15 χρόνια χωρίς τον Lee Alexander McQueen, τον δημιουργό που σκηνοθετούσε όνειρα πάνω στις πασαρέλες

Αργότερα, δούλεψε στο Red or Dead και στον Romeo Gigli στο Μιλάνο, πριν επιστρέψει στο Λονδίνο και σπουδάσει στο Central Saint Martins College of Art and Design. Το 1992, παρουσίασε τη συλλογή αποφοίτησής του, Jack the Ripper Stalks His Victims, εμπνευσμένη από τον διαβόητο δολοφόνο του 19ου αιώνα. Τα ρούχα του ήταν σκοτεινά, μελετημένα, γεμάτα ιστορικές και συναισθηματικές αναφορές. Η Isabella Blow, μία από τις πιο επιδραστικές fashion editors της εποχής, είδε το ταλέντο του και αγόρασε ολόκληρη τη συλλογή. Έγινε μέντοράς του και τον βοήθησε να χτίσει το δικό του brand.

Ο McQueen έβλεπε την μόδα σαν έναν καθρέφτη της κοινωνίας, της ιστορίας, του ανθρώπινου πόνου. Το Highland Rape (1995), προκάλεσε τεράστιες αντιδράσεις. Πολλοί πίστεψαν πως εξυμνούσε τη βία κατά των γυναικών. Όμως, η αλήθεια ήταν διαφορετική: η συλλογή αναφερόταν στην καταπίεση της Σκωτίας από την Αγγλία. Ο McQueen, με σκωτσέζικες ρίζες, αντλούσε έμπνευση από την ιστορία των προγόνων του. Τα σκισμένα φορέματα και τα παραμορφωμένα ταρτάν του δεν ήταν μια εικόνα κακοποίησης, αλλά μια κραυγή, ένας τρόπος για να αναγκάσει το κοινό να νιώσει.

Και αυτό ακριβώς ήταν το μεγαλείο του: ήξερε πώς να κάνει τους ανθρώπους να νιώσουν.

Το 1999 παρουσίασε ένα από τα πιο εμβληματικά του shows: No. 13. Στο φινάλε, η Shalom Harlow, φορώντας ένα απλό λευκό φόρεμα, στέκεται πάνω σε μια περιστρεφόμενη πλατφόρμα, ενώ δύο ρομποτικοί βραχίονες την ψεκάζουν με μαύρη και κίτρινη μπογιά. Η στιγμή αυτή έμεινε χαραγμένη στην ιστορία της μόδας—ένα τέλειο παράδειγμα της μίξης τέχνης, τεχνολογίας και συναισθηματικής έντασης που χαρακτήριζε τον McQueen. Δεν ήταν απλά ένα σόου. Ήταν μια τελετουργία που ακόμα και σήμερα παρακολουθώντας την προκαλεί το σοκμ, σε αφήνει με κομμένη την ανάσα, και με την ψυχή σου απογυμνωμένη από συναισθήματα, αλλά γεμάτη με ομορφιά.

Το Voss (2001) ήταν ένα ακόμα αριστούργημα. Το show ξεκίνησε με τους θεατές να βλέπουν μόνο τον εαυτό τους σε καθρέφτες. Όταν άναψαν τα φώτα, φάνηκε πως η πασαρέλα ήταν ένα τεράστιο γυάλινο κουτί, όπου τα μοντέλα κινούνταν σαν σε ψυχιατρική κλινική. Στο τέλος, το κουτί έσπασε, αποκαλύπτοντας μια γυμνή γυναίκα με μάσκα από φτερά, παγιδευμένη ανάμεσα σε πεταλούδες. Ο McQueen ήθελε να αναδείξει την ασφυξία της βιομηχανίας της μόδας και την ομορφιά μέσα στην τρέλα.

Η σκοτεινή πλευρά και ο επίλογος

Παρά την τεράστια επιτυχία του, ο McQueen πάλευε με τους δικούς του δαίμονες. Η Isabella Blow, η γυναίκα που τον είχε ανακαλύψει, αυτοκτόνησε το 2007. Δύο χρόνια αργότερα, ο στενός του φίλος και σχεδιαστής κοσμημάτων, Lee Siegelson, πέθανε. Τον Φεβρουάριο του 2010, η μητέρα του, Joyce, έφυγε από τη ζωή.

Στις 11 Φεβρουαρίου 2010, μία μέρα πριν από την κηδεία της μητέρας του, ο McQueen βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του. Ο κόσμος της μόδας πάγωσε. Ένας από τους πιο ιδιοφυείς δημιουργούς της γενιάς του είχε χαθεί, αφήνοντας πίσω του ένα ανεκπλήρωτο όραμα.

Η κληρονομιά του McQueen

Το τελευταίο του show, Plato’s Atlantis, θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της μόδας. Ήταν η πρώτη πασαρέλα που μεταδόθηκε live στο διαδίκτυο, κάνοντας crash το website της SHOWstudio. Ήταν επίσης το ντεμπούτο του Bad Romance της Lady Gaga. Τα «παπούτσια-armadillo», τα φουτουριστικά prints και η ιδέα μιας μετα-ανθρώπινης κοινωνίας έδειξαν το όραμά του για το μέλλον.

Μετά τον θάνατό του, η Sarah Burton ανέλαβε τον οίκο McQueen και τον οδήγησε σε μια νέα εποχή. Το 2011 σχεδίασε το νυφικό της Kate Middleton, αποδεικνύοντας πως το DNA του McQueen μπορούσε να ισορροπήσει μεταξύ ανατροπής και βασιλικής κομψότητας.

Ο McQueen δεν ήταν απλώς ένας σχεδιαστής μόδας. Ήταν ένας αφηγητής, ένας καλλιτέχνης, ένας επαναστάτης. Χρησιμοποίησε τη μόδα για να εκφράσει φόβους, όνειρα, εφιάλτες και αλήθειες που πολλοί δεν τολμούσαν να κοιτάξουν κατάματα.

Δεκαπέντε χρόνια μετά τον θάνατό του, η απουσία του εξακολουθεί να στοιχειώνει τη μόδα. Τι θα είχε δημιουργήσει αν ζούσε; Πώς θα είχε εξελιχθεί;

Ο McQueen έφυγε νωρίς, ίσως επειδή ο κόσμος μας ήταν πολύ μικρός για το μέγεθος της ψυχής του. Ίσως επειδή, όπως όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες, κουβαλούσε ένα βάρος που κανείς άλλος δεν μπορούσε να σηκώσει.

Δεκαπέντε χρόνια μετά, το έργο του δεν είναι παρελθόν. Είναι παρόν και μέλλον. Οι δημιουργίες του συνεχίζουν να εμπνέουν, να στοιχειώνουν, να μας υπενθυμίζουν πως η μόδα δεν είναι μόνο ύφασμα και ραφές, αλλά συναίσθημα, ιστορία, αλήθεια.

Μας λείπει ο Lee.

Μας λείπει το θάρρος του να αμφισβητεί.

Μας λείπει η μαγεία του να μετατρέπει τον πόνο σε ομορφιά.

Μας λείπει η φωνή του, που δεν φοβόταν να ψιθυρίσει σκοτεινές αλήθειες μέσα από το μεγαλείο ενός φορέματος.

Ο McQueen μπορεί να μην είναι πια εδώ, αλλά κάθε φορά που βλέπουμε ένα κομμάτι του, κάθε φορά που κάποιος σχεδιαστής εμπνέεται από το θάρρος του, κάθε φορά που μια πασαρέλα μετατρέπεται σε μια ιστορία που μας συγκλονίζει, ξέρουμε ότι δεν έχει φύγει πραγματικά.

Γιατί οι θρύλοι δεν πεθαίνουν ποτέ.