Το σπίτι της μαμάς χωρίς τη μαμά

Μια φυλή του Αμαζονίου γιορτάζει την ενηλικίωση κάνοντας bungee jumping από δέντρα που ξεπερνούν τα 50 μέτρα, εμείς εδώ στον νότο ανεβαίνουμε τα σκαλιά του πανδαμάτορος χρόνου με περισσότερο δράμα, κλάμα αλλά και γέλιο, όπως ταιριάζει στην αισθαντική και κατά βάση εξωστρεφή ιδιοσυγκρασία μας.

Το άδειασμα του οικογενειακού σπιτιού όταν φύγει και ο τελευταίος γονιός -συνήθως είναι η μητέρα, άπειρες έρευνες που επιβεβαιώνουν την ηλικιακή κυριαρχία της γυναίκας στο χρόνο-, είναι ένα κόλπο ζόρικο σαν αυτά που κάνουν στις Ινδίες.

«Όταν το πέρασμα του καιρού επιβεβαιώνει το κακό που έγινε, τότε και μόνο τότε αρχίζει η πίκρα του πραγματικού πόνου», γράφει η Mary Shelley στον «Φρανκενστάιν» ενώ ο Michel Fais στο «Από το ίδιο Ποτήρι και άλλες Ιστορίες» περιγράφει την αλλόκοτη αλλά τόσο βαθιά ανθρώπινη συνθήκη της συνειδητοποίησης: «Τότε, εκείνο το τετράμηνο του περπατητού πένθους, διδάχτηκε τα δύο βασικά μυστικά της συναναστροφής. Το πρώτο ήταν ότι αυτός που μιλάει έχει ξαναμιλήσει, κι αυτός που δεν μιλάει δεν έχει ξαναμιλήσει, αλλά δεν αποκλείεται κάποια στιγμή ν’ αρχίσει πάλι να μιλάει, ώστε κάποτε να ξαναμιλήσει – εξάλλου υπάρχει καιρός για όλους και για κανέναν.

»Το δεύτερο ήταν ότι αυτός που μιλάει, που γεμίζει τον χώρο μιας συνάθροισης με λόγια, που τρέμει τη σιωπή, που τη θεωρεί ένα βήμα μετά την αγένεια κι ένα βήμα πριν από τη βλασφημία, έχει μυστικά, μυστικά που τα σκεπάζει με λόγια, όπως η γάτα τα κόπρανά της με χώμα· κι ότι εκείνος που σωπαίνει συχνά σωπαίνει λαλίστατος, αφού ξελαρυγγιάζεται να φωνάζει προς όλες τις κατευθύνσεις, σαν τον χαμένο στην έρημο, ακούστε τη σιωπή μου, είμαι σιωπηλός σαν την πέτρα».

Σαν τις δύο πέτρες της αλληγορικής σκηνής καταμεσής της οσκαρικής ταινίας του 2022, «Τα Πάντα Όλα», που τελικά χάριν μυθοπλασίας αλλά και βαθιάς αγάπης οι δύο αυτές αμετακίνητες πέτρες, η μεγαλύτερη και η μικρότερη, η μαμά και η κόρη, συνομίλησαν, γέλασαν και κατέληξαν ότι είμαστε όλοι «μικροί και βλάκες» μπροστά στην μεγαλειώδη απεραντοσύνη του σύμπαντος.

Μια άλλη, πιο κινηματογραφική ματιά πάνω στην αδιάσειστη διατύπωση του σκηνοθέτη και μετρ της ανατριχίλας, Ντάριο Αρτζέντο: «Το μόνο αληθινό μυστήριο είναι ότι η ίδια μας η ζωή κυβερνάται από νεκρούς».

Μέσα σε αυτή την καταχνιά της σιωπής του άδειου από παρουσία σπιτιού η ζωή βρίσκει πονηρούς, τσαχπίνικους τρόπους να σου υπενθυμίσει ότι συνεχίζεται, με κάθε τρόπο. Τρανή απόδειξη οι ζωηρές αναμνήσεις που ξεπηδούν σαν να χορεύουν από τις βελόνες, τις χρωματιστές κλωστές, τα καρουλάκια Πεταλούδα και τα είδη ραπτικής που η μαμά αποθήκευε σε ένα επαναχρησιμοποιημένο, μεταλλικό κουτί μπισκότων.

Ή οι καλομαζεμένες κορδέλες από συσκευασίες περιτυλίγματος που είχαν τοποθετηθεί υπομονετικά σε ένα στρογγυλό κουτί από κάποια επετειακή συσκευασία του λικέρ Cointreau –μόνο γλυκά ποτά ταίριαζαν στους γευστικούς της κάλυκες.

Πόσα συναισθήματα μπορεί να χωρέσει η εκάι απόχρωση στην κλωστή ραψίματος; Πόση μικροχαρά κουβαλάει μια δαχτυλήθρα από φίλντισι –δώρο μου από το Χαν ελ-Χαλίλι, τη χαοτική αγορά της Αιγύπτου; Είχε κι άλλες δαχτυλήθρες αλλά αυτή την ξεχώριζε σαν ένα επτά θαύματα του προσωπικού της κόσμου.

«Άρα το πιο φρικιαστικό απ’ όλα τα δεινά, ο θάνατος, είναι ένα τίποτα για μας. Απλούστατα επειδή, ενόσω εμείς θα ζούμε, εκείνος θα είναι απών, ενώ, όταν θα εμφανιστεί, εμείς δεν θα υπάρχουμε. Ο θάνατος, λοιπόν, δεν έχει καμία σχέση ούτε με τους ζωντανούς, ούτε με τους πεθαμένους, αφού όσο οι ζωντανοί είναι ζωντανοί δεν υπάρχει, και οι πεθαμένοι, δεν θα ζουν όταν φανεί» έλεγε ο Επίκουρος, στην Επιστολή προς Μενοικέα, Περί Ευτυχίας.

Με άλλα λόγια, «το τώρα είναι τώρα, το αύριο είναι αύριο», όπως τραγουδούσε ο Χιραγιάμα, ο ήρωας του Βιμ Βέντερς στην ταινία του 2023, «Υπέροχες Μέρες», βολτάροντας ανέμελα πάνω στο ποδήλατό του, με συνοδοιπόρο την ανιψιά του, θέλοντας να χαρίσει ένα ισχυρό μάθημα ζωής.

*Πηγή φωτογραφίας: istockphoto.com