Σύμφωνα με έρευνες, περίπου το 50% των παντρεμένων ζευγαριών καταλήγουν σε διαζύγιο. Και παρά το γεγονός πως οι χωρισμοί αποτελούν ένα απόλυτα φυσιολογικό γεγονός στις ανθρώπινες σχέσεις, δεν σημαίνει πως είναι μια απλή υπόθεση, ειδικά στην περίπτωση που εμπλέκονται παιδιά, τα οποία βρίσκονται στην κρίσιμη αναπτυξιακή τους φάση.
Οι ειδικοί ψυχικής υγείας είναι οι κατάλληλοι για να συμβουλεύσουν ένα ζευγάρι στο πώς θα ήταν προτιμότερο να πλαισιωθεί ένα διαζύγιο μέσα στην οικογένεια, στο πώς θα προετοιμάσουν οι γονείς τα παιδιά κατάλληλα και στο πώς το ζήτημα θα αντιμετωπιστεί όσο πιο ανώδυνα.
Έρευνες έχουν δείξει τη μεγάλη επιρροή που δέχονται τα παιδιά, κατά τη διάρκεια ενός χωρισμού με πολλά από αυτά, να αδυνατούν να αποδεχτούν το διαζύγιο των γονιών τους. Και πράγματι, ένα παιδί έχει μια έμφυτη, φυσική ανάγκη, να έχει παρόντες και τους δύο γονείς. Τι γίνεται όμως στην περίπτωση, που οι γονείς αποφασίσουν να χωρίσουν κατά την κρίσιμη περίοδο της ανάπτυξης τους;
Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Dr. Dakari Quimby (με ειδίκευση στην παιδοψυχολογία), ένα διαζύγιο επηρεάζει σε πολύ σημαντικό βαθμό τις σχέσεις και τα χαρακτηριστικά που θα αναπτύξουν στο μέλλον τα παιδιά που έχουν βιώσει τον χωρισμό των γονέων.
Υπάρχει μεν και μια θετική πλευρά, όταν το διαζύγιο πλαισιώνεται με σωστό τρόπο. «Τα παιδιά μαθαίνουν να μην συμβιβάζονται σε έναν γάμο που δεν τους καλύπτει, και διεκδικούν την ανεξαρτησία τους και την προσωπική τους ανάπτυξη», λέει ο ειδικός.
Ωστόσο, ένα διαζύγιο μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά την ψυχοσύνθεση ενός παιδιού και με αρνητικό τρόπο.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εμφανίζονται συνήθως τα παρακάτω μοτίβα συμπεριφοράς σε έναν ενήλικα που ως παιδί βίωσε τον χωρισμό και το διαζύγιο των γονιών του:
Παρουσιάζουν θέματα εμπιστοσύνης
«Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι άνθρωποι των οποίων οι γονείς χώρισαν μπορεί να δυσκολεύονται να εμπιστευτούν άλλους ανθρώπους», λέει ο Δρ Michele Goldman, Ph.D., ψυχολόγος και σύμβουλος του Ιδρύματος Έρευνας για την κατάθλιψη.
Ο Δρ Goldman δηλώνει ότι τα θέματα εμπιστοσύνης μπορούν να δημιουργηθούν εξαιτίας της αβεβαιότητας που κυριαρχεί σε μια σχέση που οδεύει προς το διαζύγιο. Το παιδί εισπράττει πως οι ανθρώπινες σχέσεις είναι εύθραυστες και επομένως δεν «μπορείς να βασίζεσαι και να εμπιστεύεσαι άλλα άτομα».
Στην περίπτωση που αναπτυχθούν θέματα εμπιστοσύνης, είναι πολύ δύσκολο να διαχειριστούν και προκαλούν προβλήματα στις μελλοντικές σχέσεις του παιδιού, καθώς γίνεται πιο κλειστός χαρακτήρας, καχύποπτος και δεν αφήνει τον εαυτό του ολοκληρωτικά να συνδεθεί με ένα άλλο πρόσωπο.
Έχουν φόβο εγκατάλειψης
Ο γενικευμένος φόβος εγκατάλειψης θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια σειρά από θέματα ψυχικής υγείας, γι’ αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διαβεβαιώσουμε, αλλά και να αποδείξουμε έμπρακτα στο παιδί πως παρά τον χωρισμό και οι δύο γονείς θα είναι στο πλευρό του.
«Οι ενήλικες των οποίων οι γονείς χώρισαν κατά την παιδική τους ηλικία μπορεί να έχουν έναν πιο βαθύ φόβο εγκατάλειψης λόγω της αστάθειας που βίωσαν από το διαζύγιο», συμπληρώνει ο ειδικός. «Αυτό μπορεί να οδηγήσει τα άτομα να ανησυχούν και να αγχώνονται μήπως ο σύντροφός τους, τους αφήσει και τερματίσει τη σχέση».
Γίνονται κλειστοί και διστακτικοί χαρακτήρες
Η βάση για κάθε σχέση είναι η εμπιστοσύνη, και εφόσον αυτή κλονιστεί, όπως συμβαίνει στα περισσότερα διαζύγια, τότε τα παιδιά γίνονται ιδιαίτερα κλειστά, δεν εξωτερικεύονται και είναι πολύ διστακτικά. Η καταπίεση αυτή, όπως και η έλλειψη έκφρασης σκέψεων και όσων νιώθουν, μπορεί να είναι ακόμη και καταστροφική για την ψυχολογία τους.
«Σκεπτόμενοι πως οι σχέσεις δεν λειτουργούν και πως όλα είναι παροδικά, διστάζουν και είναι ανίκανοι να αναπτύξουν μακροπρόθεσμες σχέσεις, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε πιο έντονες καταθλιπτικές σκέψεις».
Οι σχέσεις χρειάζονται οικειότητα και επικοινωνία, και για άτομα τα οποία έχουν πληγωθεί από ένα διαζύγιο στην οικογένειά τους, είναι πολύ πιο δύσκολο να εμπιστευτούν και να ανοιχτούν συναισθηματικά.
Υπεραναλύουν τις σχέσεις
Λειτουργώντας υπό το καθεστώς φόβου για τον τερματισμό μιας σχέσης, όπως συνέβη και με τους γονείς τους, τα παιδιά μπορεί να υπεραναλύουν τις σχέσεις ή να βιώνουν τρομερό άγχος όταν προκύψει ένα ζήτημα στους δικούς τους μελλοντικούς δεσμούς. Γι’ αυτό συχνά μπορεί να αποχωρούν πολύ γρήγορα από έναν δεσμό, αντί να σκεφτούν ήρεμα και ειλικρινά, προχωρώντας σε μια συζήτηση με τον άλλο σύντροφο, προκειμένου να βρεθεί λύση.
Αναπτύσσουν ενοχές και κακή σχέση με τον εαυτό τους
Σύμφωνα με τον Δρ. Goldman, πολλά παιδιά κατά τη διάρκεια ενός χωρισμού, μπορεί να σκεφτούν: «Οι γονείς μου δεν με αγάπησαν τόσο αρκετά για να μείνουν μαζί», αυτή είναι η βάση για να χτιστούν ενοχές, αλλά και κατηγορίες προς τον εαυτό του. «Αυτό συμβαίνει γενικά με άτομα που αισθάνονται κάποια αίσθηση αυτοκατηγορίας για το διαζύγιο των γονιών τους», λέει ο Δρ Goldman.
«Μπορεί να αμφισβητήσουν τον ρόλο τους όταν τα πράγματα πάνε άσχημα», συμπληρώνει ο ειδικός. Αν αυτό το μοτίβο όμως συνεχιστεί και στις ενήλικες σχέσεις, τότε θα κατηγορεί συνέχεια τον εαυτό του, ακόμη και αν υποστεί καταστάσεις που δεν του αξίζουν, έχοντας έτσι μια ροπή προς πιο κακοποιητικές σχέσεις.
