Υπερανάλυση: 3 tips για να την αποφύγεις και να ζεις στο τώρα

Κάποιες φορές συμβαίνει μία σκέψη, μια ιδέα ή μία κατάσταση να “κολλήσει” στο μυαλό μας και να τη σκεφτόμαστε, να την επεξεργαζόμαστε ασταμάτητα. Ζυγίζουμε τα υπέρ και τα κατά, κάνουμε κάθε πιθανό ή απίθανο σενάριο αλλά, και πάλι, όλα αυτά δεν μας φαίνονται αρκετά, μήπως πρέπει να σκεφτούμε και κάτι ακόμη; Τα παραπάνω αποτελούν χαρακτηριστικά της υπερανάλυσης.

Ο όρος της υπερανάλυσης παρότι από μόνος του δεν αποτελεί μια διάγνωση σχετικά με την ψυχική υγεία, έχει συνδεθεί με καταστάσεις όπως η κατάθλιψη, το άγχος, οι διατροφικές διαταραχές κ.α.. Τί γνωρίζουμε όμως γι’ αυτήν και πώς θα σταματήσουμε να υπεραναλύουμε τα θέματα μας τόσο πολύ;

Υπεραναλύοντας, πολύ συχνά δημιουργούμε πολύ κακό για το τίποτα. Από μία σχετικά απλή κατάσταση μπορεί να επινοήσουμε ή να φανταστούμε πάμπολλες πιθανές άλλες καταστάσεις οι οποίες στην πραγματικότητα δεν θα συμβούν ποτέ. Το ν’ ανησυχεί κανείς με αυτόν τον τρόπο μπορεί να επιδεινώσει την ψυχική του υγεία. Με την επιδείνωση αυτή αρχίζουμε να ανησυχούμε ακόμη περισσότερο και έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος.

Είναι, αναμφίβολα, φυσιολογικό να κάνουμε σκέψεις αλλά το να περνάμε περισσότερο χρόνο μέσα στο μυαλό μας απ’ ότι να ζούμε το παρόν μπορεί να είναι κάτι πολύ περιοριστικό. Μακροπρόθεσμα, θα μπορούσε να μας αποστασιοποιεί από την πραγματικότητα, προκαλώντας προβλήματα στον τρόπο που την αντιλαμβανόμαστε (μήπως θυμάσαι το ανέκδοτο με τον γρύλλο;).

Γνωρίζουμε ότι αυτή η συνήθεια μπορεί να είναι εξουθενωτική και δύσκολη στην αντιμετώπιση της, ιδιαίτερα αν περνάει κανείς περιόδους δυσκολιών που βάλλουν τη συναισθηματική του σταθερότητα. Η δύναμη της θέλησης όμως είναι πολύ σημαντικός σύμμαχος σε τέτοιες περιόδους ενώ και τα 3 παρακάτω tips αποδεικνύονται ιδιαίτερα χρήσιμα.

Δώσε στον εαυτό σου την ευκαιρία να γνωρίσει το mindfulness

Οι mindfulness πρακτικές μας βοηθούν να είμαστε πλήρως και ενσυνείδητα εστιασμένοι στην παρούσα στιγμή. Προετοιμάζουν και εκπαιδεύουν το νου μας να μπαίνει σε μία γαλήνια κατάσταση χωρίς την ανάγκη να είναι συνεχώς υπερδραστήριος. O διαλογισμός αποτελεί μία από τις πιο δημοφιλείς πρακτικές για να αναπτύξεις το mindfulness. Το καλύτερο; Μπορεί κανείς πλέον να βρει αρκετούς τρόπους για να διαλογιστεί, χρησιμοποιώντας ειδικές εφαρμογές, καθοδηγούμενους διαλογισμούς, mantras ή, απλώς, χαλαρώνοντας στο άκουσμα των ήχων του περιβάλλοντος. Εδώ το σημαντικό είναι να είσαι κάπου που νιώθεις άνετα, ήσυχα και γαλήνια. Προφανώς, δεν θα είναι εύκολο να τιθασεύσεις τον νου σου μέσα στις πρώτες 2-3 mindfulness sessions σου αλλά με λίγη εξάσκηση μπορείς σίγουρα να το καταφέρεις.

Θέσε όρια στον νου σου

Όταν ακούμε κάποιον άλλον να μιλάει, έχουμε την επιλογή να αναλύσουμε αυτά που λέει και να αποφασίσουμε αν συμφωνούμε ή όχι με αυτό το άτομο. Ο νους δουλεύει με έναν πολύ παρόμοιο τρόπο, μια και πολλές φορές εκφράζεται μέσα από αυτόν το εγώ μας, το ασυνείδητο, μία λάθος αντίληψη ή παρερμηνεία…

Αν θέσουμε ένα όριο όπου ο εαυτός μας είναι το μόνο πρόσωπο που μπορεί να λειτουργήσει ως διαμεσολαβητής, αποφασίζοντας τί κρατά και τί αφήνει στη σκέψη μας, τότε μπορούμε να διαμορφώσουμε μία κρίση που θα πηγάζει από την ενδοσκόπηση μας και η οποία θα μας βοηθά να δούμε πιο αντικειμενικά τί συμβαίνει μέσα στην ψυχή μας.

Απελευθερώσου από την ανάγκη για έλεγχο

Ένα μεγάλο μέρος των προβλημάτων μας προκύπτει από την ανάγκη να έχουμε τον έλεγχο κάθε κατάστασης, κάτι που αφορά κατεξοχήν τους αγχώδεις ανθρώπους. Τελικά όμως, αυτό που θα ήταν πιο εύκολο να κάνουμε είναι ν’ αποδεχτούμε ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα πάντα. Είναι ανώφελο να υιοθετούμε τον ρόλο του Dr. Strange στο πολυσύμπαν του νου μας καθώς όλες εκείνες οι πιθανές μελλοντικές εκβάσεις που προβάλλουμε στο μυαλό μας υπάρχουν μόνο εκεί. Θα μπορούσαμε να
πούμε ότι η υπερανάλυση μας υποχρεώνει να ανησυχούμε διπλά, τριπλά, πολλαπλά για τον ίδιο λόγο. Στ’ αλήθεια, το θέλουμε αυτό για τον εαυτό μας;

Το να εγκαταλείψει κανείς την υπερανάλυση για πάντα δεν είναι εφικτό αλλά είναι σημαντικό να ξέρουμε πώς να την σταματάμε όταν την αναγνωρίζουμε. Δεν είναι δυνατό να σκεφτόμαστε θετικά ή να αποφεύγουμε τις αρνητικές σκέψεις στο 100% αλλά μπορούμε να μάθουμε να ζούμε μαζί τους και, εξίσου σημαντικό, να ξέρουμε πότε είναι απαραίτητο ένα διάλειμμα από αυτές!