Brain rot και λοιπά δαιμόνια- Ο αλγόριθμος ροκανίζει τον νου

«Είδα τα στόρις σου, που είχες πάει; Δεν κατάλαβα», «σου στέλνω reels, μου στέλνεις reels, είμαστε σε reelationship», «μήπως είσαι μικρο-ινφλουένσερ και δεν το ξέρεις;», «με ξεκουράζουν τα memes, είναι τα ανέκδοτα της εποχής», «πολύ καλά πήγε το ποστ σου, μπράβο».

Αυτές οι φράσεις, σε όλες τις παραλλαγές τους, αναπαράγονται νυχθημερόν σχεδόν από όλους μας -είτε μεταξύ μας, είτε συνομιλώντας με την AI των κινητών τηλεφώνων μας, η οποία μας επιβραβεύει αναλόγως, κάποιες φορές πιο ικανοποιητικά κι από τους φίλους μας.  

Σιγά τα νέα, θα πει κάποιος. Όντως, επειδή ακριβώς μιλάμε για μια παγιωμένη συνθήκη, το Oxford University Press αποφάσισε ότι η λέξη του 2024 είναι το «brain rot», η αποχαύνωση των εγκεφαλικών νευρώνων υπό την επήρεια του ατέρμονου σκρολαρίσματος και της βουλιμικής παρακολούθησης μιμιδίων, αναρτήσεων, σχολιασμών και άλλων σοσιαλμιντιακών κερασμάτων.

Αυτό που παλιά το λέγαμε «ένοχη απόλαυση», δηλαδή.

«Σύμπτωμα της εποχής στην οποία ζούμε» θα σχολιάσει ο ψυχολόγος και καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Άντριου Πρζιμπίλσκι, ενώ το «κακό παιδί» της Αμερικανικής πεζογραφίας, ο Μπρετ Ίστον Έλις, θα προλογίσει την «τυραννία» των σόσιαλ μίντια με το «πολεμικό» του δοκίμιο «Λευκός», κάποια χρόνια πριν.

Ο Έλις αποδομεί πλήρως τα κυρίαρχα «αγαθά» της εποχής των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ξεκινώντας από την επικίνδυνη λατρεία των likes και φτάνοντας ως την ωμή καταγγελία της αυτολογοκρισίας -και ειδικά αυτής που συνδέεται με την ελπίδα της αποδοχής-, μέσα από την τολμηρή οπτική γωνία μιας ζωής αφιερωμένης στην αυθεντικότητα. 

«Εδώ είναι το αδιέξοδο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης: αφού έχεις δημιουργήσει τη δική σου φούσκα που αντικατοπτρίζει μόνο ό,τι σχετίζεσαι ή με ό,τι ταυτίζεσαι, αφού έχεις μπλοκάρει και ξεπαγιδεύσει ανθρώπους των οποίων τις απόψεις και την κοσμοθεωρία κρίνεις και διαφωνείς, αφού έχεις δημιουργήσει τη δική σου μικρή ουτοπία βασισμένη στις αγαπημένες σου αξίες, τότε ένα είδος παρανοϊκού ναρκισσισμού αρχίζει να παραμορφώνει αυτή την όμορφη εικόνα» γράφει ο Αμερικανός συγγραφέας και συνεχίζει:

«Το να μην είσαι ικανός ή πρόθυμος να μπεις στη θέση κάποιου άλλου -να δεις τη ζωή διαφορετικά από το πώς την βιώνεις εσύ ο ίδιος- είναι το πρώτο βήμα προς το να μην είσαι ενσυναισθητικός, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τόσα πολλά προοδευτικά κινήματα γίνονται τόσο άκαμπτα και αυταρχικά όσο και οι θεσμοί στους οποίους αντιστέκονται.

»Υπήρχε ένας ρομαντισμός σε εκείνη την αναλογική εποχή, ένας ενθουσιασμός, μια διαφορετικότητα που λείπει από την ψηφιακή εποχή μετά την Αυτοκρατορία, όπου τα πάντα έχουν τελικά καταντήσει να μοιάζουν αναλώσιμα» συμπληρώνει ο Έλις επιβεβαιώνοντας όλα αυτά που ήδη γνωρίζουμε.

«Και παρά τις συνδέσεις που παρέχει το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πολλοί άνθρωποι νιώθουν ακόμη πιο απομονωμένοι και έχουν όλο και περισσότερο επίγνωση ότι η ιδέα της διασυνδεσιμότητας είναι η ίδια μια ψευδαίσθηση.

»Αυτό φαίνεται ιδιαίτερα οδυνηρό όταν κάθεσαι μόνος σου σε ένα δωμάτιο και κοιτάς μια λαμπερή οθόνη που σου υπόσχεται πρόσβαση στις οικειότητες αμέτρητων άλλων ζωών, μια κατάσταση που αντικατοπτρίζει τη μοναξιά και την αποξένωση του Bateman: όλα είναι διαθέσιμα γι' αυτόν, αλλά αυτό το ακόρεστο κενό παραμένει» σχολιάζει ο Έλις, αναφερόμενος στον Patrick Bateman, τον θρυλικό ήρωά του από το εξόχως επιτυχημένο μυθιστόρημα American Psycho, ο οποίος είχε όλον τον κόσμο στα χέρια του και δεν είχε τίποτα.

Επιμύθιο: Περιμένοντας να δούμε πού θα οδηγήσει το brain rot σε συνδυασμό με την προσωπική μας, ντιτζιταλική φούσκα, ας σκρολάρουμε λίγο, να περάσει η ώρα.