Κοσμητορεξία: Μια νέα διαταραχή «προσβάλλει» τα ανήλικα κορίτσια

Δεν είναι κάτι που δεν γνωρίζετε ως γονείς. Άλλωστε και ένα από τα μέτρα με αφορμή τη νέα σχολική χρονιά είναι η απογόρευση των κινητών κατά τη διάρκεια των μαθημάτων και την σχολικής κοινωνικοποίησης. Ωστόσο τα πράγματα είναι μάλλον πιο σοβαρά για τις έφηβες καθώς επιστημονικά στοιχεία υποστηρίζουν ότι οι έφηβοι και οι προέφηβοι δεν πρέπει να έχουν απεριόριστη πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτή η δήλωση υποστηρίζεται από διάφορες μελέτες, όπως το Windows of Developmental Sensitivity to Social Media – που δημοσιεύτηκε το 2022 στο Nature Communications – ή το Association of Habitual Checking Behaviors on Social Media With Longitudinal Functional Brain Development, που δημοσιεύτηκε το 2023 από την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία. Και οι δύο έρευνες δείχνουν ότι η έκθεση σε αυτές τις πλατφόρμες μπορεί να αλλάξει τόσο τη συναισθηματική ευεξία όσο και τη νευρωνική ανάπτυξη ανηλίκων μεταξύ 12 και 18 ετών.

Αλλά αυτοί δεν είναι οι μόνοι λόγοι για να περιορίσετε την πρόσβασή τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι ανήλικες μπορούν επίσης να επηρεαστούν από αυτό που βλέπουν άλλες έφηβες να κάνουν, όπως οι influencers. Αυτή είναι μια από τις συνέπειες των εφήβων μεταξύ 15 και 18 ετών –ειδικά στο TikTok– να συστήνουν καλλυντικά, κρέμες και μακιγιάζ σε ένα κοινό κοριτσιών ηλικίας ακόμα και 10 ετών.

Αυτή η κατάσταση έχει δημιουργήσει μια νέα διαταραχή ψυχικής υγείας στα εφηβικά κορίτσια: την «κοσμητορεξία». Υπερβολικό ενδιαφέρον δηλαδή για τη χρήση καλλυντικών και προϊόντων περιποίησης προσώπου, που συχνά είναι επιβλαβή για τόσο νεανικό δέρμα. Η κακή χρήση αυτών των προϊόντων οφείλεται στο γεγονός ότι οι έφηβες συνήθως δεν συμβουλεύονται δερματολόγο, αλλά καθοδηγούνται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και καταλήγουν να χρησιμοποιούν καλλυντικά που προορίζονται για ενήλικο δέρμα. Η συνέπεια είναι ότι επισκέπτονται το δερματολόγο λόγω ερεθιστικής δερματίτιδας που προκαλείται από προϊόντα με υψηλές συγκεντρώσεις δραστικών συστατικών – όπως ρετινόλη ή άλφα υδροξυοξέα, τα οποία δεν ξέρουν πώς να τα χρησιμοποιούν – ή λόγω υπερβολικής ποσότητας. καλλυντικών προϊόντων και μακιγιάζ, που παράγουν περίσσεια λιπαρότητας και φράζουν τους πόρους ιδιαίτερα με το σχηματισμό μαύρων στιγμάτων. Αυτό κάνει την ακμή τους χειρότερη.

Όπως λένε οι ειδικοί η χρήση κρεμών και ορών με αυτά τα είδη συστατικών – χρήσιμα για την πρόληψη της γήρανσης στα ενήλικα δέρματα– μπορεί να οδηγήσει το δέρμα σε δερματολογικές παθήσεις (όπως δερματίτιδα, ερεθισμούς του δέρματος ή ακόμα και δυσανεξία στον ήλιο) μεσοπρόθεσμα. Το δέρμα μίας έφηβης περίπου 13 ή 14 ετών χρειάζεται μόνο καλό καθαρισμό, ενυδάτωση και αντηλιακό. Ωστόσοτα τελευταία χρόνια, έχουμε δει μια σημαντική αύξηση σε περιπτώσεις κοριτσιών που είναι εντελώς εθισμένες στο μακιγιάζ και στα καλλυντικά, φαινόμενο που γεννήθηκε από τις influencers.

Υπάρχει και χειρότερο...

Αυτές είναι μόνον οι δερματολογικές συνέπειες. Γιατί το πράγμα γίνεται ακόμα χειρότερο. Υπάρχουν ζητήματα όσον αφορά τη συναισθηματική ευεξία. Οι έφηβες έχουν εκπαιδευτεί να συνδέουν την ουσία της ευτυχίας με την ομορφιά και τις αισθητικές επεμβάσεις. Και αυτό από μόνο του είναι ένα τεράστιο λάθος. Αλλά εάν, επιπλέον, προσθέσουμε τη δυσανάλογη και αυξανόμενη ανάγκη χρήσης προϊόντων για να νιώθουμε όμορφα και να γίνουμε αρεστές στους άλλους (αυτό είναι και το θέμα), τότε αρχίζει να γίνεται σοβαρό πρόβλημα. Αυτή η κατάσταση επιδεινώνεται από τη στιγμή που οι έφηβες γίνουν influencers γιατί πολλά κορίτσια και έφηβες – όταν έχουν σημαντικό αριθμό ακολούθων στα δίκτυά τους – βρίσκονται παγιδευμένα σε έναν εικονικό κόσμο, όπου χάνουν όχι μόνο την παιδική τους ηλικία, αλλά και τον έλεγχο του εαυτού τους. Από εκείνη τη στιγμή αρχίζουν τα προβλήματα άγχους και επιπλέον δημιουργούνται άλλα πρόσθετα, όπως πιθανές διατροφικές διαταραχές ή και σχολική αποχή, αφού τα κορίτσια και οι έφηβες βάζουν τη δημιουργία των βίντεό τους πριν από οποιαδήποτε άλλη ακαδημαϊκή ή οικογενειακή δραστηριότητα.

Επιπλέον οι teenagers βρίσκονται στη διαδικασία ανάπτυξης και είναι πιο ευάλωτες σε ό,τι βλέπουν. Όταν ανοίγουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κάθε μέρα, επηρεάζονται από αυτές τις δημοσιεύσεις όπου εμφανίζονται εικόνες τέλειων κοριτσιών και πείθονται ότι πρέπει να μεταδώσουν και εκείνες αυτή την τελειότητα. Αυτό γίνεται πρόβλημα. Οι ειδικοί και οι ψυχολόγοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου καθώς πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με τα ανήλικα κορίτσια που έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, επιδεικνύουν εθισμό στην τεχνολογία, θέλουν να είναι δημοφιλή με κάθε κόστος ή που ονειρεύονται τέλειο δέρμα και τέλεια μαλλιά. Μπορεί να σας θυμίζει κάτι στο περιβάλλον σας αυτή η περιγραφή...

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε έχοντας να κάνουμε με ανήλικες είναι να διαφοροποιήσουμε τη συμπεριφορά της πρόβας ρόλων ενηλίκων που κάνουν τα μικρά κορίτσια, από το ζήτημα του εθισμού των εφήβων στα καλλυντικά και τα προϊόντα ομορφιάς. Είναι άλλο τα μικρά κορίτσια που παίρνουν περιστασιακά το βερνίκι νυχιών της μητέρας τους για να βάψουν τα νύχια τους και άλλο ταν τα κορίτσια ή οι έφηβες αισθάνονται πάντα υποχρεωμένες να επιδεικνύουν κάθε νέα τους εμφάνιση προκειμένου να επηρεάζουν τους followers ή τους φίλους τους ή ακόμη και να μην θέλουν να πάνε στο σχολείο αν δεν έχουν ολοκληρώσει την καθημερινή ρουτίνα ομορφιάς τους βιντεοσκοπημένη στα σόσιαλ μίντια .

Η πρόληψη, στα χέρια των γονιών

Ακούγεται κοινότυπο και σχεδόν γραφικό όμως περιορισμός της χρήσης της τεχνολογίας, η ενθάρρυνση των παιδιών και των εφήβων να έχουν καλή εικόνα του εαυτού τους, η αποτροπή τους από το να θέλουν να ανήκουν στον κόσμο των ενηλίκων τόσο γρήγορα, η εκπαίδευσή τους σχετικά με την προστασία της εικόνας και το να μάθουν σε άλλες μορφές ψυχαγωγίας εκτός της τεχνολογίας είναι μερικά από τα όπλα που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι γονείς για να μην διαγνωστούν τα κορίτσια τους με αυτή τη νεόκοπη ψυχοσωματική διαταραχή που έχει το όνομα κοσμητορεξία.

Ναι, η αλήθεια είναι ότι δεν μπορεί εύκολα να αποφευχθεί κάτι τέτοιο όταν η εφηβεία χτυπαει την πόρτα του σπιτιού μας, τότε που τα παιδιά μας ενδιαφέρονται περισσότερο για την εμφάνισή τους, ειδικά όταν αρχίζουν να έχουν προβλήματα με ακμή ή με λιπαρά μαλλιά. Τότε αναζητούν λύσεις. Όμως αυτό είναι άλλο από το να αποκτούν εμμονή με τύπους προϊόντων που υπόσχονται το ανέφικτο. Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να υπενθυμίζουμε στα παιδιά ότι δεν είναι αλήθεια όλα όσα βλέπουν στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.

Ο καλύτερος τρόπος ωστόσο για να βοηθήσετε τις έφηβες της οικογένειάς σας είναι να τις ρωτήσετε ποια ανάγκη κρύβεται πίσω από αυτή η εμμονή; Η απάντηση των ειδικών είναι ότι συνήθως πίσω από αυτές τις υπερβολές κρύβεται η μοναξιά- κορίτσια που περνούν πολύ χρόνο μόνα τους στα δωμάτιά τους, χωρίς ενήλικες να αλληλεπιδρούν μαζί τους. Οι έφηβες συχνά νιώθουν ανασφάλεια, καθώς και ανεξέλεγκτη επιθυμία να επηρεάσουν τους άλλους ή να τις θαυμάσουν, να τις αναγνωρίσουν και να τις αποδεχτούν. Αναζητήστε τρόπους ή και επαγγελματίες ψυχολόγους που μπορούν να βοηθήσουν τις κόρες σας να μάθουν να συμπαθούν τον εαυτό τους όπως είναι, να μην χρειάζονται οπαδούς, ακόλουθους, κοινό καινα καλλιεργήσουν καλό χιούμορ, την ευφυΐα, καθώς και τις οικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις. Και, φυσικά, να πάνε σε έναν δερματολόγο για να τους βοηθήσει όχι σε έναν πλαστικό. Ναι;