Καμία σύνταξη πριν από τα 62 – «Παζάρι» κυβέρνησης – δανειστών

Η κατάργηση όλων των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων πριν από το 62ο έτος της ηλικίας έχει συμφωνηθεί μεταξύ της κυβέρνησης και των εκπροσώπων των δανειστών, ενώ σε εκκρεμότητα παραμένει ο «βηματισμός» με τον οποίο 300.000 ασφαλισμένοι θα κατευθυνθούν προς τα νέα όρια συνταξιοδότησης.

Η σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και η θέσπιση οικονομικών αντικινήτρων για όσους εξέρχονται από της εργασία πριν από το 62ο έτος, η περικοπή των «υψηλών» επικουρικών συντάξεων, ο νέος τρόπος υπολογισμού των κύριων συντάξεων, αλλά και ο επανασχεδιασμός του ασφαλιστικού συστήματος, με εξοικονομήσεις πόρων μέσω της οργανωτικής ανασυγκρότησης και των ενοποιήσεων των ασφαλιστικών ταμείων, είναι μέτρα που συμπεριλαμβάνονται στο τελικό σχέδιο συμφωνίας.

Η ελληνική πλευρά επιμένει στη σταδιακή αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης με έξι μήνες ετησίως – από την 1η Ιανουαρίου του 2016 ως το 2022 –και σε αύξηση 12 μήνες κάθε έτος από το 2022 και εντεύθεν, ενώ οι πιστωτές ζητούν άμεση –και βίαιη –προσαρμογή όλων στο 62ο έτος από τον Ιούλιο του 2015.

Το «ακραίο πακέτο» μέτρων που ζητούν οι θεσμοί (ΕΕ – ΕΚΤ – ΔΝΤ) οδηγεί σε άτακτη φυγή προς τη σύνταξη χιλιάδες ασφαλισμένους που συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και κινδυνεύουν να «εγκλωβιστούν» στην εργασία εφόσον υιοθετηθούν οι προτάσεις των Ευρωπαίων. Αυτό σημαίνει ότι 150.000 ασφαλισμένοι που έχουν τη δυνατότητα άμεσης αποχώρησης, καθώς διαθέτουν θεμελιωμένα αλλά και ώριμα δικαιώματα, θα αποχωρήσουν άμεσα, προκαλώντας «νέα οικονομική αιμορραγία» στα ασφαλιστικά ταμεία.

Τι ζητούν οι δανειστές

Το πακέτο των μέτρων που ζητούν οι δανειστές περιλαμβάνει: δραματικές περικοπές σε συντάξεις, κατάργηση του ΕΚΑΣ, περικοπές σε προνοιακά και οικογενειακά επιδόματα, αύξηση εισφορών στους συνταξιούχους για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, αύξηση των ειδικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης από τον Ιούλιο του 2015, εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος (ή επιπλέον μέτρα με ισοδύναμο αποτέλεσμα), κατάργηση των κοινωνικών πόρων κ.ά.

Πάγωμα όλων των συντάξεων ως το 2021. Βασική σύνταξη σε όλους όσοι συνταξιοδοτούνται από τον Ιούλιο του 2015 και μετά, με τη συμπλήρωση του 67ου έτους ηλικίας συνταξιοδότησης. Τη δημιουργία ισχυρών αντικινήτρων ώστε να αποτραπούν οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, οι οποίες θα εφαρμοστούν προς όλους όσοι πάρουν σύνταξη μετά τις 30 Ιουνίου 2015. Αύξηση της εισφοράς γιαιατροφαρμακευτική ασφάλισησε όλους τους συνταξιούχους από 4% σε 6% και επέκτασή της και στις επικουρικές συντάξεις. Σταδιακή κατάργηση των χρηματοδοτούμενων από το κράτος απαλλαγών και εναρμόνιση των εισφορών για όλα τα Ταμεία, με βάση τις εισφορές του ΙΚΑ.

Η ελληνική πρόταση είναι σαφώς πιο «ήπια» από αυτήν των δανειστών. Ωστόσο έχει κατά πολύ απομακρυνθεί από τις αρχικές «κόκκινες γραμμές». Περιλαμβάνει αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης από την 1.1. 2016 ως και το 2022, με ρυθμό ένα εξάμηνο ετησίως. Και από το 2023 ένα έτος κάθε χρόνο ως το 62ο έτος της ηλικίας.

Επιπλέον μείωση της σύνταξης κατά 10% στο πέναλτι του 6% κατ’ έτος για πρόωρη συνταξιοδότηση, πέραν της πενταετίας. Νέο τρόπο για τον υπολογισμό των συντάξεων (κύριων και επικουρικών) που θα χορηγούνται σε όσους συνταξιοδοτούνται από την 1.1.2015 και μετά. Αναστολή για τη διετία 2015-2016 της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στις καταβαλλόμενες επικουρικές συντάξεις και για έναν χρόνο (2015) του Ν. 3863/10 για τις κύριες συντάξεις. Ενοποίηση των ταμείων κύριας ασφάλισης σε τρία (το ΙΚΑ για τους μισθωτούς, ο ΟΑΕΕ για όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες και επιστήμονες και ο ΟΓΑ για τους αγρότες).

Η βιωσιμότητα των Ταμείων

Πέραν αυτών, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η κυβέρνηση έχει ήδη προαναγγείλει την έναρξη συζήτησης για το Ασφαλιστικό το φθινόπωρο, επιδιώκοντας να βρεθεί μια «άλλου τύπου λύση»στο θέμα της βιωσιμότητας των Ταμείων, κύριων και επικουρικών. Ο λύση περιλαμβάνει την αναζήτηση νέων πηγών χρηματοδότησης του συστήματος, ενώ θα καταβάλλεται προσπάθεια να μην υπάρξουν μεγάλες μειώσεις συντάξεων. Ωστόσο φαίνεται να έχει αλλάξει η «κάθετη» κυβερνητική στάση («όχι νέες μειώσεις συντάξεων») σε ό,τι αφορά τις «υψηλές» συντάξεις –κύριες και επικουρικές -, όπου αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο εφαρμογής μειώσεων, χωρίς ακόμη να είναι σαφές από ποιο όριο και πέρα ξεκινούν οι «υψηλές» συντάξεις.Το σημαντικότερο θέμα του διαλόγου είναι η δημιουργία ενός νέου «κουμπαρά» για τη χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος, ώστε να αποφεύγεται στο μέλλον η «εύκολη λύση» της μείωσης των συντάξεων. Για τον λόγο αυτόν διενεργούνται αναλογιστικές μελέτες προκειμένου να υπολογιστούν οι ανάγκες του συστήματος τις επόμενες δεκαετίες.

Τέλος, την Παρασκευή η κυβέρνηση με non paper αντέκρουσε τα επιχειρήματα του εκπροσώπου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου κ. Τζέρι Ράις για το Ασφαλιστικό επισημαίνοντας ότι «τα επίσημα στοιχεία δεν τον επιβεβαιώνουν».

Το ύψος των συντάξεων

Συγκεκριμένα για το ύψος των συντάξεων στη χώρα μας το non paper επισημαίνει ότι η μέση σύνταξη στην Ελλάδα, ανά κατηγορία σύνταξης, είναι για την κύρια 664,69 ευρώ και για την επικουρική 168,40 ευρώ. Το 44,8% μάλιστα των συνταξιούχων (1.189.396 από τους 2.654.784 συνολικά) παίρνει μηνιαία σύνταξη κάτω από το σταθερό όριο της σχετικής φτώχειας, που είναι 665 ευρώ.

Να σημειωθεί πάντως ότι ο μέσος όρος των μηνιαίων συντάξεων σε Ελλάδα και Γερμανία είναι περίπου ο ίδιος. Ο μέσος όρος συνταξιοδότησης στην Ελλάδα για τους άνδρες είναι τα 63 έτη και για τις γυναίκες τα 59. Στη Γερμανία είναι ο ίδιος για τους άνδρες (63ο έτος) και για τις γυναίκες το 62ο έτος. Ο κ. Ράις είχε ισχυριστεί ότι ο μέσος όρος συνταξιοδότησης στη Γερμανία είναι έξι χρόνια μεγαλύτερος από την Ελλάδα.

Επίσης στο κυβερνητικό έγγραφο τονίζεται ότι στη χώρα μας για την κάλυψη του ελλείμματος των συντάξεων ο κρατικός προϋπολογισμός δίνει 9% του ΑΕΠ (όχι το 10% που ανέφερε ο κ. Ράις), ενώ στη Γερμανία το 3% του ΑΕΠ. Η διαφορά όμως είναι μόλις 1,5 ποσοστιαία μονάδα, καθώς από το 9% του ΑΕΠ το 4,55% αποτελεί μέρος της τριμερούς χρηματοδότησης και μόνο το υπόλοιπο 4,45% αποτελεί κρατική επιχορήγηση για την κάλυψη των ελλειμμάτων του συνταξιοδοτικού συστήματος.