτά που κάνεις, θέλω να αυτοκτονήσω", του είπε. "Κάντο" της απάντησε. Εκείνη ήταν τότε 11 ή 12 χρονών. Τον διάλογο αυτό τον έχουμε σε ηχητικό, γιατί τα παιδιά ήταν τόσο φοβισμένα, που ηχογραφούσαν τις συνομιλίες μαζί του. 

Πλέον δε μαγείρευα γι’ αυτόν, εφόσον δεν ήμασταν πια μαζί. Εγώ του βρήκα σπίτι για να μας αφήσει ήσυχους. Όταν χώρισα, άρχισα να λέω την ιστορία μου σε όλους τους δικούς μου ανθρώπους. Ήταν ένα μέτρο για να είμαι ασφαλής. Ακόμη κι όταν έφυγε, ζούσαμε έναν τρόμο. Με τον παραμικρό θόρυβο που ακούγαμε απέξω, νομίζαμε ότι ήρθε να μας σκοτώσει. 

Μέχρι που συνειδητοποιώ ότι η κόρη μου, στην Α’ Γυμνασίου, χαρακώνεται. Έπρεπε να σφίξω τα δόντια και να τη βοηθήσω. Κατέληξε στην παιδοψυχιατρική κλινική της Πεντέλης, στην Αθήνα, για τρεις μήνες. Φαντάσου, το παιδί σου να είναι σε ψυχιατρείο στην Αθήνα και να μην επιτρέπεται να το δεις! Τότε μπήκαν στη ζωή μου τα κορίτσια του Κέντρου Στήριξης. Έτσι στάθηκα στα πόδια μου. Αν δεν ήταν αυτές και η οικογένειά μου, δε θα ήμουν εδώ. Ξέρεις τι είναι να ακούς για χρόνια ότι φταις εσύ για όλα; Ότι τα παιδιά σου θα καταλάβουν τι είσαι και θα σε παρατήσουν όταν μεγαλώσουν; Ευτυχώς, είχα αφήσει ένα μέρος του μυαλού μου καθαρό. Μέσα μου γνώριζα ότι δεν ήμουν το πρόβλημα και τα παιδιά μου δε θα είχαν λόγο να με αφήσουν ποτέ. 

Τα παιδιά μου δε θα ξεπεράσουν ποτέ εξ ολοκλήρου τα τραύματά τους. Η κόρη μου παίρνει ακόμη αγωγή και πιθανότατα θα παίρνει για πάντα. Ο μεγαλύτερός μου φόβος ήταν η κόρη μου να μπλέξει με κακοποιητή ή ο γιος μου να γίνει θύτης. Μεγαλώνοντας είδα ότι τα παιδιά μου δεν έμοιασαν καθόλου στον πατέρα τους. 

Σήμερα, τα παιδιά μου είναι πιο ήρεμα. Έχουν επιλέξει να μην έχουν επαφή μαζί του. Στη ζωή μου υπάρχει ένας άνθρωπος αλλά δε θέλω να παντρευτώ ξανά. Του έχω πει τα πάντα. Πιστεύω ότι ο σύντροφός σου πρέπει να ξέρει τι πέρασες κι εμείς πρέπει να αγκαλιάσουμε το τραύμα μας. Όταν τον γνώρισα, επειδή πια δε μπορούσα να εμπιστευτώ την κρίση μου, είπα στα παιδιά: "Αν δείτε το παραμικρό σημάδι, να μου το πείτε. Τίποτα δε θα μπει ανάμεσά μας. Εμείς οι τρεις είμαστε η γροθιά. Κανένας άλλος". Τον γνώρισαν και τον αγάπησαν. Από όταν έφυγε ο κακοποιητής μου από το σπίτι, φώτισαν όλα στη ζωή μου. Από τετράωρη πωλήτρια, έγινα υποδιευθύντρια. Απέκτησα φίλους, έγινα πιο δυνατή, κατάλαβα ότι αξίζω. 

Μια φορά τον χρόνο, ο πρώην σύζυγος θα περάσει από το σουπερμάρκετ με τη νέα του σύντροφο. Εύχομαι εκείνη να μη περνάει τα ίδια. Κι ας ήταν ένα τέρας μαζί μου, δε με νοιάζει. Αρκεί να μην ξαναπονέσει καμία άλλη στα χέρια του. 

Ζούσα επί 20 χρόνια σε μια παράνοια και τώρα τελείωσε. Σήμερα, στα 39 μου, δε κλαίω όταν σκέφτομαι τι πέρασα. Κλαίω μόνο όταν ακούω για περιπτώσεις γυναικοκτονίας. Σκέφτομαι ότι εγώ βγήκα από αυτό, αλλά άλλες δεν πρόλαβαν. Είναι άδικο για το Εγώ ενός άνδρα, να χάνονται ζωές. Σίγουρα, κάποιος λόγος υπάρχει που κάποιος κακοποιεί. Αλλά δε με ενδιαφέρει και δε θα έπρεπε να ενδιαφέρει καμία επιζήσασα. Πρέπει να αλλάξει η κοινωνία. Γιατί να προστατεύει ανθρώπους που κακοποιούν, που τρομοκρατούν, που απειλούν ότι θα σκοτώσουν, που σκοτώνουν; Κάτι πρέπει να αλλάξει στο νόμο. Δε μπορούμε να ζούμε από τύχη. Ο τρόμος δεν έγκειται στις στιγμές που σε χτυπά αλλά στην ηρεμία μετά τη θύελλα, όταν συνειδητοποιείς "από τι έζησα". 

Σε όποια ταυτίζεται με τα παραπάνω, θέλω να της πω πως δεν είμαι ηρωίδα. Η δύναμη υπήρχε πάντα μέσα μου, όπως υπάρχει και μέσα σου. Το μυαλό του ανθρώπου έχει τη μαγική ικανότητα να ξεπερνά κάθε δυσκολία και να βγαίνει στην αντίπερα όχθη. Πες το μηχανισμό επιβίωση. Θα υπάρξουν καλύτερες μέρες. Είναι μονόδρομος».