Ποιοι είναι οι Resnick, το ζευγάρι που ελέγχει το νερό της Καλιφόρνια;

Ενώ οι φλόγες μαίνονται αυτή τη στιγμή πάνω από την Καλιφόρνια, καταπίνοντας γη και ζωή χωρίς έλεος, η πραγματική φωτιά καίει κάτω από την επιφάνεια: η καταλήστευση του πιο ιερού δημόσιου αγαθού, του νερού, από τα χέρια των λίγων και ισχυρών. Με την πολιτεία να παρακολουθεί, αμήχανη και ανίκανη να προστατεύσει τους πολίτες της, οι Stewart και Lynda Resnick, το ζευγάρι των δισεκατομμυριούχων αγροτών, απολαμβάνουν την εξουσία που τους παρέχει ο απόλυτος έλεγχος των αποθεμάτων νερού. Στη σκιά της πύρινης κόλασης που κατατρώει την Καλιφόρνια, την ίδια στιγμή που εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι εκτοπίζονται, εκείνοι αναλαμβάνουν να ποτίσουν τα εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα της γης τους με το πολύτιμο, όλο και πιο σπάνιο, νερό που είναι ανεκτίμητο για τους υπόλοιπους.

Το ζεύγος Resnick έχει την πολυτέλεια να χρησιμοποιεί το νερό, το οποίο θα μπορούσε να σώσει ζωές, κερδίζοντας δισεκατομμύρια από τη φυσική καταστροφή που αφήνει πίσω της χάος, πόνο και απόγνωση. Ο απόλυτος έλεγχος του νερού στην πολιτεία τους έχει καταστεί συνώνυμο του ύστατου καπιταλισμού.

Ιδιωτικοποίηση του νερού: Το παράδειγμα των Resnick

Οι Resnick, μέσω της εταιρείας τους The Wonderful Company, κατέχουν το 57% ενός από τα μεγαλύτερα φράγματα της Καλιφόρνια, το οποίο δημιουργήθηκε από το κράτος και προοριζόταν για τη διαχείριση του νερού στις αγροτικές περιοχές της πολιτείας. Αντί να αποτελούν μέρος του δημόσιου αγαθού, το νερό αυτό έχει μετατραπεί σε κερδοφόρο προϊόν, το οποίο οι Resnicks πωλούν πίσω στο κράτος με τιμές που έχουν εκτοξευθεί, διαμορφώνοντας μια νέα συνθήκη εκμετάλλευσης. Η επιχείρηση του ζεύγους έχει την ικανότητα να ελέγχει όχι μόνο την παροχή νερού, αλλά και τη διανομή του σε έναν από τους πιο κρίσιμους τομείς της πολιτείας: τη γεωργία.

Ενδεικτικό της καταχρηστικής αυτής εκμετάλλευσης είναι το γεγονός ότι, σε μια χρονιά ξηρασίας όπως το 2024, οι Resnicks κατανάλωσαν 150 δισεκατομμύρια γαλόνια νερού για να ποτίσουν τα 700.000 στρέμματα της γης τους, τη στιγμή που οι ανάγκες σε νερό για την καθημερινότητα των πολιτών της Καλιφόρνια είναι σχεδόν αδύνατο να ικανοποιηθούν. Το γεγονός ότι το νερό που θα μπορούσε να εξασφαλίσει την υδροδότηση ενός ολόκληρου μητροπολιτικού κέντρου, όπως το Σαν Φρανσίσκο, για 10-15 χρόνια, κατευθύνεται στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, αποτελεί απόδειξη της έλλειψης ηθικής και κοινωνικής ευθύνης.

Το ζεύγος Resnick δεν είναι το μόνο παράδειγμα αυτής της τάσης. Η Καλιφόρνια κατακλύζεται από μεγάλες εταιρείες και επιχειρηματίες που ελέγχουν το νερό και το χρησιμοποιούν ως εργαλείο εξουσίας και κέρδους. Μια απλή ματιά στα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα αυτών των ισχυρών παραγόντων αποδεικνύει ότι η ιδιωτικοποίηση του νερού συνιστά ένα εξαιρετικά επικίνδυνο φαινόμενο, το οποίο εντείνει την κοινωνική ανισότητα και αποστερεί από τους πολίτες την πρόσβαση σε έναν πόρο που είναι βασικός για τη ζωή.

Το πραγματικό τίμημα 

Αυτή η καταστάση γίνεται ακόμη πιο δραματική όταν εξετάσουμε τις συνέπειες της εκμετάλλευσης του νερού στις περιβαλλοντικές κρίσεις που πλήττουν την Καλιφόρνια. Η πολιτεία πλήττεται από πρωτοφανείς πυρκαγιές, οι οποίες καταστρέφουν χιλιάδες σπίτια, αποσταθεροποιούν κάθε κοινωνική συνοχή και προκαλούν ανυπολόγιστες ζημιές. Δύο βδομάδες μέσα στο 2025 και οι πυρκαγιές στο Λος Άντζελες έχουν προκαλέσει τουλάχιστον 24 θανάτους, ενώ 100.000 άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί και πάνω από 5.000 σπίτια και αυτοκίνητα έχουν καταστραφεί ολοσχερώς.

Η κλιματική αλλαγή, συνδυασμένη με την αλόγιστη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων και την έλλειψη επενδύσεων σε υποδομές, έχει δημιουργήσει μια εκρηκτική κατάσταση. Η Καλιφόρνια, που κάποτε υπερηφανευόταν για την ανθεκτικότητα και τις καινοτομίες της στην περιβαλλοντική διαχείριση, πλέον αποτελεί ένα υπόδειγμα καταστροφής, με την έλλειψη νερού να επιδεινώνει την κρίση των πυρκαγιών και της απώλειας της βιοποικιλότητας.

Οι καταστροφές από τις πυρκαγιές δεν αφορούν μόνο το παρόν. Στην πραγματικότητα, επηρεάζουν και το μέλλον του οικοσυστήματος και της κοινωνίας στην Καλιφόρνια. Οι κοινότητες που πλήττονται από τις φωτιές είναι συχνά εκείνες που στερούνται πόσιμου νερού, λόγω της αλόγιστης εκμετάλλευσης από ιδιωτικές εταιρείες όπως αυτή των Resnick. Η έλλειψη πρόσβασης σε καθαρό νερό καθιστά τη ζωή αβίωτη για εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, οι οποίοι αντιμετωπίζουν και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών, αλλά και την κοινωνική αδικία που προκαλεί η ιδιωτικοποίηση των φυσικών πόρων.

Από την Καλιφόρνια μέχρι την Ελλάδα

Το αδιέξοδο της Καλιφόρνια δεν περιορίζεται μόνο στην καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά αφορά και τη βαθιά κοινωνική ανισότητα που δημιουργείται. Η εκμετάλλευση του νερού και άλλων φυσικών πόρων από δισεκατομμυριούχους και μεγάλες εταιρείες έχει φέρει στο προσκήνιο την αντίθεση μεταξύ των ισχυρών και των αδυνάμων. Ενώ οι πλούσιοι έχουν πρόσβαση σε ανεξάντλητους πόρους, οι φτωχοί πολίτες και οι κοινότητες πλήττονται σφοδρότερα, καθώς δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν το νερό που χρειάζονται για την επιβίωσή τους.

Η κριτική προς την ιδιωτικοποίηση των φυσικών πόρων και η απαίτηση για δημόσια διαχείριση του νερού αυξάνονται. Οι πολίτες της Καλιφόρνια κατανοούν πλέον ότι το νερό, όπως και άλλοι φυσικοί πόροι, δεν πρέπει να υπόκεινται στους νόμους της αγοράς, οι οποίοι προάγουν την κερδοσκοπία εις βάρος των κοινωνικών αναγκών και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Αντιδρούν έντονα στην ιδιωτικοποίηση του νερού και απαιτούν την αποκατάσταση της δημόσιας διαχείρισης αυτού του αναγκαίου αγαθού.

Φυσικά, η τάση της ιδιωτικοποίησης των δημόσιων αγαθών, δεν αφορά μόνο τις ΗΠΑ. Στην Ελλάδα, η διαδικασία της ιδιωτικοποίησης του νερού έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, καθώς επηρεάζει άμεσα την καθημερινότητα των πολιτών και θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα ενός από τα πιο σημαντικά φυσικά αγαθά. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η ΕΥΔΑΠ, η οποία μέχρι το 2001 ήταν πλήρως δημόσια και αποτελούσε το κύριο φορέα διαχείρισης του νερού στην περιοχή της Αθήνας. Παρά τη δημόσια φύση της, η κυβέρνηση προχώρησε σε μερική ιδιωτικοποίηση, παραχωρώντας μέρος των μετοχών της σε ιδιώτες, γεγονός που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από πολίτες και φορείς.

Οικονομικοί όμιλοι με μεγάλα συμφέροντα απέκτησαν τον έλεγχο της επιχείρησης, και οι πολίτες είδαν τις τιμές του νερού να αυξάνονται σταδιακά. Η διαχείριση του νερού από ιδιωτικά συμφέροντα προκαλεί ανησυχίες για τη συνεχιζόμενη αύξηση του κόστους του νερού, ιδιαίτερα σε συνθήκες κρίσης, όπου η πρόσβαση σε αυτό το βασικό αγαθό καθίσταται όλο και πιο δύσκολη για τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα. Η κατάσταση αυτή αντανακλά την ίδια αδικία που επικρατεί στην Καλιφόρνια, όπου η υπερβολική εκμετάλλευση του νερού από μεγάλους αγρότες και επιχειρηματίες προκαλεί την αδυναμία πρόσβασης των πολιτών στον ίδιο πόρο.

Επιπλέον, η ΔΕΗ έχει επίσης περάσει σε ιδιωτικά χέρια, προκαλώντας προβλήματα πρόσβασης και αύξησης των τιμών. Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, όπως και στην περίπτωση του νερού, συνοδεύτηκε από τη μείωση της ποιότητας των υπηρεσιών και την αύξηση των τιμών για τους καταναλωτές. Παρά τις επαναλαμβανόμενες υποσχέσεις για βελτίωση της διαχείρισης και του κόστους, η πραγματικότητα είναι ότι οι πολίτες υποφέρουν από αυξημένα κόστη και χαμηλότερη ποιότητα υπηρεσιών.

Επιπλέον, το νερό στη Θεσσαλονίκη υπήρξε θέμα διαπραγμάτευσης και ιδιωτικοποίησης, με την Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ) να περνάει σε μεγάλο βαθμό σε ιδιωτικά χέρια το 2011. Η πώληση του 51% της ΕΥΑΘ στην γαλλική εταιρεία Suez δημιούργησε σφοδρές αντιδράσεις, καθώς οι πολίτες της Θεσσαλονίκης αντέτειναν ότι η ιδιωτικοποίηση του νερού θα οδηγήσει σε αύξηση των τιμών και απώλεια του δημόσιου ελέγχου σε έναν τόσο κρίσιμο πόρο. Παρά τις υποσχέσεις για βελτίωση των υποδομών και εξυπηρέτησης, οι κάτοικοι της πόλης παραπονιούνται για τις υψηλές τιμές και την κακή ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται, αποδεικνύοντας ότι η ιδιωτικοποίηση δεν αποτελεί πανάκεια για την καλύτερη διαχείριση των πόρων.

Στη χώρα μας, το ζήτημα της έλλειψης νερού είναι επίσης επίκαιρο, καθώς το 2022 το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιώσιμης Ανάπτυξης ανέφερε ότι το 40% των περιοχών της χώρας παρουσιάζει έντονη λειψυδρία. Ωστόσο, η πολιτεία εξακολουθεί να αδυνατεί να παρέμβει ουσιαστικά και να εξασφαλίσει την επάρκεια του πόρου για τις τοπικές κοινότητες, αφήνοντας τον τομέα του νερού και άλλων φυσικών πόρων να υπακούει στους νόμους της αγοράς και των ιδιωτικών συμφερόντων.

Αυτό το παράδειγμα από την Καλιφόρνια δεν πρέπει να μας αφήνει αδιάφορους. Αν η ιδιωτικοποίηση του νερού συνεχιστεί, η κοινωνική ανισότητα και η περιβαλλοντική καταστροφή θα αυξάνονται. Η προστασία του νερού και των φυσικών πόρων ως δημόσια αγαθά είναι απολύτως αναγκαία για να αποφύγουμε την επανάληψη αυτών των καταστροφικών σεναρίων και να εξασφαλίσουμε ένα βιώσιμο μέλλον για τις επόμενες γενιές.