Στις 19 Μαρτίου 1911 γιορτάστηκε για πρώτη φορά η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στην Αυστρία, τη Γερμανία, την Ελβετία και τη Δανία. Κοινός τόπος και στις τέσσερις χώρες ήταν η ψήφος στις γυναίκες και η ανάδειξή τους σε δημόσια αξιώματα. Οι Αμερικανίδες συνέχιζαν να γιορτάζουν τη δική τους εθνική ημέρα την τελευταία Κυριακή του Φεβρουαρίου. Το 1914 η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας γιορτάστηκε στη Γερμανία στις 8 Μαρτίου –είτε επειδή ήταν Κυριακή είτε σε ανάμνηση της μεγάλης απεργίας των εργατριών κλωστοϋφαντουργίας το 1857 στη Νέα Υόρκη– και έκτοτε αυτή η ημερομηνία καθιερώθηκε.
Η άνοδος του φεμινιστικού κινήματος στη Δύση τη δεκαετία του ’60 αναζωογόνησε την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, η οποία από το 1977 τιμάται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, με αιχμή του δόρατος την ανάδειξη των προβλημάτων και των δικαιωμάτων των γυναικών. Η ημέρα είναι επίσημη αργία στο Αφγανιστάν, στην Ανγκόλα, στην Αρμενία, στο Αζερμπαϊτζάν, στη Λευκορωσία, στην Μπουρκίνα Φάσο, στην Καμπότζη, στην Κίνα (μόνο για γυναίκες), στην Κούβα, στη Γεωργία, στη Γουινέα-Μπισάου, στην Ερυθραία, στο Καζακστάν, στην Κιργιζία, στο Λάος, στη Μαδαγασκάρη (μόνο για γυναίκες), στη Μολδαβία, στη Μογγολία, στο Νεπάλ, στη Ρωσία, στο Τατζικιστάν, στο Τουρκμενιστάν, στην Ουγκάντα, στην Ουκρανία, στο Ουζμπεκιστάν, στο Βιετνάμ και στη Ζάμπια. Πραγματικά μένω άναυδη αφού, μετά και από έρευνα στο διαδίκτυο, διαπίστωσα ότι σε κάποια από αυτά τα μέρη η θέση της γυναίκας μερικές φορές μετράται ως ίση με εκείνη ενός ζώου! Αυτά για την ιστορία της ημέρας.
Μετά από όλα τα παραπάνω, επιστρέφοντας στη σύγχρονη Ευρώπη, είμαι εγώ, είσαι εσύ, η γυναίκα της ζωής σου και ο καθρέφτης σου. Ο καθρέφτης που μπορεί να σπάει κάθε μέρα επειδή δεν καταφέρνεις να τα ισορροπήσεις όλα ή δεν τα βγάζεις πέρα.
Κι όμως, εσύ, στο τέλος της ημέρας, μια κατάκοπη γυναίκα, πρέπει πάλι να του χαμογελάς συνωμοτικά, αφού άλλη μια ημέρα πήρε το δρόμο της, έγινε παρελθόν, ιστορία, για να αντλήσεις κουράγιο για το επόμενο πρωί.
Είναι τόσο πολλά αυτά που πρέπει να κάνεις μέσα στο 24ωρο, τόσο πολλές οι πληροφορίες που πρέπει να επεξεργαστείς, οι ιδέες που πρέπει να γεννήσει το μυαλό σου για να πάρει σάρκα και οστά η δημιουργική, υπέροχη δουλειά που διάλεξες να κάνεις ή, πολύ απλά, η δουλειά που πρέπει να κάνεις για να βιοποριστείς. Είναι τόσα τα θέματα, να μετριάσεις την αδικία, τη χειραγώγηση ή την τοξικότητα που μπορεί να εισπράττεις. Αν είσαι και μητέρα, είναι τόσα τα θέματα των παιδιών που προκύπτουν, προβλήματα απανωτά, σαν σαλιγκάρια μετά τη βροχή. Όποια ηλικία κι αν έχουν τα παιδιά, πάντα από σένα, τη γυναίκα της φαμίλιας, θα ζητήσουν να βρουν τη λύση, τη γνώμη, το δίκιο τους.
Τόσα τα θέματα και τόσο λεπτή η ισορροπία για να υπάρχει η πιθανότητα να ξεπροβάλλουν πού και πού μικρά πράσινα φύλλα στη σχέση σου με το σύντροφο της ζωής σου. Τόσα τα θέματα για να εξυπηρετήσεις τους γονείς σου, την υγεία τους, την ανέχειά τους, γιατί κι εκεί έχουν αντιστραφεί οι όροι κι εσύ είσαι η μητέρα τους κι εκείνοι τα παιδιά σου. Τόσα τα θέματα για να φυτρώνουν πού και πού φρέσκα πράσινα φυλλαράκια και στην καρδιά σου, που κάποιες ημέρες, από τις αγωνίες που περνάς, νομίζεις πως δεν χτυπά νορμάλ ή δεν χτυπά καθόλου. Αν ήξεραν οι άντρες πόσο δύσκολο είναι να είσαι ο ρόλος σου, να διατηρείς αυτόν το ρόλο για τόσο πολλά χρόνια σαν καρατερίστα και με επιτυχία, θα υποκλίνονταν στο μεγαλείο της γυναίκας.
Δεν αισθάνομαι πως έχουμε ίσα δικαιώματα με το άλλο φύλο, έχω βιώσει και επαγγελματικό και ηλικιακό ρατσισμό. Ευτυχώς ή δυστυχώς, έχω νιώσει ισότητα μόνο μέσα στο γάμο μου και πουθενά αλλού. Ίσως επειδή υπήρξα από τις τυχερές που ευλογήθηκαν με έναν άντρα ζωής με μηδέν απόθεμα συμπλέγματος απέναντί τους. Έναν άντρα που πάντα με προέτρεπε για τα μεγαλύτερα, τα ανώτερα, αφήνοντάς μου χώρο.
Δεν μπορώ όμως να μη σκέφτομαι ότι, την ίδια ώρα που εγώ αισθάνομαι έτσι, κάποιες άλλες γυναίκες –όχι μόνο σε όλο τον κόσμο, αλλά ίσως και στον κάτω όροφο από μένα– υφίστανται ρατσισμό, απαξίωση, βία, επαγγελματικό εκφοβισμό, ανισότητα και απόγνωση.
Getty/ Ideal Images
Την ίδια ώρα που θεσπίζονται νόμοι και δικαιώματα για τόσους και τόσα, μια κατάφωρη αδικία συντελείται σε βάρος μιας γυναίκας κάπου κοντά μας, δίπλα μας, κι αυτό, αντί να μειώνεται ως φαινόμενο, πολλαπλασιάζεται σαν αμοιβάδα.
Από τη συμμαθήτριά μου στο γυμνάσιο που τη βίαζε ο πατριός της και κανείς δεν μιλούσε, τη συμφοιτήτριά μου που έτρωγε ξύλο από το φίλο της, τη συγγενή μου που την έστειλε ο άντρας της στο νοσοκομείο με επιληπτική κρίση από ξυλοδαρμό και δεν λογοδότησε ποτέ για αυτό, τη γιαγιά μου που την άκουγε η μάνα μου να κλαίει τις νύχτες, τη συνάδελφό μου στο πρώτο γραφείο της καριέρας μου που αναγκαζόταν να υπομένει το πρόστυχο φλερτ του ανωτέρου γιατί είχε απόλυτη ανάγκη τη δουλειά της, κι ας αμειβόταν χειρότερα από τον αντίστοιχο άντρα της θέσης της. Από όλες αυτές, και πρωτίστως από την άρρηκτη σχέση με τη μάνα και την αδελφή μου, έμαθα να αγαπώ και να σέβομαι απεριόριστα τις γυναίκες, την αξιοσύνη τους, το μυαλό τους, την τρυφεράδα αλλά και τη σκληράδα που έχουν όταν έτσι πρέπει για να δοθεί το σωστό τέλος.
Να τις θαυμάζω για τις αντοχές τους, ψυχικές αλλά και σωματικές, αφού οι πόνοι που βιώνουμε κάθε μέρα μάς κάνουν άτρωτες σε αυτούς και αποκούμπι για όλους όσοι δεν αντέχουν.
Τόσες και τόσες γυναίκες πέρασαν από τη ζωή μου, άλλες ως φίλες καρδιάς, άλλες ως κοινωνικές γνωριμίες, άλλες ως συνεργάτιδες και άλλες ως μέντορες. Και πάλι καταλήγω να προσκυνώ την ύπαρξή μας, όταν αυτή στολίζεται με σπάνιες αρετές όπως η ηθική, η παιδεία, η καλοσύνη και η μεγαλοσύνη, τόσο ώστε να αρνούμαι να πιστέψω στα περιστατικά γυναικών τεράτων που γίνονται πρωτοσέλιδες ειδήσεις, γυναικών που υπάρχουν σαν μίασμα, σαν μυρωδιά βόθρου μέσα σε ένα ναό που καίει μόνιμα λιβάνι. Έτσι το εκλαμβάνω εγώ.
Τι άλλο μπορεί να προσθέσει μια γυναίκα για γυναίκες αυτή την ημέρα; Ίσως ότι έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας, που θα γίνει συντομότερος αν αγαπάμε βαθύτερα η μία την άλλη και αν αλληλοϋποστηριζόμαστε. Μόνο τότε και, κάνοντας υπομονή, θα έχουμε πιθανότητες να δούμε τις κόρες μας να δικαιώνονται περισσότερο από μας.
ΥΓ. Πρόσφατο περιστατικό από τα πολλά καθημερινά που συμβαίνουν σε όλες μας. Έλαβε χώρα ένα πρωινό σε ιδιωτικό νοσοκομειακό εργαστήριο μεγάλου ιδιωτικού θεραπευτηρίου. Περιμένω το γιατρό για τεστ κοπώσεως από τις 9, ραντεβού κλεισμένο πολλές ημέρες πριν, ενώ μετά, στις 11:30 π.μ., έχω άλλη εξέταση σε άλλο κτίριο. Έχει πάει 10 παρά 10 και ακόμη έρχεται – ένας γιατρός διαδικαστικός, που θα έπρεπε να βρίσκεται στο πόστο του για την εξέτασή μου αφού μόνο αυτό είναι το καθήκον του.
Χαλαρός, με σακίδιο στον ώμο, καφεδάκι στο χέρι και σιγοτραγουδώντας, μπαίνει επιτέλους και, στη διαμαρτυρία μου ότι δεν θα προλάβω την άλλη εξέταση με το στήσιμο που έφαγα, μου απαντά – στον ενικό, γιατί ήμαστε και φαντάροι μαζί στην Κόρινθο: «Έλα, μωρέ, όταν κάνεις νύχια και περιμένεις τόση ώρα, παραπονιέσαι; Σε γιατρό είσαι, ζητάς και τα ρέστα;». Εννοείται ότι πήρε την απάντηση που του ταίριαζε και συλλυπήθηκα τις κοπέλες στην υποδοχή αλλά και τις γιατρίνες, οι οποίες έγιναν κατακόκκινες από θυμό για το περιστατικό που συνέβη μπροστά στα μάτια τους, που έπρεπε να δουλεύουν στον ίδιο χώρο μαζί του.
Δεν έχει σημασία ποια είσαι, αν είσαι μικρότερη, μεγαλύτερη, οικονομικά ανεξάρτητη, νοικοκυρά, επιστήμονας ή επιχειρηματίας κι αν αυτός που σε μειώνει είναι γιατρός, μεγαλοεπιχειρηματίας, μανάβης ή δάσκαλος.
Ο άνθρωπος που γεννήθηκε κι αυτός από μια γυναίκα, η οποία όμως μάλλον δεν κατάφερε να του εμπνεύσει σεβασμό για την ίδια και για όλες τις γυναίκες του κόσμου, θα έχει πάντα αυτή την αφοριστική συμπεριφορά απέναντι στις γυναίκες. Δεν είναι ένας, είναι πολλοί, πάρα πολλοί, και θέλει μεγάλη προσοχή γιατί εμείς τους μεγαλώνουμε. Κάποια εκεί έξω, στο δικό μου περιστατικό, δεν έκανε καλά τη δουλειά της.
