Αυτοί είναι οι καλύτεροι καφενέδες της Αθήνας

Ο καφενές είναι το θέατρο της ελληνικής ψυχής, η αρχαία αγορά του δήμου. Είναι η πρέφα και ο γλυκύς βραστός του συνταξιούχου, είναι η μπίρα μετά το μεροκάματο, το καραφάκι πριν από το οικογενειακό τραπέζι, ο φραπές, το κομπολόι, το τάβλι· είναι, κυρίως, το αντάμωμα. Εκεί όπου οι γλώσσες λύνονται για να σχολιάσουν τα γκολ της Κυριακής, την ακρίβεια, τους χαραμοφάηδες πολιτικούς, τα νέα της τηλεόρασης.

Είναι καβγάδες και φιλιώματα, το μέρος που ακόμα και ο ταπεινός έχει φωνή, γνώμη και άποψη που εισακούεται. Γιατί ο καφενές επιτελεί έργο ιερό και κοινωνικό: Εδώ έρχεσαι να αδειάσεις, να ξεφορτώσεις από πάνω σου ό,τι σε βασανίζει, έρχεσαι να νιώσεις ότι «ανήκεις» σε μια ευρύτερη παρέα που βασανίζεται το ίδιο με σένα, άρα δεν είσαι ο μοναδικός αναξιοπαθών αυτής της κοινωνίας, έρχεσαι να χαβαλεδιάσεις, να παλιμπαιδίσεις, να ταυτιστείς, να νιώσεις «όμοιος».

Ο καφενές, όμως, είναι πια μόδα και όχι μόνο μια ιστορία που αφορά τα παππούδια της γειτονιάς. Όταν εκείνα σχολάσουν, τη θέση τους παίρνει η νεότερη πελατεία, που συνεχίζει με τσίπουρα, αποστάγματα και μπίρες της μικρής, ποιοτικής παραγωγής και μεζέδες που προσαρμόζονται σε μια νέα εποχή, που ρωτά, πρωτίστως για την ποιότητα. Δίπλα στον παραδοσιακό καφενέ, ανθίζει ο νεωτεριστικός, ο μοντέρνος, που εμπνέεται από τον παλιό, ενίοτε παίρνοντας τη σκυτάλη του. Η μεσόγεια χαρά παραμένει και συγκεντρώνει όλα τα πιρούνια στο ίδιο πιατάκι, με χρώματα και ποικιλία και πληθωρικότητα που νικά τις σκοτούρες της ζωής, όσο κρατά ακόμα ένα καραφάκι, ακόμα ένα πιάτο τηγανητές μαρίδες.

Στο Καστέλλο

Κάτω από τα παλιά τυπογραφεία, τα φασονάδικα και τα δερματάδικα, σε ένα σκεπαστό πεζοδρόμιο που μοσχοβολά παλιά Αθήνα, ο Γιώργος δίνει νέα πνοή στον καφενέ του μπαμπά. Βέρος και ορκισμένος Καρπαθιώτης, άσχετα αν το όνομά του είναι Καστελοριζιός, μαζεύει εδώ όλη την παροικία του νησιού, μαζί με τους οργανοπαίχτες του που στήνουν τρικούβερτα γλέντια το Σαββατοκύριακο. Όταν δεν παίζουν τα όργανα, το CD αναλαμβάνει να σου συστήσει τις τσαμπούνες, τη λύρα και τις καρπαθιές μαντινάδες που θα συνοδεύσουν την παγωμένη ρακή. Ό,τι κι αν δοκιμάσεις εδώ, από τη φάβα μέχρι τον κεφτέ και την παστή μένουλα, έχει μια άλλη σφραγίδα, μιας αδιαπραγμάτευτης πρώτης ύλης που κρατά την ντοπιολαλιά της ατόφια μέσα στο τσιμέντο της Ευριπίδου. Η επική τηγανητή πατάτα και ο κεφτές του φέρνουν κόσμο από όλο το λεκανοπέδιο, το ψαράκι έρχεται ημέρας από την Κεντρική Αγορά, η μαμά φτιάχνει με τα χεράκια της τις μακαρούνες που σερβίρονται με καρπαθιώτικο αρμυροτύρι, το μαγικό παξιμάδι του νησιού γίνεται ντάκος με κρίταμο και πουθενά αλλού δεν θα βρεις το πιο αυθεντικό, σπιτικό, μικρό σαν το νύχι σου κασιώτικο ντολμαδάκι.

Ευριπίδου 88, πλ. Κουμουνδούρου, Τ/210-3212789

Το Λαΐνι

Η Γιούλα και ο Μιχάλης είναι φίλοι παιδικοί από το Τυμπάκι. Σαν η ζωή τούς έφερε στην πρωτεύουσα για σπουδές, τους έλειψε ο αληθινός, ο κρητικός καφενές. Και άνοιξαν ένα Λαΐνι, που πολλοί αγάπησαν για την αυθεντικότητά του, καλλιτέχνες και φιλο-κρητικοί με στυλ και άποψη. Τα πάντα εδώ φτάνουν από το νησί: η ρακή, το παξιμάδι, το λουκάνικο, το απάκι, τα τυριά. Στο μικρό πιατάκι του μεζέ, ντολμαδάκια, πατάτα οφτή με μυζήθρα και κρεμμυδάκι, μαυρομάτικα με χόρτα και μυριστικά, αβγά με στάκα, πιταρούδια. Κι αν θέλεις το μεζέ όπως παλιά, θα σου κάνει το χατίρι το πιατάκι με την ντομάτα, την ελιά, το τυρί, το παξιμάδι και το σφιχτό αβγό. Όταν έχει χρόνο η Γιούλα, η κατσαρόλα σοβαρεύει, βγάζει κατσικάκι οφτό, χοχλιούς με ξινόχοντρο και άλλα αγαπημένα του νησιού. Στα καλύτερα, το κρητικό brunch, με καφέ στο μπρίκι από το καφεκοπτείο του Δάνδαλη και σφακιανή πίτα με θυμαρίσιο μέλι.

Αρτεμισίου 40, Κεραμεικός, Τ/211-4021485

Ο Άγιος

Ο «Ντόντης» που είναι μουσικός πήρε έναν παλιό καφενέ και τον κέντησε στα γούστα και τα μέτρα μιας νέας γενιάς, με λάιβ ξεσαλωτικά και βραδιές με Χιώτη, Μπέμπα Μπλανς και Μάιλς Ντέιβις. Τα έπιπλα σε ταξιδεύουν στην Αθήνα του ’50 και το σερβάν της μαμάς, η κουζίνα μαγειρεύει μια καινούρια Ελλάδα που βάζει στο σχέδιο και τους βίγκαν αλλά και το ψαγμένο τοπικό προϊόν, όπως το μαύρο χοίρο από τη φάρμα Δήμου στην Καρδίτσα, που θα τον γευτείς και σε λουκούμι-φιλετάκια με πίτες για σουβλάκι, και σε κεμπάπ, και σε λουκάνικο. Θεϊκή τηγανητή πατάτα με πάπρικα και κακουλέ, μανιτάρια σοτέ με φρέσκια ρόκα και μαυροσούσαμο, κάνουν και έναν τιτανοτεράστιο ντάκο με ξινομυζήθρα και ρόκα αλλά και πεντανόστιμες φακές με ξηρούς καρπούς, σταφίδες, δυόσμο, καρότο και ξινομυζήθρα. Χρωματιστά τραπεζάκια στο πεζοδρόμιο, νέα παιδιά και κέφια, με άλλα λόγια, ο παππουδίστικος καφενές με πιάνο και ζωντάνια που δεν είχε ποτέ του φανταστεί.

Aγίου Θωμά 7, Γουδή, Τ/215-5600320

Η Γνωριμία

Στον απόμερο πεζόδρομο των Πετραλώνων, θαρρείς και από απέναντι θα ξεμυτίσει η Γεωργία Βασιλειάδου με το φακιόλι και μια σκούπα στο χέρι. Τραπεζάκια στη λιακάδα, μέσα ο Μάνθος, πίσω από τις φωτιές, στη μικρή, ανοιχτή κουζίνα του. Οι θαμώνες της γειτονιάς σερβιρίζονται μόνοι τους μπίρες και κρασάκια, στρώνουν το τραπέζι και πιάνουν τις κουβέντες. Ο γιος Στάθης βοηθά στο σερβίρισμα, η οικογένεια κρατά από τον Μηλοπόταμο της Κρήτης και αυτό θα το καταλάβεις από το εξαίρετο ελαιόλαδο μιας γενναιόδωρης χωριάτικης ή πάνω στα ζεστά χόρτα. Ό,τι δοκιμάσεις έχει αγοραστεί πρωινό, «αύριο είναι μια άλλη μέρα». Υπέροχα κεφτεδάκια, μαστόρικο, τραγανό αλάδωτο τηγάνι για το ταπεινό ψαράκι της ημέρας, μαγική ροδέλα τηγανητή πατάτα – για χάρη της αξίζει να έρθεις από μακριά. Το ίδιο και για τον μπακαλιάρο-σκορδαλιά, χωρίς κουρκούτι.

Περσέως και Σκαμβωνιδών, Πετράλωνα, Τ/210-3472635

Ο Ράκιας (από το Σωτηράκιας)

Ο Σωτήρης είναι γέννημα-θρέμμα Ζωγραφιώτης. Εδώ, σε μια παρένθεση-πλατειούλα πάνω στην κεντρική λεωφόρο, από το πρωί γίνεται η χαρά του συνταξιούχου. Μέχρι το μεσημέρι, η πελατεία αλλάζει. Θαμώνες ορκισμένοι του Σωτήρη πιάνουν τα μεσημεριανά πόστα του μεζέ, η Βίκυ, η γυναίκα του, σερβίρει όσο εκείνος μαγειρεύει χωρίς βοήθεια όλα τα εξαιρετικά που θα έρθουν στο τραπέζι σου. Γάβρος, σαρδέλα στο φούρνο, μικρόψαρο σπαρταριστό, πατάτα κομμένη στο χέρι, λουκάνικο, τηγανητό κολοκυθάκι, προβατίνα στα κάρβουνα, μπιφτέκι και συκώτι στη σχάρα. Στον Ράκια, αξίζει να δοκιμάσεις τις στρουμπουλές ομελέτες που ψήνει αριστοτεχνικά, με πατάτες, λουκάνικο και τυρί. Με ένα τηλέφωνο από την προηγούμενη, μάλιστα, θα σου ετοιμάσει τα κρυμμένα μυστικά του: μοσχαροκεφαλή, γίδα βραστή και πατσά.

Αμμοχώστου 9 & Μαράτου Ιάσονος, Ζωγράφου, Τ/6939-500777

Οι Μουριές

Ο παλιός Μπύθουλας, η κινηματογραφική γειτονιά των ταπεινών, μεταμορφώνεται, γίνεται τρέντι, σταρ όλων των θεαμάτων προτιμούν τη νεοκλασική γοητεία του, οι πιάτσες της διασκέδασης ξαναδίνουν ζωή στα μελαγχολικά δρομάκια του. Γοητεία εξασφαλισμένη στις Μουριές, όλη η ομορφιά του παλιού καφενέ, που τώρα έχει περάσει στα χέρια των παιδιών. Απρόσμενα γλέντια και λάιβ, κόσμος πολύς, ωραίος και στυλάτος ό,τι μέρα κι αν έρθεις. Τα τραπεζάκια, σε όλα τα χρώματα της χαράς, γεμίζουν μπίρες και ρακή, η μαμά Στέλλα μέσα καθαρίζει πατάτες, τα παιδιά αναλαμβάνουν το σέρβις. Όνειρο τηγανητή πατάτα και κεφτεδάκια, μαυρομάτικα με πιπεριά Φλωρίνης, καλαμαράκι, μαραθόπιτα με σπιτικό φύλλο, φρέσκος κολιός-γούνα που ανοίγει στη μέση και περιχύνεται με ωραίο, ριγανάτο λαδολέμονο, φρέσκο ψαράκι, συκώτι στη σχάρα και ένας ψωμωμένος, βελούδινος, ολόφρεσκος γάβρος μαρινάτος.

Κερατσινίου 15, Ακαδημία Πλάτωνος, Τ/210-5226805

Ο Πλάτανος

Μια τόση δα όαση στο κέντρο της πόλης, πες την και ζούγκλα, ο πλάτανος να αγκαλιάζεται με τη μουριά, η αυλίτσα με τις περικοκλάδες και τις ζαρντινιέρες της γίνεται φωλιά για τα ελεύθερα πουλιά, που ξέρουν ότι το χρόνο της χαράς πρέπει να τον κλέψεις, να τον κεράσεις ουζάκια, μπίρες και μεζεδάκια. ο Δημήτρης από τη Μανωλάδα, με τη γυναίκα του, αναλαμβάνουν να τηγανίσουν αιθέριο και αλάδωτο το γαβράκι, την αθερίνα, το μπαρμπουνάκι αλλά και τον κεφτέ που φτάνει με φρεσκοκομμένη ντοματούλα, τη συκωταριά, την πατάτα, τον κολοκυθοκεφτέ. Αχνιστός γάβρος και σαρδέλα με ντομάτα στο φούρνο, φάβα, τηγανιά, γίγαντες, μπεκρή μεζές. Επίγειες απολαύσεις καθημερινής χρήσης, διασκέδαση με το μακό και τη σαγιονάρα, χαλαρά και ανθρώπινα, σαν να είσαι στην πλατεία του χωριού. Φάση που φαίνεται να εκτιμούν οι ξένοι των τριγύρω ξενοδοχείων, φοιτητές και κόσμος ωραίος που έρχεται από όλη την Αθήνα.

Πλάτανος, Σεβαστείας 6, Ιλίσια, Τ/210-7486386

Το Αγριολούλουδο

Η Πηνελόπη, κληρονόμησε τον καφενέ από τους γονείς της, που κατάγονται από την Αμφιλοχία. Τον γέμισε χρώμα, παλιές διαφημίσεις, τον έβαψε ροδακινί, του πρόσθεσε και ένα μπαρ που δεν του λείπει τίποτα. Έβαλε τα νιάτα και το κέφι της, τα τραπεζάκια γεμίζουν από το πρωί με παππούδια, από το απόγευμα και μετά ακολουθεί ένα άλλο κοινό, που τον καφενέ μπορεί να τον αντιμετωπίσει και σαν μπαράκι. Ατού, το τσίπουρο από την Ευρυτανία, χωρίς να λείπει και το ουίσκι και το τζιν τόνικ από τα γύρω τραπέζια. Την Πηνελόπη την αγαπάμε γιατί ξέθαψε από τον παλιό χρόνο, τη δημοκρατική συνήθεια της «ποικιλίας» στο μεζέ. Όλοι το ίδιο, όλα σε μια πλούσια πιατέλα: το καταπληκτικό σύγκλινο της οικογένειας Ανδραμίδα, η μακαρονοσαλάτα, σπιτική λευκή ταραμοσαλάτα και λοιπές νοστιμιές, που τρώγονται νοσταλγικά, με οδοντογλυφίδα.

Παπαδιαμαντοπούλου 74, Ζωγράφου, Τ/210-7781587

Το καφενείο των φίλων

Δεν έχει ταμπέλα και οι περισσότεροι το ξέρουν σαν «του Γιώργου του Ναξιώτη». Εκεί όπου ακόμη η Κυψέλη ζει την ήσυχη ζωή της παλιάς γειτονιάς που δεν έχει ακόμη ανακαλύψει το νέο, χίπστερ κοινό, στου Γιώργη το ηλιόλουστο πεζοδρόμιο δεν πέφτει καρφίτσα. Μπίρες και ναξιώτικα τυριά, γινωμένα και σπιτικά, αρσενικό και γραβιέρα, από αυτά που δεν κυκλοφορούν στην αγορά. Ναξιώτικη ρακή, ντάκος γενναιόδωρος με ξινομυζήθρα, κεφτεδάκια που μοσχοβολούν μαμά και μπόλικο μαϊντανό, άγρια χόρτα και υποδειγματική χωριάτικη. Που ταιριάζει γάντι με τα προσφυγάκια, το γάβρο και όλα τα ψαράκια της ημέρας. Ο Ναξιώτης ξέρει από πατάτα και την τηγανίζει υπέροχα – σου τη συνιστώ παρέα με το ρόστο, το κοκκινιστό χοιρινό που έρχεται από το νησί, λουκούμι και γευστικό σαν μοσχαράκι γάλακτος. Κέρασμα τα γλυκά του κουταλιού της μαμάς, να μοσχοβολήσει ο τόπος ναξιώτικο νεράντζι, πορτοκάλι και κυδώνι, σαν ταξίδι αιγαιοπελαγίτικο, καταμεσής στο τσιμέντο.

Καυκάσου 172, Κυψέλη, Τ/210-8233222

*Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στην «Ελληνική Κουζίνα».