Η επόμενη ημέρα για τις τράπεζες μετά από συμφωνία

Αμεσα συνδεδεμένη με τον ρυθμό αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία μετά από ένα εξάμηνο αυξημένης αβεβαιότητας είναι η πορεία του χρηματοπιστωτικού κλάδου. Οι τραπεζικές διοικήσεις αναμένουν με αγωνία την κατάληξη των διαπραγματεύσεων της κυβέρνησης με τους πιστωτές, η οποία αποτελεί αναγκαία συνθήκη για τη σταδιακή επούλωση των «πληγών» που προκάλεσε η παρατεταμένη περίοδος αστάθειας από τα τέλη του 2014 ως και σήμερα.

Στις ετήσιες γενικές συνελεύσεις των μετόχων τους οι τραπεζίτες υπογράμμισαν την ανάγκη για μια βιώσιμη συμφωνία που θα συμβάλει στη βελτίωση του οικονομικού κλίματος και θα επιτρέψει την επιτυχή εκτέλεση των επιχειρησιακών σχεδίων.

Ο εκτροχιασμός

Δύο είναι τα βασικά προβλήματα που οξύνθηκαν το 2015 και τα οποία την επομένη ενός deal με την Ευρώπη θα επιδιώξουν να επιλύσουν οι τράπεζες: η ρευστότητα και η διαχείριση των προβληματικών δανείων.

Στο πρώτο εξάμηνο της εφετινής χρήσης η καταθετική βάση μειώθηκε κατά περίπου 40 δισ. ευρώ, ενώ επήλθε εκ νέου πλήρης αποκλεισμός από τις διεθνείς αγορές και αύξηση της εξάρτησης από τους μηχανισμούς του Ευρωσυστήματος. Την ίδια περίοδο καταγράφηκε επιτάχυνση του ρυθμού δημιουργίας νέων επισφαλειών, μετά από μια μακρά περίοδο υποχώρησής του, καθιστώντας ανέφικτο τον στόχο για κορύφωσή τους εντός του 2015.

Η έκθεση των τραπεζών σε επισφαλείς χορηγήσεις έχει πλέον εκτιναχθεί στα 100 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 55% του ΑΕΠ και μόνο υπό συνθήκες φυσιολογικών συναλλακτικών πρακτικών μπορεί να αντιμετωπιστεί με αποτελεσματικότητα.

«Το επαρκώς κεφαλαιοποιημένο τραπεζικό σύστημα δύναται να επιτύχει τον περιορισμό του μεγάλου όγκου των μη εξυπηρετούμενων δανείων που προκάλεσε η κρίση και να διαμορφώσει κατά αυτόν τον τρόπο ομαλές συνθήκες δανειοδότησης της οικονομίας» σημείωσε την Παρασκευή μιλώντας ενώπιον των μετόχων της Alpha Bank ο διευθύνων σύμβουλός της Δημήτρης Μαντζούνης. Προσέθεσε ωστόσο ότι για να επιτευχθεί αυτό ο κλάδος «χρειάζεται να λειτουργεί σε ένα σταθερό περιβάλλον που να ευνοεί την παραμονή της εθνικής αποταμίευσης στη χώρα και την αποκατάσταση του θετικού επιχειρηματικού κλίματος».

Από την πλευρά, ο πρόεδρος της Eurobank Νίκος Καραμούζης μιλώντας στη γενική συνέλευση των μετόχων της τράπεζας επεσήμανε την ανάγκη για τη διαμόρφωση ενός «εθνικού σχεδίου επιστροφής του τραπεζικού συστήματος στην ομαλότητα, στο πλαίσιο του νέου ευρωπαϊκού εποπτικού πλαισίου από την ΕΚΤ και τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM)».

Προτεραιότητες

Αμεση προτεραιότητα των τραπεζών αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας με τους διεθνείς πιστωτές και την έναρξη εφαρμογής της από την ελληνική κυβέρνηση αποτελεί η επανάκαμψη των καταθέσεων. Οι τραπεζίτες αισιοδοξούν ότι ένα σημαντικό ποσοστό των εκροών μπορεί να επιστρέψει σχετικά γρήγορα, καθώς το μεγαλύτερο μέρος τους, άνω του 50%, έγινε σε φυσική μορφή (cash). Επιπλέον, ένα εξίσου μεγάλο ποσοστό, που υπολογίζεται στο 25%, έχει «παρκαριστεί» σε αμοιβαία κεφάλαια με θεματοφυλακή εκτός Ελλάδος. Αρα αρκεί το «πάτημα ενός κουμπιού» για τον επαναπατρισμό τους.

Από την άλλη πλευρά, πιο σύνθετο είναι το πρόβλημα των δανείων σε καθυστέρηση. Οι τραπεζίτες τονίζουν ότι θα πρέπει να οριστικοποιηθεί το μοντέλο που θα χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπισή του. Οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι έχουν ήδη δημιουργήσει αυτόνομες μονάδες για την αναδιάρθρωση του ιδιωτικού χρέους, στο πλαίσιο της εσωτερικής τους αναδιοργάνωσης.

Επιστροφή σε κέρδη

Ωστόσο οι εξαγγελίες της κυβέρνησης για διαφορετική διαχείριση του ζητήματος (δημιουργία μιας bad bank για όλο το σύστημα, νέος ευνοϊκότερος νόμος για την τακτοποίηση δανείων, αναστολή πλειστηριασμών κ.τ.λ.) ανέκοψαν το αυξανόμενο κύμα ρυθμίσεων που είχε διαμορφωθεί ως τον περασμένο Δεκέμβριο λειτουργώντας ανασταλτικά στην προσπάθεια των τραπεζών για εξυγίανση του χαρτοφυλακίου τους.

Ο εκτροχιασμός του πρώτου εξαμήνου της τρέχουσας χρήσης έχει ανατρέψει τον σχεδιασμό των τραπεζών για επιστροφή σε κέρδη από εφέτος. Ο στόχος αυτός εξαρτάται από μια σειρά παραμέτρων, όπως η βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας (καταθέσεις, επανασύνδεση με αγορές, απεξάρτηση από το Ευρωσύστημα), η επιστροφή της οικονομίας σε ανάπτυξη, που θα συμβάλει στη μείωση των επισφαλειών και στην επαναφορά σε θετικούς ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης, αλλά και η επιτυχής εφαρμογή των προγραμμάτων αναδιάρθρωσης που έχουν στόχο τον μετασχηματισμό των τεσσάρων συστημικών ομίλων σε πιο μικρά και αποδοτικά σχήματα.

Εξάλλου το 2016 θα είναι έτος stress tests για τον ευρωπαϊκό κλάδο και οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες θα κληθούν να αποδείξουν για μία ακόμη φορά την κεφαλαιακή τους ισχύ. Ως εκ τούτου είναι απαραίτητη η βελτίωση των μεγεθών τους τους επόμενους μήνες ώστε να αποφευχθούν νέες αυξήσεις κεφαλαίου.