Τι συμβαίνει στο έντερο όταν έχει κανείς κατάθλιψη

Η κατάθλιψη είναι μια κατάσταση που αφορά την ψυχική υγεία, μπορεί όμως επίσης να έχει επιπτώσεις και στο σώμα μας, ιδιαίτερα μάλιστα στο έντερο. Για την ακρίβεια, εδώ προκύπτει ένα ερώτημα του τύπου “η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;”, υπό την έννοια ότι οι ερευνητές δεν είναι σίγουροι αν οι αλλαγές στο έντερο πυροδοτούν την κατάθλιψη ή η κατάθλιψη αλλάζει τη χλωρίδα του εντέρου. Όπως και να’χει, δείχνει βέβαιο ότι αυτά τα δύο έχουν μία περίπλοκη, άρρηκτα συνδεδεμένη σχέση.

Το να κατανοήσει κανείς πώς αυτή η σχέση δουλεύει είναι κάτι πολύ σημαντικό: δεν θα μπορούσε μόνο να μας δώσει περισσότερη διαύγεια πάνω στο τί προκαλεί την κατάθλιψη -κάτι που αποτελεί μυστήριο επί μακρόν- αλλά επίσης να ανοίξει νέους δρόμους στις έρευνες για πιθανές θεραπείες και παρεμβάσεις. Τί έχουν, λοιπόν, δείξει οι πιο πρόσφατες έρευνες για τη σχέση μεταξύ του εντέρου και της κατάθλιψης; Ας δούμε πιο αναλυτικά, παρακάτω.

Η κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσει δυσβίωση του εντέρου

Ένας από τους πρωταρχικούς τρόπους με τους οποίους η κατάθλιψη επηρεάζει το έντερο είναι μέσω της δυσβίωσης, μιας διαταραχής του εντερικού μικροβιώματος που οδηγεί σε μία ανισορροπία μεταξύ των καλών και των κακών βακτηρίων του εντέρου.

Σε έρευνες όπου συμμετείχαν άνθρωποι που έπασχαν από κατάθλιψη, οι ερευνητές παρατήρησαν χαμηλότερα επίπεδα καλών βακτηρίων όπως οι γαλακτοβάκιλλοι. Αυτοί μπορούν να διασπάσουν τις διαιτητικές ίνες, να παράξουν αντιφλεγμονώδη λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου και να βοηθήσουν το σώμα να προστατευτεί από χρόνιες ασθένειες και από αυξημένα επίπεδα επιβλαβών, φλεγμονωδών βακτηρίων όπως τα εντεροβακτηριοειδή.

Αυτή η βακτηριακή ανισορροπία μπορεί να έχει παράπλευρες συνέπειες στη συνολική μας υγεία ενώ οι ειδικοί πιστεύουν ότι τροφοδοτούν επίσης τα καταθλιπτικά συμπτώματα. Σε μία έρευνα του 2021 βακτήρια που λήφθησαν από ανθρώπους που είχαν κατάθλιψη μεταμοσχεύθηκαν σε τρωκτικά. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι αυτά τα τρωκτικά ανέπτυξαν επίσης καταθλιπτικά συμπτώματα, κάτι που αποδεικνύει την αμφίδρομη σχέση μεταξύ του εντέρου και του εγκεφάλου.

Για τον λόγο αυτό, έχουν επίσης διεξαχθεί έρευνες σχετικά με τον ρόλο της διατροφής που αποτελεί ένα από τα μυστικά για να βελτιώσει κανείς το εντερικό του μικροβίωμα στη θεραπεία της κατάθλιψης. Μία έρευνα γνωστή με το όνομα “the SMILES trial” συνέκρινε την επίδραση της εξατομικευμένης διατροφής σε σχέση με εκείνη της ψυχοθεραπείας, σε ενήλικες με κατάθλιψη. Στο τέλος της έρευνας, στο 32% των ανθρώπων που ανήκαν στην ομάδα που έκανε αλλαγές στη διατροφή, παρατηρήθηκε ύφεση της κατάθλιψης σε σχέση με ένα 8% στην ομάδα που έκανε ψυχοθεραπεία.

Η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή χημικών ουσιών στον οργανισμό μας

Το εντερικό μικροβίωμα είναι υπεύθυνο για πολλές περισσότερες λειτουργίες από -απλώς- τη διάσπαση της τροφής που καταναλώνουμε. Παίζει έναν σημαντικό ρόλο στο να ρυθμίζει τα πάντα, από την αντίδραση του ανοσοποιητικού μας συστήματος μέχρι τις ορμόνες μας.

Πιο συγκεκριμένα, το έντερο είναι υπεύθυνο για την παραγωγή της σεροτονίνης, η οποία είναι γνωστή και ως ορμόνη της ευτυχίας. Ενώ η “θεωρία της σεροτονίνης” σχετικά με την κατάθλιψη έχει πρόσφατα αμφισβητηθεί (σύμφωνα με την οποία, τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν συμπτώματα κατάθλιψης) κάποιοι ειδικοί δεν συμφωνούν καθώς πιστεύουν ότι η επίδραση του εντέρου στην παραγωγή σεροτονίνης θα μπορούσε να παίζει ρόλο στην κατάθλιψη.

“Οι αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγή σεροτονίνης, το 95% της οποίας παράγεται στο έντερο, όπως επίσης και τον κιρκάδιο ρυθμό μας, κάτι που μπορεί να προκαλέσει κακή ποιότητα ύπνου” λέει η Dr. Romayne Gadelrab, ψυχίατρος στο South London and Mausley NHS Founation Trust. “Και αυτό μπορεί να έχει συνέπειες στα πάντα, από την έκκριση ορμονών μέχρι τη ρύθμιση της όρεξής μας”.

Η κατάθλιψη μπορεί να επιβραδύνει την γαστρεντερική κινητικότητα

Το μικροβίωμα του εντέρου δεν είναι το μόνο μέρος του εντέρου που επηρεάζεται κατά τη διάρκεια ενός καταθλιπτικού επεισοδίου: Η κινητικότητα του εντέρου μπορεί να επηρεαστεί εξίσου και αυτό με τη σειρά του επιδρά στον τρόπο που επεξεργάζεται την τροφή και απορροφά τα θρεπτικά στοιχεία από το φαγητό, εξηγεί η Dr. Gadelrab. Συνήθως, η κινητότητα του εντέρου επιβραδύνεται και αυτός είναι ο λόγος που τόσοι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη υποφέρουν επίσης από δυσκοιλιότητα.

Οι έρευνες δείχνουν ότι αυτή η επιβράδυνση σχετίζεται με την ανεπάρκεια της σεροτονίνης στο έντερο (η οποία όπως έχουμε ήδη αναφέρει, είναι το αποτέλεσμα των διαταραχών του εντερικού μικροβιώματος) καθώς αυτός ο νευροδιαβιβαστής είναι υπεύθυνος για τη ρύθμιση του εντερικού νευρικού συστήματος. Το σύστημα αυτό ελέγχει όλα τα στάδια της διαδικασίας της πέψης, συμπεριλαμβανομένου του πόσο γρήγορα ή αργά κινείται το έντερο. Έτσι όταν υπάρχει έλλειψη σεροτονίνης η διαδικασία αυτή περιορίζεται.

*Πηγή φωτογραφιών: Pexels.com