To λάθος που κόστισε στην Kamala Harris και η μεγάλη αλήθεια που κρύβει ένα σποτ

Οι κάλπες έκλεισαν. Το αποτέλεσμα έχει κριθεί. Ο Donald Trump είναι (και) ο 47^ος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Η αλήθεια είναι ότι ως γυναίκες στο σύμπαν που λέγεται Γη, θα θέλαμε να ζήσουμε τη στιγμή που για πρώτη φορά μία γυναίκα και μάλιστα μειονοτικής καταγωγής θα γινόταν Πλανητάρχισσα, αλλά οι ψηφοφόροι αλλιώς αποφάσισαν.

Ανάμεσα σε κάποιες (ίσως όχι και τόσο) λεπτομέρειες που έκαναν πιθανόν την μεγάλη διαφορά, υπάρχει και ένα spot της Kamala Harris που παρακινεί τις γυναίκες που είναι παντρεμένες με άντρες οπαδούς του Trump να ψηφίσουν την υποψήφια των Δημοκρατικών. Σ’ αυτό η φωνή της Julia Roberts καταλήγει: «Ό,τι κάνουμε πίσω από το παραβάν της εκλογικής διαδικασίας, μένει στο παραβάν» δείχνοντας δύο γυναίκες που ενώ τους περιμένει ο τραμπικός σύζυγός τους, εκείνες κοιτάζονται συνωμοτικά και ψηφίζουν Kamala.

Αυτό το σποτ λειτουργεί αρνητικά σε δύο επίπεδα. Το πρώτο, το προφανές είναι ότι ξεσηκώθηκαν οι φεμινιστικές οργανώσεις γιατί θεώρησαν ότι είναι μια προεκλογική διαφήμιση που προσβάλλει τις γυναίκες γιατί τις θεωρεί έρμαια των ανδρών, ότι δεν μπορούν να έχουν δική τους άποψη και ότι φοβούνται να έχουν διαφορετική πολιτική ιδεολογία από τους συζύγους τους. Μπορεί όντως να ήταν μια άβολη διαφήμιση για τις περισσότερες γυναίκες.

Υπάρχει όμως και το δεύτερο επίπεδο στο οποίο θα περάσουμε με μία ερώτηση: Μήπως είναι έτσι τα πράγματα στις Η.Π.Α.; Γιατί όπως ίσως θα γνωρίζετε, η προεκλογική καμπάνια και τα διαφημιστικά σποτ ειδικά στην Αμερική δεν γίνονται τυχαία. Βασίζονται επάνω σε παρατήρηση της ζωής, της κουλτούρας, της συμπεριφοράς συγκεκριμένων target groups ψηφοφόρων. Και μάλλον το σποτ, όσο άβολο και αν ήταν, όσο και αν μπορεί να είναι ένας από τους λόγους που κόστισε στην Kamala ως προς το τελικό αποτέλεσμα, περιέχει μια ανησυχητική αλήθεια.

Επειδή σκρολάρω συχνά στο TikTok και το πρώην Twitter, ειδικά σε λογαριασμούς που αφορούσαν στις αμερικανικές εκλογές, είδα βίντεο που επιβεβαίωσαν το σποτ: δεν ήταν λίγες οι γυναίκες που δηλώνουν σε βίντεο ότι ακολουθούν την ιδεολογία του άνδρα τους όταν βρεθούν μπροστά στις κάλπες για να μη χαλάσουν το σπιτικό τους. Ψηφίζουν και εκείνες Τραμπ για να μην υπάρξουν καυγάδες με τον πατριάρχη σύζυγο. Φόβος λέγεται αυτό. Και υποταγή. Και υπακοή στον δυνατότερο. Σ’ αυτόν που κάνει κουμάντο στο σπίτι. Και μια συζυγική υποχρέωση για να μην υπάρχουν εντάσεις. Ή για να κρατήσει την ρεπουμπλικανική παράδοση που περνάει ως κληρονομικό χάρισμα από γενιά σε γενιά, όποιος και αν είναι αυτός που θέλει να εκπροσωπήσει στο Λευκό Οίκο την ιδεολογία και τα συμφέροντά τους. Ακόμα και αν ακούει στο όνομα Donald Trump. Ίσως κυρίως αν ακούει σ’ αυτό το όνομα, δικαιολογούνται τέτοιες συμπεριφορές από τους ψηφοφόρους του.

Σ’ ένα άλλο βίντεο υπάρχει μία γυναίκα που κλαίει από χαρά επειδή τελικά ο άνδρας της δε θα ψηφίσει Trump και νιώθει ότι παίρνει το δικαίωμα να ψηφίζει Kamala που τόσο το επιθυμεί!

Αυτό επιβεβαιώνει και μία πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε σε επιστημονικό περιοδικό και δείχνει ότι το 26% των γυναικών στις ΗΠΑ έχουν υποστεί έλεγχο από τους άνδρες του περιβάλλοντός τους, γεγονός που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πολιτική τους στάση και την τελική ψήφο.

Τέτοιες φοβικές συμπεριφορές μάς γυρίζουν πίσω στη δεκαετία του '80 και του '90, εδώ στην Ελλάδα. Ολόκληρες οικογένειες μπορεί να μη μιλούσαν για χρόνια επειδή οι μισοί ψήφιζαν το ένα κόμμα και οι άλλοι μισοί ένα άλλο. Το έζησα και εγώ ως παιδί στο πετσί μου. Ένιωθα ότι μαζί με όλα αυτά που με ένωναν με την οικογένειά μου ήταν και η κοινή πολιτική ιδεολογία. Όλοι έχουμε στον περίγυρο μας ζευγάρια από εκείνες τις δεκαετίες που η γυναίκα ρώταγε τον άνδρα τι θα ψηφίσει. Όλοι έχουμε βρεθεί σε γιορτινά τραπέζια που τα αίματα άναψαν όταν τόλμησε μία γυναίκα να εκφράσει μία διαφορετική άποψη από τον σύζυγό της επάνω σε ένα πολιτικό θέμα. Ακόμα υπάρχει το σύνδρομο στις σχέσεις ότι ο/η σύντροφός πρέπει να έχει μαζί με τον ίδιο αξιακό κώδικα και τις ίδιες ή παρόμοιες πολιτικές θέσεις. Αυτό τουλάχιστον θα ρωτήσει ο πατέρας (όχι η μητέρα) το παιδί του: «Τι ψηφίζει ο λεγάμενος/η;».

Ευτυχώς όσο και αν δεν το πιστεύουμε στην Ελλάδα του 2024, αυτό το φαινόμενο υποκινούμενο από την ριζωμένη κατά τα άλλα πατριαρχική αντίληψη, αρχίζει να ατονεί. Ίσως να το βλέπουμε μόνον στις παλιότερες γενιές. Οι νεότερες γενιές δεν μπαίνουν σε τέτοια διλήμματα. Ίσως μόνον στο δίλημμα «να πάω ή να μην πάω να ψηφίσω».

Στην Αμερική όμως του 2024, τα πράγματα είναι ακόμα έτσι. Πατροπαράδοτα. Η γυναίκα υποτάσσεται στην κυρίαρχη ανδρική άποψη, στον αφέντη, στον αρχηγό της οικογένειας.  

Αυτή η διαφήμιση λοιπόν που μπορεί να κόστισε στην Kamala, έβγαλε στην επιφάνεια ένα σοβαρό πρόβλημα που με την είσοδο του Trump στον Λευκό Οίκο ίσως ενταθεί: ο σεξισμός. Ο σεξισμός, τον οποίο ο Trump, όχι μόνον τον εκφράζει απερίφραστα αλλά τον εργαλειοποιεί. Πώς είναι δυνατόν μία γυναίκα να ψηφίσει έναν τύπο που έχει καταδικαστεί για σεξουαλική κακοποίηση, έχει διάγει μια ζωή γεμάτη σκάνδαλα και σε κάθε του ομιλία απευθυνόταν στα Alpha males που βλέπουν τις γυναίκες ως τρόπαια;

Είναι δυνατόν, όταν έχεις έναν σύζυγο που ταυτίζεται τόσο πολύ με τις απόψεις του νέου Προέδρου, σε τέτοιο βαθμό που ελέγχει και χειραγωγεί την κάθε σου κίνηση. Και την ψήφο σου. Γιατί μόνη σου δε θα το έκανες ποτέ. Γι’ αυτό το σποτ είχε κοινωνιολογική αξία, εκτός όλων των άλλων. Γι’ αυτό και το παραβάν της ψήφου θα ήταν το καταφύγιο πολλών γυναικών όπου θα ένιωθαν ελεύθερες- έστω για λίγο. Τότε ίσως να καταλάβαιναν πόσο καταπιέζονται τις υπόλοιπες ημέρες του χρόνου.

Δείτε το βίντεο της προεκλογικής διαφήμισης της Kamala Harris: