Οι τροφές που προσθέτουν χρόνια στον εγκέφαλό μας

Οι επιστήμονες μελετούν εδώ και χρόνια την περιοχή του εγκεφάλου έχοντας ως στόχο τη διατήρηση της υγείας του, ιδιαίτερα όταν οι άνθρωποι οδεύουν προς την τρίτη ηλικία. Ενώ γνωρίζουμε πλέον πολλά για εκείνους τους παράγοντες κινδύνου που επιταχύνουν τη γήρανση του εγκεφάλου, λίγα έχουν αποκαλυφθεί για τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να μειώσουμε την εξασθένηση των γνωστικών και νοητικών μας λειτουργιών.

Υπάρχουν, ωστόσο, αποδείξεις ότι η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο: Μία καινοτόμος έρευνα από το University of Nebraska - Lincoln’s Center for Brain, Biology and Behavior και το University of Illinois - Urbana Champaign υποδεικνύουν πως συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά παίζουν καθοριστικό ρόλο στην υγιή γήρανση του εγκεφάλου.

Η ομάδα των επιστημόνων με επικεφαλής τον Aron Barbey, διευθυντή του Center for Brain, Biology and Behavior, διεξήγαγε μια πολυεπίπεδη έρευνα που συνδύασε τις πλέον σύγχρονες, πρωτοποριακές ιδέες και καινοτομίες στις νευροεπιστήμες και την επιστήμη της διατροφής. Η έρευνα αυτή αναγνωρίζει ένα συγκεκριμένο διατροφικό προφίλ και μοτίβο στους συμμετέχοντες που είχαν καλύτερες γνωστικές και νοητικές επιδόσεις.

Στην έρευνα συμμετείχαν 100 υγιείς γνωστικά άνθρωποι, ηλικίας 65-75 ετών. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο με δημογραφικές πληροφορίες, σωματικές μετρήσεις καθώς και μετρήσεις που αφορούσαν την φυσική κατάσταση. Ελήφθησαν δείγματα πλάσματος αίματος ώστε να αναλυθούν οι βιοδείκτες των θρεπτικών συστατικών ενώ οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε γνωστικές αξιολογήσεις και μαγνητικές τομογραφίες. Η συνολική ανάλυση αυτών των στοιχείων αποκάλυψε δύο τύπους εγκεφαλικής γήρανσης ανάμεσα στους συμμετέχοντες: την πιο επιταχυμένη και την πιο βραδεία από το αναμενόμενο. Εκείνοι που εμφάνιζαν πιο βραδεία εγκεφαλική γήρανση είχαν ένα ιδιαίτερο, σαφές διατροφικό προφίλ.

Τα ευεργετικά θρεπτικά στοιχεία στους βιοδείκτες του αίματος ήταν ένας συνδυασμός λιπαρών οξέων (βαξενικό οξύ, γονδοϊκό οξύ, α-λινολενικό οξύ κ.α.) αντιοξειδωτικών και καροτενοειδών (όπως η λουτεϊνη και η ζεαξανθίνη), βιταμίνης Ε και χολίνης. Το προφίλ αυτό συνδέθηκε με τα θρεπτικά στοιχεία που συναντά κανείς στη Μεσογειακή δίαιτα -την οποία οι έρευνες έχουν ήδη συσχετίσει με την υγιή γήρανση του εγκεφάλου.

“Μελετήσαμε συγκεκριμένους βιοδείκτες θρεπτικών συστατικών όπως τα προφίλ των λιπαρών οξέων -τα οποία είναι γνωστά στην επιστήμη της διατροφής για τη δυνατότητά τους να προσφέρουν οφέλη στην υγεία. Κάτι που συμβαδίζει με το σύνολο των ερευνών στον τομέα αυτό που δείχνουν την θετική επίδραση της μεσογειακής διατροφής που είναι μια διατροφή κατεξοχήν πλούσια σε αυτά τα ευεργετικά θρεπτικά συστατικά” λέει ο Barbey. “Η παρούσα έρευνα αναγνωρίζει συγκεκριμένα μοτίβα στους βιοδείκτες των θρεπτικών συστατικών που είναι πολλά υποσχόμενα και έχουν ευνοϊκές, θετικές συνδέσεις με τις μετρήσεις των γνωστικών επιδόσεων και της υγείας του εγκεφάλου”.

Τι όμως σημαίνει αυτό πρακτικά; Ποιες είναι οι τροφές που θα πρέπει να καταναλώνουμε στα πλαίσια της Μεσογειακής διατροφής και που κάνουν καλό στον εγκέφαλό μας; Σύμφωνα με την Πυραμίδα της Μεσογειακής διατροφής μπορούμε να καταναλώνουμε καθημερινά από 20 έως 30 γραμμάρια φυτικές ίνες που θα βρούμε σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά, όσπρια και ξηρούς καρπούς. Είναι καλό να τρώμε καθημερινά σε μέτριες ποσότητες (2 μικρομερίδες) γαλακτοκομικά (γιαούρτι και τυρί) και, φυσικά, ας μην παραλείπουμε το ελαιόλαδο που είναι πλούσιο σε βιταμίνη Ε και ωφέλιμα λιπαρά οξέα.

Σε εβδομαδιαία βάση συστήνεται η κατανάλωση ψαριών (ιδιαίτερα λιπαρά ψάρια όπως η σαρδέλα, που έχουν αυξημένη περιεκτικότητα σε ω-3 λιπαρά) πουλερικών, αυγών και οσπρίων ενώ, μηνιαία (σε 4 μικρομερίδες) μπορούμε να τρώμε κόκκινο κρέας. Η κατανάλωση κρασιού συστήνεται με μέτρο!

Ο Aron Barbey σημείωσε ότι οι προηγούμενες έρευνες σχετικά με τη διατροφή και τη γήρανση του εγκεφάλου στηρίζονταν κυρίως σε ερωτηματολόγια σχετικά με τη διατροφή τα οποία βασίζονταν στις παρατηρήσεις και σε όσα στοιχεία μπορούσαν να ανακαλέσουν οι ίδιοι οι συμμετέχοντες.

“Η ιδιαιτερότητα, αυτής της έρευνας βρίσκεται στην ευρεία, περιεκτική προσέγγισή της που περιλαμβάνει πληροφορίες για τη διατροφή, τις γνωστικές λειτουργίες καθώς και απεικονίσεις του εγκεφάλου” λέει ο Barbey. “Αυτό μας επιτρέπει να αναπτύξουμε μια πιο στιβαρή κατανόηση της σχέσης ανάμεσα σε όλους τους παραπάνω παράγοντες. Πηγαίνουμε πολύ πιο μακριά από απλές μετρήσεις γνωστικών επιδόσεων με παραδοσιακά νευροψυχολογικά τεστ. Εξετάζουμε ταυτόχρονα τη δομή του εγκεφάλου, τη λειτουργία του και τον μεταβολισμό αποδεικνύοντας μία ευθεία σύνδεση ανάμεσα στις ιδιότητες του εγκεφάλου και τις γνωστικές ικανότητες. Επιπλέον, αποδεικνύουμε ότι αυτές οι ιδιότητες συνδέονται άμεσα με τη δίαιτα και τη διατροφή, όπως αποκαλύπτεται από τα μοτίβα που παρατηρούμε στους βιοδείκτες των θρεπτικών στοιχείων” εξηγεί.

Οι ερευνητές θα συνεχίσουν να εξερευνούν αυτά τα μοτίβα καθώς συνδέονται με την υγιή γήρανση του εγκεφάλου. Σύμφωνα με τον Barbey είναι πιθανό στο μέλλον τα ευρήματα αυτά να βοηθήσουν να αναπτυχθούν θεραπείες και παρεμβάσεις που να προάγουν την υγεία του εγκεφάλου.

“Υπάρχει τεράστιο ερευνητικό και ιατρικό ενδιαφέρον στην κατανόηση της βαθιάς σχέσης που υπάρχει μεταξύ της διατροφής και της υγείας του εγκεφάλου” λέει ο ίδιος, πληροφορώντας μας πως το Office of Nutrition Research στο Νational Ιnstitute of Ηealth έχει εγκαινιάσει ένα δεκαετές στρατηγικό πλάνο για να επιταχύνει σημαντικά την έρευνα που σχετίζεται με τη διατροφή. “Η δουλειά μας συνδέεται απευθείας με αυτή τη σημαντική πρωτοβουλία που στοχεύει να συμβάλλει με πολύτιμες πληροφορίες για το πώς τα διαιτητικά μοτίβα επηρεάζουν την υγεία του εγκεφάλου και τις γνωστικές λειτουργίες” όπως δηλώνει.

Μέχρι να προκύψουν νεότερες, ακόμη πιο εξειδικευμένες και άκρως ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το σημαντικό αυτό θέμα, εμείς κρατάμε την υπεροχή της Μεσογειακής διατροφής που αποδεικνύεται ευεργετική και για την υγεία του εγκεφάλου.