Η Λίζα Χάουαρντ περίμενε για περισσότερες από δύο ώρες σε μια σουίτα του ξενοδοχείου Riviera, αρκετός χρόνος για να κάνει μπάνιο, να ντυθεί και να μακιγιαριστεί, και στη συνέχεια να τα βγάλει όλα για να ετοιμαστεί για ύπνο, όταν νόμιζε ότι αυτός δε θα ερχόταν.
Αλλά στις 11:30 μ.μ. εκείνης της νύχτας στην Αβάνα - 2 Φεβρουαρίου 1964 - η Χάουαρντ, Αμερικανίδα ανταποκρίτρια του ABC News, άκουσε επιτέλους ένα χτύπημα στην πόρτα. Την άνοιξε και είδε τον άνδρα που περίμενε: Τον Φιντέλ Κάστρο, τον 37χρονο ηγέτη της κουβανικής επανάστασης και έναν από τους κορυφαίους ανταγωνιστές της Αμερικής στον Ψυχρό Πόλεμο.
«Εσείς μπορεί να είστε ο πρωθυπουργός, αλλά εγώ είμαι μια πολύ σημαντική δημοσιογράφος. Πώς τολμάτε να με αφήνετε να περιμένω», είπε η Χάουαρντ με προσποιητό θυμό. Στη συνέχεια κάλεσε τον Κάστρο, συνοδευόμενο από τον κορυφαίο σύμβουλό του, Ρενέ Βαλέχο, στο δωμάτιό της.
«Αν κοιμηθούμε μαζί τότε θα περιπλέξουμε τα πράγματα»
Τις επόμενες ώρες, μίλησαν για τα πάντα, από τη μαρξιστική θεωρία μέχρι τη μεταχείριση των πολιτικών κρατουμένων της Κούβας. Θυμήθηκαν τον πρόεδρο Τζον Φ. Κένεντι, ο οποίος είχε δολοφονηθεί λίγους μήνες νωρίτερα.
Ο Κάστρο μίλησε στην Χάουαρντ για το ταξίδι του στη Ρωσία την προηγούμενη άνοιξη και για την «προσωπική προσοχή» που είχε λάβει από τον «λαμπρό» Σοβιετικό πρωθυπουργό Νικήτα Χρουστσόφ.
«Έλεγε συνέχεια ότι ήθελε να με έχει», έγραψε η Χάουαρντ, αλλά «δεν ήθελε να γδυθεί ή να φτάσει μέχρι τέλους».
Τις πρώτες πρωινές ώρες, η Χάουαρντ ζήτησε από τον Βαλέχο να φύγει. Τελικά μόνος μαζί της, ο Κάστρο έβαλε τα χέρια του γύρω από την Αμερικανίδα δημοσιογράφο και οι δυο τους ξάπλωσαν στο κρεβάτι, όπου, όπως θυμάται η Χάουαρντ στο ημερολόγιό της, ο Κάστρο «με φίλησε και με χάιδεψε με δεξιοτεχνία και συγκρατημένο πάθος».
«Έλεγε συνέχεια ότι ήθελε να με έχει», έγραψε η Χάουαρντ, αλλά «δεν ήθελε να γδυθεί ή να φτάσει μέχρι τέλους».
«Αρέσει πολύ ο ένας στον άλλον», της είπε ο Κάστρο, παραδεχόμενος ότι δυσκολευόταν να βρει τις λέξεις για να εκφράσει την απροθυμία του. «Αν κοιμηθούμε μαζί τότε θα περιπλέξουμε τα πράγματα και η σχέση μας θα καταστραφεί».
Η Χάουαρντ μετέφερε μυστικά μηνύματα από το επαναστατικό καθεστώς της Κούβας στον Λευκό Οίκο και πάλι πίσω
Της είπε ότι θα την ξαναδεί - «και ότι αυτό θα έρθει φυσικά». Λίγο πριν ανατείλει ο ήλιος πάνω από την Αβάνα, ο Κάστρο έβαλε την Χάουαρντ στο κρεβάτι, έσβησε τα φώτα και έφυγε.
Το ταξίδι της Χάουαρντ στην Αβάνα τον χειμώνα του 1964 ήταν καθοριστικό για την προώθηση μιας από τις πιο ασυνήθιστες συνεργασίες στην ιστορία των αμερικανοκουβανικών σχέσεων.
Από τα μέσα του 1963 έως τα τέλη του 1964, η Χάουαρντ μετέφερε μυστικά μηνύματα από το επαναστατικό καθεστώς της Κούβας στον Λευκό Οίκο και πάλι πίσω.
Έγινε η κορυφαία Αμερικανή έμπιστη του Κάστρο, καθώς και η κρυφή συνομιλήτρια του με τον Λευκό Οίκο - ο βασικός κρίκος σε ένα άκρως απόρρητο παρασκηνιακό κανάλι που δημιούργησε μόνη της μεταξύ Ουάσινγκτον και Αβάνας για να διερευνήσει την πιθανότητα προσέγγισης μετά την κρίση των πυραύλων της Κούβας.
Από τα μέσα του 1963 έως τα τέλη του 1964, η Χάουαρντ μετέφερε μυστικά μηνύματα από το επαναστατικό καθεστώς της Κούβας στον Λευκό Οίκο και πάλι πίσω -χρησιμοποίησε επίσης τις δημοσιογραφικές της ικανότητες και το υψηλόβαθμο πόστο της στο ABC για να αμφισβητήσει δημοσίως τη νοοτροπία του Ψυχρού Πολέμου ότι ο Κάστρο ήταν εχθρός των αμερικανικών συμφερόντων.
Ο ρόλος της ως ειρηνοποιού στηρίχθηκε σε μια πολύπλοκη, ελάχιστα κατανοητή προσωπική σχέση που κατάφερε να σφυρηλατήσει με τον ίδιο τον Κάστρο -μια σχέση που ήταν πολιτική και προσωπική, πνευματική και οικεία.
Η επίμονη δημοσιογράφος που κέρδισε την εμπιστοσύνη του θρυλικού ηγέτη της κουβανικής επανάστασης
Σήμερα, σχεδόν κανείς δεν θυμάται τη Λίζα Χάουαρντ. Αλλά στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ήταν μία από τις πιο διάσημες γυναίκες τηλεοπτικές δημοσιογράφους στις Ηνωμένες Πολιτείες - μια λαμπερή πρώην σταρ σαπουνόπερας που επανεφευρέθηκε ως δημοσιογράφος και στη συνέχεια αναρριχήθηκε στην κορυφή του ανδροκρατούμενου κόσμου των τηλεοπτικών ειδήσεων.
Έγινε η πρώτη γυναίκα ανταποκρίτρια του ABC και η πρώτη γυναίκα που παρουσίασε τη δική της ειδησεογραφική εκπομπή στο δίκτυο.
Ο σημαίνων ρόλος της στα μέσα ενημέρωσης ενίσχυσε τις προσπάθειές της για την Κούβα, ακόμη και αν αυτό ανησύχησε τους αξιωματούχους του Λευκού Οίκου, οι οποίοι ήταν στόχοι της αδιάκοπης πίεσής της να αλλάξει την πολιτική των ΗΠΑ.
Έγινε η πρώτη γυναίκα ανταποκρίτρια του ABC και η πρώτη γυναίκα που παρουσίασε τη δική της ειδησεογραφική εκπομπή στο δίκτυο.
Σε άκρως απόρρητες εκθέσεις της εποχής, οι εν λόγω αξιωματούχοι εικάζουν για «φυσική σχέση μεταξύ» της Χάουαρντ και του Κάστρο και φοβούνται ότι θα χρησιμοποιούσε τη θέση της στο ABC News για να αποκαλύψει την ιστορία των μυστικών συνομιλιών της Ουάσινγκτον με τον κουβανό κομαντάντε.
Αλλά τόσο η ίδια όσο και ο Κάστρο πήραν το μυστικό της στενής διπλωματίας τους στον τάφο τους.
Μόνο τα τελευταία χρόνια, χάρη σε αποχαρακτηρισμένα επίσημα έγγραφα και, το σημαντικότερο, στα αδημοσίευτα ημερολόγια και επιστολές της ίδιας της Χάουαρντ, μπορεί να ειπωθεί η ιστορία του πώς μια επίμονη δημοσιογράφος κέρδισε την εμπιστοσύνη του θρυλικού ηγέτη της κουβανικής επανάστασης και έπεισε δύο προέδρους των ΗΠΑ να εξετάσουν το ενδεχόμενο ειρηνικής συνύπαρξης μαζί του.
«Ήθελα να βρίσκομαι επί τόπου όταν γράφεται η ιστορία»
Η Λίζα Χάουαρντ γεννήθηκε ως Ντόροθι Τζιν Γκούκενχαϊμ σε μια μεσοαστική εβραϊκή οικογένεια στο Οχάιο, αλλά έγινε γνωστή στον κόσμο ως η «πρώτη κυρία της αμαρτίας» της τηλεόρασης - ένας χαρακτηρισμός που της έδωσε το Χόλιγουντ επειδή υποδυόταν δολοφόνους και κλέφτες σε ξεχασμένα τηλεοπτικά προγράμματα και δευτεροκλασάτες ταινίες στις αρχές της δεκαετίας του 1950.
«Ήθελα να μιλάω με ανθρώπους που έβγαζαν ειδήσεις. Ήθελα να βρίσκομαι επί τόπου όταν γράφεται η ιστορία» θα πει η ίδια.
Έτσι, το 1960, ενώ ζούσε στη Νέα Υόρκη με τον σύζυγό της, Γουόλτερ Λόουενταλ, και τις δύο κόρες της, η Χάουαρντ εγκατέλειψε την καριέρα της ως ηθοποιός, άρπαξε ένα μαγνητόφωνο και άρχισε να παίρνει αποκλειστικές ραδιοφωνικές συνεντεύξεις ως απλήρωτη εθελόντρια για το Mutual Radio Network.
Κέρδισε πρόσβαση σε σημαντικές πολιτικές προσωπικότητες, όπως ο τότε γερουσιαστής Τζον Φ. Κένεντι, η πρώην πρώτη κυρία Έλενορ Ρούσβελτ και ακόμη και ο πρόεδρος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ.
Αλλά ήταν η μακροσκελής συνέντευξη της Χάουαρντ με τον Χρουστσόφ τον Σεπτέμβριο του 1960 -η πρώτη που ο Σοβιετικός ηγέτης είχε παραχωρήσει σε δημοσιογράφο από τη Δύση- που τράβηξε την προσοχή των στελεχών του ABC News.
Η Χάουαρντ ήταν το πρώτο γυναικείο πρόσωπο που διακτινίστηκε στα σαλόνια της Αμερικής
Τον Μάιο του 1961, το ABC προσέλαβε την 35χρονη τότε Χάουαρντ ως την πρώτη γυναίκα ανταποκρίτρια- δύο χρόνια αργότερα, το δίκτυο της έδωσε τη δική της εκπομπή - μια καθημερινή απογευματινή εκπομπή που απευθυνόταν σε νοικοκυρές και ονομαζόταν «Lisa Howard and News with the Woman's Touch».
Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Κουβανός ηγέτης Φιντέλ Κάστρο ήταν μία από τις πιο δυναμικές, ανησυχητικές για τις ΗΠΑ, φιγούρες στη διεθνή πολιτική σκηνή.
Σε μια εποχή που οι γυναίκες στις τηλεοπτικές ειδήσεις περιορίζονταν συνήθως σε ρεπορτάζ για τη μόδα, τον τρόπο ζωής και τον καιρό, η Χάουαρντ ήταν το πρώτο γυναικείο πρόσωπο που διακτινίστηκε στα σαλόνια της Αμερικής προσφέροντας έγκυρη κάλυψη των εθνικών και διεθνών γεγονότων σε καθημερινή βάση.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Κουβανός ηγέτης Φιντέλ Κάστρο ήταν μία από τις πιο δυναμικές, ανησυχητικές για τις ΗΠΑ, φιγούρες στη διεθνή πολιτική σκηνή.
Ο νεαρός, γενειοφόρος αντάρτης είχε ανατρέψει το υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ αυταρχικό καθεστώς του Κουβανού προέδρου Φουλχένσιο Μπατίστα την 1η Ιανουαρίου 1959, εγκαθιστώντας μια επαναστατική κυβέρνηση μόλις 90 μίλια από τις ακτές της Φλόριντα.
Αρχικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες φάνηκαν εντυπωσιασμένες από το χάρισμα του Κάστρο. Όμως οι Αμερικανοί αξιωματούχοι ξένισαν με την αντιαμερικανική ρητορική του και την οικονομική του προσέγγιση με τη Σοβιετική Ένωση.
Ο Κάστρο την αγνόησε για αρκετές εβδομάδες
Την άνοιξη του 1960, ο Αϊζενχάουερ ενέκρινε τον σχεδιασμό μιας μυστικής παραστρατιωτικής επέμβασης της CIA για την ανατροπή της κουβανικής επανάστασης και την εγκατάσταση μιας πιο πειθήνιας κυβέρνησης στην Αβάνα, διακόπτοντας τις διπλωματικές σχέσεις τον Ιανουάριο του 1961.
Η Κούβα ήταν μια σημαντική είδηση. Αλλά με τις εντάσεις να είναι υψηλές, το εμπάργκο σε ισχύ και χωρίς απευθείας ταξίδια μεταξύ των δύο χωρών, λίγοι δημοσιογράφοι του κατεστημένου μπορούσαν να έχουν πρόσβαση στη χώρα, πόσο μάλλον να πάρουν συνέντευξη από τον φλογερό ηγέτη της.
Η Χάουαρντ είχε προσπαθήσει και είχε αποτύχει να πάρει συνέντευξη από τον Κάστρο δύο φορές στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και μετά την κρίση των πυραύλων έκανε άλλη μια προσπάθεια.
«Λαμβάνοντας υπόψη την παρούσα κατάσταση της παγκόσμιας κρίσης», έγραψε στον Κάστρο, «δεν θα ήταν ιδανική στιγμή για να μιλήσετε στον αμερικανικό λαό;».
Μετά από μήνες, η κουβανική αποστολή στη Νέα Υόρκη χορήγησε τελικά στην Χάουαρντ βίζα για να ταξιδέψει στην Αβάνα στις αρχές Απριλίου 1963.
Ο Κάστρο την αγνόησε για αρκετές εβδομάδες καθώς ολοκλήρωνε τις διαπραγματεύσεις με τον Νεοϋορκέζο δικηγόρο Τζέιμς Ντόνοβαν για την απελευθέρωση των Αμερικανών κρατουμένων στις κουβανικές φυλακές και ετοιμαζόταν να κάνει ένα μακρύ ταξίδι στη Ρωσία για την πρώτη του σύνοδο κορυφής με τον Χρουστσόφ.
«Σε ικετεύω να πεις “ΝΑΙ”»
Σε μια προσπάθεια να τραβήξει την προσοχή του, η Χάουαρντ έγραψε στον Κάστρο ένα γράμμα μετά την άφιξή της - «Σε ικετεύω να πεις “ΝΑΙ”», ανέφερε στα ισπανικά.
«Δώσε μου αυτή τη συνέντευξη, σε παρακαλώ»- και το διαβίβασε σε διάφορους συνομιλητές, μεταξύ των οποίων και ο Ντόνοβαν, τον οποίο παρακάλεσε να πει μια καλή κουβέντα γι' αυτήν.
«Είπα στον Κάστρο ότι υπήρχε μια όμορφη ξανθιά δημοσιογράφος που ήθελε να του πάρει συνέντευξη και θα ήθελε να της δώσει λίγο από τον χρόνο του», θυμάται ο Ντόνοβαν.
«Το έκανα για να κεντρίσω τη φυσική ανδρική περιέργεια και ματαιοδοξία του Κάστρο».
Είτε από περιέργεια και ματαιοδοξία, είτε από την αίσθηση ότι η Χάουαρντ θα μπορούσε να γίνει ένας πραγματικά πολύτιμος δίαυλος προς την Αμερική, ο Κάστρο υποχώρησε και συμφώνησε να τη συναντήσει στο νυχτερινό κέντρο του ξενοδοχείου Riviera της Αβάνας.
Έφτασε τα μεσάνυχτα της 21ης Απριλίου και οι δυο τους μίλησαν σχεδόν μέχρι τις 6 το πρωί. Η Χάουαρντ εντυπωσιάστηκε από το εύρος των γνώσεων του Κάστρο.
«Ποτέ, ποτέ δεν βρήκα έναν ηγέτη να ενδιαφέρεται για τα συναισθήματα του Αλμπέρ Καμύ», ανέφερε αργότερα η Χάουαρντ σε μια επιστολή της.
«Και σίγουρα δεν έχω βρει αφοσιωμένους επαναστάτες που ανυπομονούν να συζητήσουν τα πλεονεκτήματα του Συντάγματός μας και της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων μας. Αλλά ο Φιντέλ απόλαυσε πάρα πολύ τη συζήτηση».
Μια βαθιά προσωπική επιστολή που συνέταξε στο δωμάτιό της
Ο Κάστρο απόλαυσε τη συζήτηση τόσο πολύ που συμφώνησε σε μια επίσημη συνέντευξη - την πρώτη που παραχώρησε σε Αμερικανό τηλεοπτικό δημοσιογράφο από το 1959.
Μέσα σε λίγες ώρες από τη συνέντευξη, ο Κάστρο πέταξε για τη Μόσχα, αλλά όχι πριν κανονίσει να παραδοθεί ένα τεράστιο μπουκέτο λουλούδια στο δωμάτιο του ξενοδοχείου της Χάουαρντ.
Σε αντάλλαγμα, η δημοσιογράφος άφησε στον Κάστρο αυτό που περιέγραψε ως «ένα μικρό ενθύμιο» - μια βαθιά προσωπική επιστολή που συνέταξε στο δωμάτιό της.
«Ήθελα να σας δώσω κάτι για να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου για τον χρόνο που μου παραχωρήσατε- για τη συνέντευξη- για τα όμορφα λουλούδια», άρχιζε το μήνυμά της.
«Συναντηθήκαμε και βρεθήκαμε κοντά και, ξέρω, αισθανθήκαμε κάτι ο ένας για τον άλλον που δεν θα μπορούσε να πάει παραπέρα. Εγώ είμαι αυτή που είμαι και εσύ είσαι ο Φιντέλ Κάστρο και για μας, αυτή τη στιγμή της ιστορίας, τίποτα προσωπικό δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί. Δεν έχουν σημασία οι προσωπικές μας επιθυμίες δεν είναι σημαντικές».
«Αποφάσισα να σας δώσω το πιο πολύτιμο αγαθό που έχω να σας προσφέρω. Δηλαδή: την πίστη μου στην τιμή σας. Την πίστη μου με τη μορφή μιας επιστολής, η οποία, αν αποκαλυφθεί, θα μπορούσε να με καταστρέψει στις Ηνωμένες Πολιτείες».
Ένα προσχέδιο του μηνύματός της, δακτυλογραφημένο σε επιστολόχαρτο του Hotel Riviera, τελείωνε με μια προσωπική νότα.
«Συναντηθήκαμε και βρεθήκαμε κοντά και, ξέρω, αισθανθήκαμε κάτι ο ένας για τον άλλον που δεν θα μπορούσε να πάει παραπέρα. Εγώ είμαι αυτή που είμαι και εσύ είσαι ο Φιντέλ Κάστρο και για μας, αυτή τη στιγμή της ιστορίας, τίποτα προσωπικό δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί. Δεν έχουν σημασία οι προσωπικές μας επιθυμίες δεν είναι σημαντικές».
Η Χάουαρντ διέγραψε αυτή την παράγραφο κατά τη διάρκεια μιας αναθεώρησης, με μεγάλα μπλε Χ να καλύπτουν τις λέξεις.
Και μετά δολοφονήθηκε ο Κένεντι
Όταν το «Φιντέλ Κάστρο: Αυτοπροσωπογραφία» που προβλήθηκε στο ABC στις 10 Μαΐου 1963, κυριάρχησε στον κύκλο των ειδήσεων.
«Ο Κάστρο επικροτεί τα «βήματα ειρήνης» των ΗΠΑ», δήλωσαν οι New York Times. «Ο Κάστρο θα ήθελε να μιλήσει με τον Κένεντι», ανακοίνωσε ο Cleveland Plain Dealer.
«Η συνέντευξη είχε μεγάλη επιτυχία, πρωτοσέλιδο σχεδόν σε όλες τις εφημερίδες της χώρας», έγραψε ο Χάουαρντ σε ένα προσωπικό σημείωμα για τον Κάστρο.
«Η όλη συνέντευξη συζητείται τώρα στα υψηλότερα επίπεδα».
Η Χάουαρντ, ο Κάστρο και μια χούφτα Αμερικανών αξιωματούχων γνώριζαν ότι η σφαίρα του δολοφόνου είχε τερματίσει ,όχι μόνο τη ζωή του JFK, αλλά και τις μυστικές προσπάθειές του να βρει κοινό έδαφος με την Κούβα.
Στις 23 Σεπτεμβρίου, καθώς μέλη της νεοϋορκέζικης λογοτεχνίας έτρωγαν finger food και έπιναν ποτά στο σπίτι της Χάουαρντ, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κούβα πραγματοποίησαν την πρώτη, αν και άτυπη, διμερή συνάντησή τους από την εποχή της κυβέρνησης Αϊζενχάουερ, παρά την υπόγεια δράση της CIA να φρενάρει τις όποιες διαδικασίες.
Τρεις ημέρες αργότερα, η Χάουαρντ βρέθηκε να καλύπτει τη συγκλονιστική ιστορία της δολοφονίας του Κένεντι για το ABC.
Η Χάουαρντ, ο Κάστρο και μια χούφτα Αμερικανών αξιωματούχων γνώριζαν ότι η σφαίρα του δολοφόνου είχε τερματίσει ,όχι μόνο τη ζωή του JFK, αλλά και τις μυστικές προσπάθειές του να βρει κοινό έδαφος με την Κούβα.
«Είναι ο πιο σωματικά ζωώδης άνδρας που έχω γνωρίσει ποτέ»
Αλλά η Χάουαρντ δεν το έβαλε κάτω. Έπεισε τους προϊσταμένους της στο ABC να την αφήσουν να επιστρέψει στην Κούβα για να κάνει ένα ακόμη τηλεοπτικό αφιέρωμα - αυτή τη φορά για τη ζωή υπό την επανάσταση.
Όταν ενημέρωσε τη νέα κυβέρνηση για το ταξίδι της, το προσωπικό του Λευκού Οίκου απάντησε ότι θα τους ενδιέφερε τι είχε να πει ο Κάστρο.
Υπήρχε και ένας άλλος λόγος για τον οποίο ανυπομονούσε να βρεθεί στην Αβάνα. «Πότε θα τον δω;» ρώτησε η Χάουαρντ τον Βαλέχο κατά την άφιξή της.
«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το συναίσθημα που εμπνέει ο Φιντέλ σε όλες τις γυναίκες είναι η απόλυτη και ανόθευτη σεξουαλική επιθυμία. Είναι ο πιο σωματικά ζωώδης άνδρας που έχω γνωρίσει ποτέ» έγραψε. Η έλξη μεταξύ τους ήταν αναμφισβήτητη.
«Ήταν τρελός να μάθει πότε θα φθάσετε», απάντησε αυτός. «Ρωτάει για σένα όλη μέρα». Δεν είδε τον Κάστρο μέχρι το επόμενο βράδυ, στις 2 Φεβρουαρίου 1964, όταν έφτασε στο ξενοδοχείο της κοντά στα μεσάνυχτα και οι δυο τους έμειναν ξύπνιοι μέχρι τα ξημερώματα, προτού την σκεπάσει και φύγει.
Τις επόμενες δύο εβδομάδες, η Χάουαρντ και το συνεργείο της περιπλανήθηκαν στην Κούβα με τον δραστήριο Κάστρο, τον κινηματογράφησαν να παίζει μπέιζμπολ, να επισκέπτεται μια φάρμα βοοειδών και να συνομιλεί με αγρότες.
«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το συναίσθημα που εμπνέει ο Φιντέλ σε όλες τις γυναίκες είναι η απόλυτη και ανόθευτη σεξουαλική επιθυμία. Είναι ο πιο σωματικά ζωώδης άνδρας που έχω γνωρίσει ποτέ» έγραψε. Η έλξη μεταξύ τους ήταν αναμφισβήτητη.
«Καθόμουν και στεκόμουν δίπλα του για πέντε ώρες και παραλίγο να τρελαθώ», διηγείται.
«Δεν μπορώ να μείνω μόνος μαζί σου χωρίς τον δικηγόρο μου»
Ήταν περασμένα μεσάνυχτα της 13ης Φεβρουαριου όταν τελείωσε η συνέντευξη και ο Κάστρο, ο Χάουαρντ και ο Βαλέχο πήγαν στην κρεβατοκάμαρα της σουίτας του Χάουαρντ.
«Είχαμε υπέροχη διάθεση», έγραψε η Χάουαρντ στο ημερολόγιό της. Ο Κουβανός ηγέτης ξάπλωσε στον καναπέ και έβαλε το κεφάλι του στην αγκαλιά της.
«Ο υπουργός Εξωτερικών Ντιν Ρασκ θα έπρεπε να μας δει τώρα», αστειεύτηκε η Χάουαρντ, ενώ ο Κάστρο βρυχήθηκε από τα γέλια.
Ξαπλώνοντας στον καναπέ, καταστρώνοντας στρατηγική για το πώς θα δελεάσουν τον Τζόνσον να ολοκληρώσει τον διάλογο που είχε ξεκινήσει ο Κένεντι.
Στις 3:30 τα ξημερώματα, η Χάουαρντ αποφάσισε και πάλι ότι ήταν καιρός να τους αφήσει λίγο μόνους ο Βαλέχο, πράγμα που έκανε τον Κάστρο νευρικό. «Δεν μπορώ να μείνω μόνος μαζί σου χωρίς τον δικηγόρο μου», αστειεύτηκε.
Όταν η Χάουαρντ ανακοίνωσε ότι ήθελε να «φορέσει κάτι άνετο», εκείνος έκανε μια μάταιη προσπάθεια να την κρατήσει πλήρως ντυμένη. «Έκανε μεγάλη φασαρία που δεν άλλαξα το φόρεμά μου επειδή ήταν τόσο όμορφο και ήθελε να το δει», έγραψε.
Και όταν εκείνη βγήκε από το μπάνιο με νυχτικό και πιτζάμες, την τιμώρησε επειδή δεν τον υπάκουσε. «Δεν με καταλαβαίνεις», παραπονέθηκε με μια δόση ματσισμού. «Θέλεις απλώς να κάνεις αυτό που θέλεις εσύ να κάνεις. Γιατί δεν μπορείς να μου φέρεσαι σαν άντρας;».
Ο Κάστρο έστρεψε τη συζήτηση στην περίπλοκη σχέση τους. Νύχτες νωρίτερα, ο Κάστρο είχε εκμυστηρευτεί ότι συνήθιζε να κοιμάται με πολλές γυναίκες, αλλά όχι πια - «ότι τώρα που είναι ο ηγέτης όλες οι γυναίκες θέλουν να κοιμηθούν μαζί του, αλλά εκείνος νόμιζε ότι δεν ήθελαν αυτόν, αλλά να κοιμηθούν με τον ηγέτη.
Αυτό φάνηκε να τον προβληματίζει», αφηγήθηκε ο Χάουαρντ. Καθώς ο Κάστρο εξηγούσε γιατί ήταν απρόθυμος να κοιμηθεί μαζί της, ρώτησε τον Χάουαρντ: «Τι θέλεις, Λίζα; Θέλεις το σώμα μου;»
Απόψε, εξακολουθούσε να βρίσκεται σε διχογνωμία. «Είπε ότι με ήθελε πάρα πολύ, αλλά οι συνθήκες έπρεπε να είναι σωστές και έπρεπε να είμαστε μακριά κάπου όπου θα μπορούσαμε να ξεχάσουμε τα πάντα», έγραψε η Χάουαρντ.
Παρ' όλα αυτά, «φτάσαμε στο κρεβάτι και μου έκανε έρωτα αρκετά επιδέξια και ήταν, φυσικά, συναρπαστικό και εκστατικό - όσο τίποτα άλλο που έχω βιώσει ποτέ».
«Λίζα, δεν είσαι απλή», είπε ο Κάστρο στον Χάουαρντ λίγο πριν φύγει. «Με εσένα και εμένα δεν είναι απλό. Αλλά αυτό είναι πιο ενδιαφέρον».
Και μετά ήρθε η προσωπική τραγωδία
Αυτό που ακολούθησε στη συνέχεια είναι ένα παρασκηνιακό κανάλι -γνωστό ως «γραμμή Κάστρο/Λίζα Χάουαρντ/πρέσβη του ΟΗΕ, Στίβενσον/Προέδρου Τζόνσον» σε άκρως απόρρητα έγγραφα του Λευκού Οίκου- μεταξύ του Λευκού Οίκου και της κουβανικής ηγεσίας ήταν πλέον ανοιχτό και ενεργό.
Η Χάουαρντ είχε χτίσει σχεδόν μόνη της μια πρωτοφανή γέφυρα μεταξύ του Κάστρο και του Οβάλ Γραφείου. Αλλά ο Λευκός Οίκος δεν έχασε χρόνο για να την αποκλείσει.
Καθώς η Χάουαρντ έχασε το κασέ της για την Κούβα στην κυβέρνηση Τζόνσον, έχασε και τη θέση της στο ABC News.
Και μετά ήρθε η προσωπική τραγωδία. Στα τέλη της άνοιξης του 1965, η Χάουαρντ υπέστη αποβολή. Η κατάθλιψη που ακολούθησε είχε ως αποτέλεσμα μια περίοδο νοσηλείας που, δυστυχώς, δεν κατάφερε να ανακουφίσει την απελπισία της.
Ο εσωτερικός αγώνας της Χάουαρντ να ελέγξει τον τόνο και το περιεχόμενο του τηλεοπτικού αφιερώματος του Απριλίου 1964, «Η Κούβα και ο Κάστρο σήμερα», σηματοδότησε την αρχή της πτώσης της στο ABC.
Και μετά ήρθε η προσωπική τραγωδία. Στα τέλη της άνοιξης του 1965, η Χάουαρντ υπέστη αποβολή. Η κατάθλιψη που ακολούθησε είχε ως αποτέλεσμα μια περίοδο νοσηλείας που, δυστυχώς, δεν κατάφερε να ανακουφίσει την απελπισία της.
Στις 4 Ιουλίου 1965, ενώ περνούσε το Σαββατοκύριακο των διακοπών στο Χάμπτονς, η Χάουαρντ άλλαξε μια συνταγή για 10 βαρβιτουρικά και προμηθεύτηκε ένα μπουκάλι με 100 δισκία σε ένα τοπικό φαρμακείο- κατανάλωσε τα χάπια στο πάρκινγκ και πέθανε από την υπερβολική δόση. Ήταν 39 ετών.
Ο Κάστρο αναγνώρισε εξ αρχής την ατρόμητη δύναμή της «Ξέρεις ότι κανείς δεν θα μπορούσε να έρθει εδώ κάτω και να κάνει ό,τι έκανες εσύ - με τη θέληση και την πειθώ σου», της είπε κατά τη διάρκεια μιας από τις νυχτερινές τηλεφωνικές τους συνομιλίες μεταξύ Αβάνας και Νέας Υόρκης το 1964. «Κανείς».
*Με στοιχεία από politico.com
