The Doctor: Η ανατομία μιας σύγχρονης δυτικής κοινωνίας

Αυτό που αισθάνεσαι σε μια παράσταση, που σε αγγίζει δεν μπορεί να περιγραφεί με λέξεις: είναι τόσο δυνατό και ακατανίκητο, τόσο ιδιαίτερο και ξεχωριστό. Ισως επειδή οι άνθρωποι είναι μπροστά σου, δίπλα σου, σχεδόν μπορείς να τους αγγίξεις. Ίσως επειδή το θέατρο σού φέρνει τα μύχια, τα ανομολόγητα και ομολογημένα της ψυχής, τα συναισθήματα τα πιο αγαθά και τα πιο ένοχα στα μάτια σου μπροστά. Κι έτσι ταυτίζεσαι ή κατανοείς. Συγχωρείς ή τουλάχιστον εξηγείς. Νιώθω πάντα στο θέατρο ότι βλέπω και μια άλλη πλευρά – σκοτεινή ή φωτεινή, δεν έχει σημασία. Μια άλλη πλευρά, μια άλλη όψη των πραγμάτων και πολύ μου αρέσει αυτό.

(Ακολουθεί μεγάλη παρένθεση)… Εδώ και χρόνια μάλιστα που ασχολούμαι με συνεντεύξεις ηθοποιών, σκηνοθετών και άλλων συντελεστών παραστάσεων, εκτιμώ ακόμη περισσότερο τον κόπο των ανθρώπων ανεξαρτήτως του αν μου άρεσε πολύ, ή όχι μία παράσταση. Δεν μπορώ λοιπόν καθόλου να καταλάβω πώς κάποιοι κριτικοί, αν αγαπούν αληθινά το θέατρο, θάβουν παραστάσεις και ανθρώπους με μένος. Πιστεύω πως υπάρχει τρόπος να αναφερθείς σε κακώς κείμενα ενός έργου χωρίς να εξευτελίσεις του συντελεστές του, χωρίς να τους καταρρακώσεις. Ας είναι.

Την προηγούμενη εβδομάδα είδα, επιτέλους, το The Doctor – για το οποίο φυσικά είχα διαβάσει ύμνους, μα και αποδοκιμασίες. Δεν θα το ξεχάσω ποτέ. Είναι ένα από τα έργα που με καθήλωσε, ένιωσα πως συγκλονίζει όλες μου τις αισθήσεις. Κι επειδή κριτικός δεν είμαι, θα προσπαθήσω, αυθόρμητα και απλά, να γράψω (μερικούς) λόγους για να το δει κάποιος.

1. Ο πολυβραβευμένος συγγραφέας και σκηνοθέτης Robert Icke έχει γράψει ένα από τα πιο σύγχρονα κείμενα που έχω ακούσει/διαβάσει.

2. Ας πιάσουμε το κεφάλαιο Κατερίνα Ευαγγελάτου, η οποία έκανε και την εξαιρετική μετάφραση σε αυτό το δύσκολο και δυνατό κείμενο. Η Κατερίνα κέντησε. Ζωγράφισε κυριολεκτικά με αρτιότητα μια παράσταση που δεν της ξέφευγε τίποτα. Αυτή η γυναίκα, που μεταφράζει, γράφει, σκηνοθετεί, ηγείται του Φεστιβάλ – με δυο λόγια δεν σταματά ποτέ, απέδειξε με αυτή τη δουλειά την τελειομανία της. Δεν αφήνει τίποτα στην τύχη, δεν αρκείται με το πολύ καλό – κυνηγά και πετυχαίνει το άριστο. Δομεί αριστοτεχνικά και αποδίδει εξαίσια, χωρίς διδακτισμό, σε πλάτος αλλά με ταχύτητα, όλα όσα προτάσσει ο συγγραφέας, μα απασχολούν και τις ζωές μας σήμερα. Πας σε ένα έργο τριών ωρών φοβούμενος την κούραση και όταν τελειώνει, θέλεις κι άλλο.

3. Σκηνικά – Κοστούμια / Εύη Μανιδάκη – Βασιλική Σύρμα. Αξίζει να δεις πώς γίνεται, αυτά τα δύο τόσο σημαντικά συστατικά μιας παράστασης, να είναι εντυπωσιακά παρόντα και αξιοπρόσεκτα και να μην «καβαλάνε» την τελική εικόνα. Πώς δύο γνώστριες της σκηνής κατάφεραν, με τις οδηγίες της σκηνοθέτιδας, να υπηρετήσουν το θέαμα και να μην το καπελώσουν παρά τη δύναμη των δημιουργιών τους. Μαγευτικό γκρι μίνιμαλ σκηνικό με ενδιαφέροντα ελάχιστα έπιπλα/κατασκευές και καταπληκτικό φωτισμό (Νίκος Βλασόπουλος) και πολλά χειροποίητα κοστούμια.

«Ξέρεις πόσο δύσκολο ήταν να βρω αυτό το πράσινο μεταξωτό πουκάμισο για τη Γουλιώτη; Γενικά, πόσο δύσκολο είναι να φτιάξεις ρούχα με αυτό το γκρι για φόντο; Μεγάλη πρόκληση. Ωραίο και το φόρεμα της Υπουργού ε; Και αυτό χειροποίητο!», θα μου πει η Βασιλική σε ένα τηλεφώνημα.

4. Στεφανία Γουλιώτη – ρέστα. Σε ρόλο ζωής, μια ερμηνεία για όσκαρ. Η Στεφανία αλλάζει πρόσωπα, φωνή, διάθεση, στάση σώματος, κίνηση σε απίστευτο ρυθμό με αξιοθαύμαστη ευστοχία, με άνεση, με συναίσθημα. Νιώθεις ότι ξέρει ακριβώς τι κάνει και σε κρατάει απ’ τα μούτρα.

5. Κίττυ Παϊταζόγλου – Τη θαύμαζα πάντα, τώρα ακόμη πιο πολύ. Η Κίττυ σε μαγνητίζει χωρίς ο ρόλος της να χάνει ούτε στάλα γοητείας πλάι στον οδοστρωτήρα Στεφανία. Είναι εκεί, ισχυρή παρουσία σε ένα παιχνίδι εξουσίας, ειρωνείας και ανασφάλειας που διαγράφεται στη φωνή της και στα ελαφριά μειδιάματα που τα κάνει με τέτοια μαεστρία.

6. Απολαύστε όλους τους ηθοποιούς. Ο καθένας στο πόστο του, άψογος.

7. Eπί της ουσίας, το έργο θίγει όλα όσα μπορεί να μας απασχολούν σήμερα:

• Το κομμάτι της ταυτότητας. Με μαγικό τρόπο, πολλά πρόσωπα του έργου δεν έχουν φύλο χωρίς αυτό να επηρεάζει το βάθος των σχέσεων ή να σε σοκάρει, γυναίκες είναι άνδρες είναι ένα και παρότι μπορεί να βλέπεις κάποιον ως γυναίκα, ενδέχεται να απατάσαι – απλά υπέροχο.

• Το χρώμα – λευκοί και μη λευκοί ένα και το αυτό. Άλλο βλέπεις και άλλο μπορεί να είναι. Δεν ξέρεις ποτέ αν η μελαμψή κοπέλα ή ο μαύρος πρωταγωνιστής είναι στ’ αλήθεια το χρώμα ή άλλο. Και πάλι δεν έχει σημασία.
• Κεφάλαιο: Βullying Πόσο εύκολα περνάς από την αγάπη στο μίσος.
• Η αιώνια μάχη επιστήμης – θρησκείας. Το έργο και η σκηνοθέτης δεν κουνούν το δάχτυλο. Σε οδηγούν με τον τρόπο τους να κατανοήσεις, να αμφισβητήσεις θέσεις και αντιγνωμίες – γιατί το να αμφιβάλεις είναι υγιές.

• Cancel culture – η μάστιγα της εποχής, αυτή η αδιανόητα εγκληματική απόρροια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
• Aλτσχάιμερ – η νόσος της εποχής μας, αυτή η τρομερή εκφυλιστική ασθένεια που βασανίζει ανθρώπους πολλούς, όλους όσους ζουν κοντά σε εκείνον που υποφέρει.

Και κάπως έτσι, βγαίνεις από ένα έργο, έχεις κλάψει και λίγο (εγώ με μία φράση που μου θύμισε τη μητέρα μου που έφυγε από τη ζωή πέρυσι τον Σεπτέμβριο και με την προδοσία που ένιωσε ένα παιδί –δεν λέω άλλο γιατί το spoiler είναι σίγουρο-, και κάποιοι άλλοι με κάτι άλλο), έχεις «ταΐσει» όλες σου τις αισθήσεις, έχεις πάει ένα βήμα παραπέρα σε σχέση με όσα ήξερες ή πρέσβευες μέχρι χθες. Νιώθεις μια σπάνια ανάταση. Αγωγή της ψυχής λέει, είναι η ψυχαγωγία. Ευχαριστούμε.

Info

ΤΗΕ DOCTOR

ΑΜΦΙ-ΘΕΑΤΡΟ ΣΠΥΡΟΥ Α. ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΥ

Α. Χατζημιχάλη 15 & Αδριανού 111, Πλάκα, Αθήνα, τηλ. 2110154559

Τετάρτη & Κυριακή: 19.00 / Πέμπτη: 20.30 / Παρασκευή: 21.00 / Σάββατο: 17.30 & 21.15

*Πηγή φωτογραφιών: @VasiaAnagnostopoulou