Με καθυστέρηση 30 ετών, τέθηκε σε διαβούλευση το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος που εξειδικεύει τη χορήγηση αντισταθμισμάτων ωφελημάτων για ακίνητα έχασαν την αξία τους, σε περιοχές όπου ίσχυσαν, για διάφορους λόγους, προστατευτικές διατάξεις. Η έκδοσή του προβλεπόταν ήδη από τον νόμο πλαίσιο για την προστασία του περιβάλλοντος (1650/1986) προκειμένου να μπορούν να αποζημιώνονται οι ιδιοκτήτες εκτάσεων σε περιοχές που εντάχθηκαν σε προστατευόμενες ζώνες (π.χ. Εθνικά Πάρκα, Προστατευόμενοι Φυσικοί Σχηματισμοί κλπ).
Ωστόσο, για να μπορέσει ο πολίτης που έχασε το ακίνητό του να αποζημιωθεί θα πρέπει να διαθέτει νόμιμους τίτλους ιδιοκτησίας καθώς και βεβαίωση της Υπηρεσίας Δόμησης (ΥΔΟΜ) για το χωροταξικό και πολεοδομικό καθεστώς κατά το χρόνο που είχε την κυριότητα του θιγόμενου ακινήτου. Στην περίπτωση μάλιστα, που επιθυμεί να του χορηγηθεί δημόσια έκταση, για ανταλλαγή ή παραχώρηση, και όχι αποζημίωση, τότε θα πρέπει δηλώσει υπεύθυνα την πρόθεσή του να πραγματοποιήσει συγκεκριμένο επενδυτικό σχέδιο. Ο περιορισμός αυτός εισήχθη, καθώς η διάθεση της δημόσιας περιουσίας πρέπει να συνδέεται με την εξασφάλιση οφέλους για την οικονομία και την ανάπτυξη της χώρας.
Τα αντισταθμίσματα αφορούν αποζημίωση, ή ανταλλαγή της θιγόμενης ιδιοκτησίας του με άλλη του Δημοσίου ή παραχώρηση κατά χρήση, για χρονικό διάστημα έως 99 έτη, δημόσιας έκτασης σε παραπλήσια περιοχή για ανάλογη χρήση ή εκμετάλλευση, κατάλληλη για πραγματοποίηση επένδυσης. Ειδικά τα ακίνητα που ανήκουν στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης μπορούν να παραχωρούνται μόνον κατά χρήση στον αιτούντα θιγόμενο ιδιοκτήτη, το πολύ για 40 έτη.
Για την χορήγηση των αντισταθμισμάτων πρέπει να γίνει αίτηση σε ειδική Επιτροπή δια της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Περιουσίας του Υπουργείου Οικονομικών. Η χρηματική αποζημίωση βαρύνει τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Οικονομικών.
Η Επιτροπή οφείλει σε έξι μήνες από την υποβολή της αίτησης να αποφανθεί εάν μπορεί να χορηγηθεί ένα από τα προβλεπόμενα οικονομικά αντισταθμίσματα και κατά προτεραιότητα εκείνο που προτείνει με την αίτηση του ο πολίτης. Εάν η απόφαση είναι θετική, τότε καθορίζεται το προς ανταλλαγή ή παραχώρηση κατά χρήση ακίνητο ή η αξία της θιγόμενης ιδιοκτησίας, με βάση το σύστημα των αντικειμενικών αξιών του Υπουργείου Οικονομικών, όπως ίσχυε την εποχή που το ακίνητο ανήκε στον ιδιώτη.
Σε περίπτωση που το ακίνητο δεν έχει υπαχθεί σε σύστημα αντικειμενικών αξιών, η αξία της έκτασης εκτιμάται με βάση έκθεση πιστοποιημένων εκτιμητών που έχουν συμπεριληφθεί στον σχετικό κατάλογο που τηρεί το Υπουργείο Οικονομικών και η αμοιβή τους βαρύνει τον αιτούντα. Σε αυτήν την περίπτωση το χρονικό διάστημα παρατείνεται για ακόμη 90 ημέρες.
Εάν ο θιγόμενος ιδιοκτήτης δεν συμφωνεί με την απόφαση της Επιτροπής μπορεί να υποβάλλει ένσταση εντός 30 ημερών από την κοινοποίησή της. Άπρακτη παρέλευση 60 ημερών από την κατάθεση της ένστασης ισοδυναμεί με σιωπηρή απόρριψη της.
Η ανταλλαγή ή η παραχώρηση χρήσης ή η χρηματική αποζημίωση οριστικοποιείται με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών, Περιβάλλοντος και Αγροτικής Ανάπτυξης. Στη συνέχεια, ο τίτλος συνοδευόμενος από το επενδυτικό σχέδιο του ιδιώτη, για την έκσταση που ανταλλάσσεται ή παραχωρείται, μεταγράφεται στη μερίδα του Υποθηκοφυλακείου των δύο ακινήτων ή στα αρμόδια Κτηματολογικά Γραφεία.
Η μεταβίβαση ή η παραχώρηση τελούν υπό την αίρεση της πραγματοποίησης της επένδυσης εντός πέντε ετών από την μεταγραφή του τίτλου. Σε περίπτωση που δεν υλοποιηθεί εντός της προθεσμίας, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να αιτηθεί παράταση για την ολοκλήρωσή της εντός τριετίας.
