Η αποκαθήλωση του brainstorming – άχρηστες οι συσκέψεις στελεχών

«Εχοντας κλείσει τα 64 χρόνια του, το brainstorming μήπως θα έπρεπε να συνταξιοδοτηθεί;» αναρωτιέται ο καθηγητής Στρατηγικής στην εδρεύουσα στο Παρίσι Σχολή Οικονομικών και Επιχειρηματικών HEC και πρώην συνέταιρος στην εταιρεία συμβούλων επιχειρήσεων McKinsey Ολιβιέ Σιμπονί. Στην πραγματικότητα, εδώ και μια 25ετία η παγκοσμίως διαδεδομένη και κρατούσα τακτική των στελεχών των επιχειρήσεων να μαζεύονται σε μια αίθουσα και να ανταλλάσσουν ιδέες αφήνοντας τη φαντασία τους να καλπάσει δεν αποδίδει τα αναμενόμενα, σύμφωνα με τον γάλλο ειδικό.

Το brainstorming επινόησε ο εμβληματικός διαφημιστής Αλεξ Οσμπορν, ιδρυτής και επικεφαλής της αμερικανικής διαφημιστικής εταιρείας BBDO. Γρήγορα η τακτική αυτή ανταλλαγής απόψεων απέκτησε τη φήμη της πλέον δημιουργικής διαδικασίας για τη διοίκηση κάθε επιχείρησης, σε οποιονδήποτε κλάδο και αν δραστηριοποιείται. Γι’ αυτό και διαδόθηκε τάχιστα σε ολόκληρο τον κόσμο.

Και όμως! Η διεθνώς αποδεκτή αυτή πρακτική δεν ταιριάζει σε όλες τις επιχειρηματικές και επαγγελματικές δραστηριότητες. Συγκεκριμένα, δεν έχει θέση παρά μόνο στις επιχειρήσεις που εξαρτώνται πραγματικά από τη… δημιουργικότητα των στελεχών τους!

«Το brainstorming έχει τη θέση του στις επιχειρήσεις, αλλά περιορίζεται και οριοθετείται από τρεις παράγοντες: πρώτον, από τον ανταγωνισμό των συμμετεχόντων προκειμένου να εξασφαλίσουν τον χρόνο για να εκφραστούν, δεύτερον, από την αυτολογοκρισία τους, από τη διστακτικότητά τους να αποκαλύψουν τις πραγματικά δημιουργικές ιδέες τους και τρίτον, από την τεμπελιά όσων είναι απλώς περαστικοί από τις συσκέψεις» εξηγεί στη «Figaro» ο Ολιβιέ Σιμπονί.

Αντίθετα, στους μη δημιουργικούς επαγγελματικούς και επιχειρηματικούς κλάδους –και είναι πάμπολλοι –το brainstorming είναι αντιπαραγωγικό! «Πρόκειται για μια διαπίστωση στην οποία εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα έχουν καταλήξει πλήθος επιστημονικών μελετών. Αλλά τα μηνύματα της επιστήμης δυσκολεύονται να διεισδύσουν στον χώρο του μάνατζμεντ» τονίζει ο Σιμπονί, συγγραφέας μεταξύ άλλων και του βιβλίου «Ξαναμαθαίνοντας να αποφασίζουμε», που κυκλοφορεί από το 2015 στη Γαλλία από τις εκδόσεις «Débats publics» (μπορεί κανείς να το προμηθευθεί με 15 ευρώ μέσω Amazon).

Γιατί, όμως, υπάρχει αυτή η δυσκολία εισδοχής ενός επιστημονικού συμπεράσματος στα ανώτατα διευθυντικά κλιμάκια μιας επιχείρησης και αποδοχής του από τους μάνατζερ; Διότι μεταξύ επιστήμης και μάνατζμεντ παρατηρείται μια διαφορετική αίσθηση του χρόνου. Εν προκειμένω, οι μάνατζερ εμφανίζουν μια χρονική υστέρηση, οι διαστάσεις της οποίας μερικές φορές γίνονται τεράστιες. Ετσι, παρά τις μελέτες που δείχνουν ότι το brainstorming είναι αναποτελεσματικό, αυτοί επιμένουν να το εφαρμόζουν με θρησκευτική ευλάβεια.

«Σε μια επιχείρηση ουδείς διανοείται να ελέγξει αν και πόσο προσφέρει το brainstorming. Δεν διανοείται να ελέγξει την ποιότητα των ιδεών που διακινούνται στις αίθουσες συνεδριάσεων ή να εξετάσουν αν τα ίδια στελέχη είναι πιο αποτελεσματικά όταν δουλεύουν κατά μόνας» σημειώνει ο Ολιβιέ Σιμπονί.

Μοιάζει ανίατο το «κόλλημα» των διευθυντών με τις συσκέψεις, ακόμη και αν η επιχείρησή τους παράγει χαλυβδόφυλλα ή φουσκωτά στρώματα θαλάσσης. Και όμως, και γι’ αυτούς και ασφαλώς για όσους παράγουν ένα δημιουργικό προϊόν, όπως είναι για παράδειγμα μια διαφημιστική καμπάνια ή μια εφημερίδα, υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις. Κατ’ αρχάς θα μπορούσαν να δοκιμάσουν να ζητήσουν από τα στελέχη τους να υποβάλουν γραπτώς τις ιδέες τους. Είναι λιγότερο αγχωτική διαδικασία, πιο γρήγορη συχνά, πιο ανεξάρτητη και μπορεί οι γραπτές αναφορές να είναι και ανώνυμες.

«Οταν έχει να γράψει, ο καθένας διαχειρίζεται καλύτερα τον χρόνο του. Ψάχνει να βρει τις καλύτερες ιδέες του και τις στέλνει ταχύτατα με ένα ηλεκτρονικό μήνυμα στα διευθυντικά στελέχη και στους συνεργάτες της επιχείρησης» σημειώνει ο Σιμπονί.

Εν κατακλείδι, το brainstorming δεν προσθέτει αξία σε κάθε επαγγελματική και επιχειρηματική δραστηριότητα. Συνήθως αποτελεί χάσιμο χρόνου για την επιχείρηση και τα στελέχη της.

Αλλωστε, «όταν βρίσκεται κανείς σε μια κλειστή αίθουσα, πολλές φορές έχει την εντύπωση ότι γίνεται κοινωνός των εμβριθέστερων αναλύσεων και ότι συμβάλλει στη διεύρυνση και στη στοχαστική εμβάθυνση όλων των εννοιών που απασχολούν χιλιετίες τώρα τον ανθρώπινο νου» επισημαίνει ο γάλλος ειδικός. Και καταλήγει ο Σιμπονί: «Οταν όμως βγει από την αίθουσα και μεταφέρει σε κάποιον τρίτο την προβληματική που αναπτύχθηκε κεκλεισμένων των θυρών, η αίσθηση ότι προ ολίγου γεύθηκε τα νάματα της ανθρώπινης σοφίας σύντομα διαλύεται».

Αλλά και αύριο μέρα είναι. Σύσκεψη την ίδια ώρα!..